Işık, 1 saniyede 299.792.458 metre yol alabilir.^[1][2][3] Yani kabaca 1 saniyede 300 milyon metre... Saatte 1 milyar kilometre. Bu, Dünya etrafında 1 saniyede 7 tura karşılık gelir! Dolayısıyla ışığın 32 santimetre uzunluğundaki 2 litrelik bir kola şişesinin bir ucundan diğerine ulaşması 1 nanosaniye sürer. 1 saniyenin milyarda biri...

Siz, modern bir videoyu en yüksek ayarlarda izlerseniz, genellikşe saniyede 60 tane fotoğraf karesi görürsünüz ("60 fps" denen kavram budur). Bu yüksek hızlı kare değişimini beyniniz fark edemez ve bu nedenle o fotoğraf karelerini, "akan bir video" gibi algılarsınız. Eğer saniyede 60 kare değil de, saniyede 1 milyar kare kaydeden bir kameramız olsaydı, bir ışık huzmesinin kola şişesinin bir ucundan girdiği ânı görebilirdik ama bir sonraki karede ışık çoktan diğer uca ulaşmış olurdu. Bu, az çok şöyle gözükürdü:

Bilimle ve evrimle ilgili konularda iki argümanın sesi çok gür çıkar: İlki, bilimde "tesadüf" kavramına mutlak suretle yer olamayacağı iddiasıdır. Yani bazı insanlar, doğada hiçbir şeyin rastgele, tesadüfen, şans eseri olamayacağına inanır. Bu sanrı öylesine güçlüdür ki, bilimsel bir meselede bir olayın "şans eseri" o şekilde yaşandığı söylendiğinde, sanki bilimin sınırlarından çıkılmış da, imkansız bir olaydan bahsediliyormuş gibi tepkiler gösterirler. Bu, Evren'de her şeyin önceden belirlenmiş kurallara ve katı bir mutlakiyete dayalı olduğu görüşünün hatalı bir uzantısıdır. Buna az sonra döneceğiz.

Argümanlardan ikincisi ise, evrimin "tesadüflerle dolu" olduğu ve daha önemlisi, evrimsel biyolojinin her şeyi "tesadüfler" ile açıkladığıdır. Yani bu kişilere göre evrim, Evren'in başlangıcından tutun da, insanların kararlarına kadar her şeyin tesadüf eseri var olduğunu ileri sürmektedir. Halbuki sırf evrime özgü bir "tesadüf" tanımı yapmak ve diğer doğa yasalarından ayırmak büyük bir hatadır. Evrim, diğer doğa yasaları ne kadar tesadüfiyse o kadar tesadüfidir. Buna da az sonra döneceğiz.

Corvus veya Karga takımyıldızı modern astronomların gökyüzünü böldüğü 88 takımyıldızı unsurundan biridir. Bu takımyıldızı Herkül Ailesine mensup olup güney yarım kürenin 3. çeyreğinde yer alır. Latince kökeni “karga veya kuzgun” anlamına gelen Corvus, eski bir takımyıldızı olup Ptolemy tarafından 2. yüzyılda listelenmiştir.

Corvus , Apollon ve sevgilisi Coronis'in efsanesiyle ilişkilendirilir. Apollon’un kargasının bir kar tanesi kadar beyaz renkte olduğu söylenir. Ancak bu karga, Apollon’a bazı kötü haberler getirir. Ona sevgilisi Coronis’in artık onu sevmediği söyler ve Apollon çok üzülür ve kızar. Karganın tüylerinin rengini siyaha dönüştürür.

2 adet ebeveyniniz var: anne ve babanız. Onların da 2'şer tane ebeveyni var, dolayısıyla sizin 4 tane büyük-ebeveyniniz var: anneanneniz, babaanneniz, annenizin babası olan dedeniz ve babanızın babası olan dedeniz. Bu şekilde geriye gidecek olursanız, sadece 10 nesil önce 1000'den fazla, 20 nesil önce 1.000.000'dan fazla, 30 nesil önce 1 milyardan fazla atanız var demektir! Dünya'da şu anda 7 milyar insan var. Akrabalık ilişkilerini kenara bıraktığımızda 1 milyar özgün soy hattı olduğunu varsayalım. bunların her birinin sadece 30 nesil önce 1 milyar atası varsa, Dünya nüfusunun 1 kuintilyon ($10^{18}$) veya 1.000.000.000.000.000.000) olması gerekirdi. Ancak bundan 30 nesil önce, yani kabaca 1000 sene önce Dünya nüfusu'nun sadece 300 milyon (300.000.000) olduğunu biliyoruz. Dahası, insan popülasyonunun günümüzde en fazla olduğunu ve tarihte hiçbir zaman bu sayının üzerine çıkılmadığını, dolayısıyla 7 milyardan büyük bir insan popülasyonunun tarihte hiçbir zaman yaşamadığı biliniyor. Bu durumda tüm bu insanların tüm bu ataları nerede?

Bu soru, evrimsel biyoloji hakkında fikri olmayanlar için kafa karıştırıcı; evrimsel biyolojiden anlayanlar içinse komik bir sorudur. Cevabı çok basit ve açıktır: tüm canlılarda olduğu gibi, insanların soy hatları da birbirinden bağımsız değildir. Her birimiz ortak atalardan geliyoruz ve bu ortak ataların torunlarıyız. Bir diğer deyişle, günümüzdeki 1 milyar bağımsız soy hattı, zamanda ve nesillerde geriye gittiğimizde çok hızlı bir şekilde birbiriyle kaynaşacaktır. Sadece birkaç yüz nesil geriye gittiğinizde, günümüz Meksikalıları ve Japonları gibi Anadolu'dan uzak medeniyetlerle bile soylarımız kesişecektir. Yaklaşık sadece 10.000 nesil geriye gittiğinizde, şu anda yaşayan bütün insanların Mezopotamya bölgesinde yaşadığını düşündüğümüz ortak atalarına varırız. Bu bir kadın ve bir erkektir. Ancak bu kadın ve erkek, muhtemelen aynı zamanda yaşamış insanlar değildir ve hatta birbiriyle eş bile değildir! Dahası, bu kadın ve erkek, kendi dönemlerinde yaşamış tek kadın ve tek erkek de değildir. Muhtemelen on binlerce insandan oluşan popülasyonların üyesidirler. Bu kadına, mitolojiye gönderme olarak "Mitokondriyal Havva", erkeğe ise "Y Kromozomu Ademi" adı verilir. Bu konudaki detayları buradaki yazımızda izah etmiştik, tekrar etmeyeceğiz.

İnsan, üstünlük kompleksi olan bir türdür. Bu, beynimizin zaaflarından birisidir. Üst düzey algılar, üst düzey sanrılarla birlikte gelmektedir. Örneğin her şeyin bizim için var olduğu bir sistem içerisinde yaşadığımızı ve her şeyden üstün olduğumuzu zannederiz. Halbuki 4 milyar yıllık canlılık tarihinde, son 300.000 yıldır varız. Dünya üzerinde yaşam, bizden 13.000 kat daha uzun süredir var!

Benzer şekilde, gezegenimizin, galaksimizin, yani "bizi içinde barındıran şeylerin" özel ve kusursuz olduğunu sanarız. Halbuki şu anda bebek bir Evren içerisinde yaşıyoruz. Evren'imiz, "sadece" 13.82 milyar yıldır var ve çok iyi bir ihtimalle, önümüzdeki akıl almaz bir süre boyunca var olacaktır. Bu makalemizin de konusu zaten bu olacak!

Ülkemizin neredeyse her bölgesinde görülebilen ve zaman zaman medyada oldukça yer bulabilen bir tür olan Gergedan böceği (Oryctes nasicornis)'ni 7 Ağustos 2017 tarihinde Sakarya'nın Karasu ilçesinde gözlemledik.

Gergedan böceği (Oryctes nasicornis), yaklaşık olarak 20-60 milimetre uzunlukta olan ve Avrupa'da bulunan en büyük böceklerden biridir. Kanat örtüsü (elytra) sırlı görünümde kırmızımsı kahverengi iken baş ve pronotum (böceklerde birinci toraks segmentinin sırt bölgesi) biraz daha koyu renklidir. Gövdenin alt tarafı ve bacaklar uzun kızıl kıllarla kaplıdır. Seksüel dimorfizm (bir türün erkek ve dişi eşeyleri arasında gövde boyutu ve şekli, renk veya desen bakımından farklılıklar görülmesi) görülen bir türdür. Dişilerde boynuz bulunmazken, erkeğin baş bölümünde uzun kavisli bir boynuz bulunur.

Modern biyoloji ders kitapları, yalnızca bakterilerin atmosferden azotu alıp yaşam için kullanılabilir bir forma dönüştürebileceğini iddia eder. Baklagiller gibi azotu sabitleyen bitkiler, bunu kök nodüllerinde simbiyotik bakteriler barındırarak yaparlar. Ancak yeni bir keşif, bu kuralı altüst ediyor.

2024 yılında yayınlanan iki makalede, uluslararası bir bilim ekibi ökaryotik bir hücre içinde bilinen ilk azot sabitleyici organeli tanımlıyor. Bu organel, prokaryotik bir hücrenin ökaryotik bir hücre tarafından yutulduğu ve simbiyozun ötesinde bir organele dönüştüğü süreç olan birincil endosimbiyozun tarihteki dördüncü örneğidir. UC Santa Cruz'da doktora sonrası araştırmacı ve son iki makaleden birinin ilk yazarı olan Tyler Coale şöyle anlatıyor:

1908’de İtalyan bir arkeolog Phaistos'un Antik Minoan sarayına girdi ve burada bir disk buldu. Arkeolojinin gizemli buluntularından biri olarak kabul edilen disk, M.Ö. Geçmişi 1650’li yıllara kadar uzanır ve Phaistos diski olarak adlandırılır. Diskin bir yeraltı tapınağında bulunması, bunun dini açıdan önemli olduğunu gösteriliyor. Bu koyu kahverengi 16 cm çapında, 1,6 cm kalınlığındaki disk pişmiş kilden yapılmıştır ve her iki tarafı da diskin merkezine doğru saat yönünde dönen garip sembollerden oluşan bir spiral ile çevrelenmiştir. 45 farklı karakter arasında oklar, kediler, kartallar, yürüyen adam, zambaklar, yunuslar gibi simgeler ve daha fazlası bulunur. Dilbilimciler bu diskteki simgeleri bir yazı sistemine dönüştürmeye çalıştılar ancak simgelerin ne anlama geldiğini henüz bulamadılar. Bazı araştırmacılar metnin kutsal tanrıçalar, astronomi belgesi, labirent açıklaması gibi şeyler olabileceğini düşünüyor.

Aktif galaksiler, görüntü itibariyle herhangi bir morfolojik türden galaksiye benzeyen; fakat ışığın karakteristiği incelendiğinde bazı tuhaflıklar sergileyen ve bunlara sebep olan farklı fiziksel mekanizmalara sahip galaksilerdir. Bu cisimler merkezlerindeki çok küçük bir bölgeden, çok yüksek enerjili ışıma yayarlar. Aynı zamanda yayılan bu ışıma zamanla ciddi değişimler de gösterebilir. Bu özelliklerinden dolayı aktif galaksi çekirdeği olarak adlandırılırlar (bazen etkin galaksi de denir). Çünkü hem oldukça aktiftirler hem de aktif bölge, bir çekirdek denebilecek kadar ufak bir alandır. Işıktaki gün mertebesinde süren değişim ile birlikte, ışımanın kökeninin kara delik gibi sıkışık (kompakt) bir cismin sebep olduğu süreçlere dayandığı düşünülmektedir.

Galaksileri morfolojik olarak sarmallar (spiraller), eliptikler ve düzensizler olarak temelde üç gruba ayırabiliriz. Fakat bunun yanında bir de aynı morfolojik özelliklere sahip olup da fiziksel olarak farklılıklar gösteren galaksiler de bulunur. Bu sebeple sarmal, eliptik ve düzensiz ayrımı morfolojik bir sınıflandırma iken şu anda ele aldığımız konu fiziksel bir sınıflandırmadır.