Modern biyoloji ders kitapları, yalnızca bakterilerin atmosferden azotu alıp yaşam için kullanılabilir bir forma dönüştürebileceğini iddia eder. Baklagiller gibi azotu sabitleyen bitkiler, bunu kök nodüllerinde simbiyotik bakteriler barındırarak yaparlar. Ancak yeni bir keşif, bu kuralı altüst ediyor.

2024 yılında yayınlanan iki makalede, uluslararası bir bilim ekibi ökaryotik bir hücre içinde bilinen ilk azot sabitleyici organeli tanımlıyor. Bu organel, prokaryotik bir hücrenin ökaryotik bir hücre tarafından yutulduğu ve simbiyozun ötesinde bir organele dönüştüğü süreç olan birincil endosimbiyozun tarihteki dördüncü örneğidir. UC Santa Cruz'da doktora sonrası araştırmacı ve son iki makaleden birinin ilk yazarı olan Tyler Coale şöyle anlatıyor:

Rosalind Elsie Franklin, 25 Temmuz 1920 tarihinde Londra’nın Notting Hill adlı kasabasında Ellis ve Muriel Franklin çiftinin beş çocuğundan ikincisi olarak dünyaya geldi. Annesi ve babası son derece eğitimli ve sosyal bilinci yüksek Yahudi ailelerinden geliyordu ve gerek dinlerine, gerekse Nazi Almanyası’ndan eziyet görmüş halklarına yardım etme içgüdülerine oldukça bağlılardı. Babası Ellis Arthur Franklin, azımsanamayacak boyuttaki aile servetini korumaya devam ederken, bir yandan da bankacılık yapmayı sürdürüyordu.

Rosalind sıra dışı bir çocuktu. Sürekli üç erkek kardeşiyle birlikte vakit geçirmesinden dolayı erkek çocukların ilgilendiği her türlü oyunla ilgileniyor, rekabeti her şeyden çok seviyordu. Yaşıtları gibi oyuncak bebeklerle oynamıyor, sürekli resim çiziyor, aletler icat ediyor ve yazı yazıyordu. Rosalind bu yeteneklerini, gelecekte moleküler modellerini ve ekipmanlarını yapmakta kullanacaktı. 

Son 30 yılda biyolojiye olan felsefi ilginin artması, biyolojik bilimlerin aynı dönemde artan önemini yansıtmaktadır. Günümüzde birçok farklı biyoloji konusunda geniş bir literatür vardır ve bu literatürdeki çalışmaların bütününü tek bir kalemde özetlemek imkânsızdır. Bu yüzden bu yazı biyoloji felsefesinin ne olduğunu açıklamayı amaçlamaktadır. Biyoloji neden felsefe için önemlidir ya da tam tersi, felsefe neden biyoloji için önemlidir?

Biyoloji felsefesinin genel başlığı altında üç farklı felsefi sorgulama vardır. İlk olarak bilim felsefesindeki genel tezler biyoloji bağlamında ele alınır. İkinci olarak biyolojinin kendisindeki kavramsal bulmacalar felsefi analize tabi tutulur. Son olarak geleneksel felsefi sorular tartışılırken biyolojiye başvurulur. İlk iki felsefi çalışma sıklıkla gerçek biyolojinin ayrıntılı bilgi bağlamında yürütülür. Üçüncüde bu daha azdır.

İnsanların kuyrukları yoktur. Ciddiyiz! Ancak "kuyruk yapmak için gereken" nedir, hiç düşündünüz mü? Bir takım genler! Eğer insanlarda fiziksel olarak bir kuyruk yoksa, neden "kuyruk yapmak için gereken" genetik araçların neredeyse tümüne sahiptirler? Bir diğer örnek kanatlı dostlarımızdan gelir: Tavukların dişleri yoktur ama dişlere ait genleri vardır! İyi ama neden? Tüm bunların sebebi ne?

Elbette ki yanıtı sadece evrimsel biyoloji verebiliyor. Evrimsel biyoloji dahilinde kullanılan terimlerden biri olan atavizm (ataya geri dönüş) sayesinde, tüm bunları açıklayabiliyoruz. Üstelik genomlarımız, evrimsel tarihimize ait birer arşiv kaydı görevi görüyorlar ve bize geçmişin sırlarını aralıyorlar. Bu makalemizde sizlerle bu tür atavist özelliklerin sadece 2 tanesine bakacağız ve evrime dair genlerimizde neler bulabileceğimizi göreceğiz.

Bilim kurgu gerçek oluyor, araştırmacılar laboratuvarda giderek daha karmaşık organlar yetiştiriyor.

Doktor Francisco Fernandez-Aviles ve ekibi, biomühendislik devriminin sınırlarını zorluyor. 1996’da Kuzey Carolina’da bir laboratuvar sidik kesesi yetiştirdiğinden beri yapılan organlar giderek karmaşıklaşıyor, nefes borusu, gözyaşı kanalı ve damardan sonra sıra kalpte.

Geçenlerde aklıma çok takılan bir soruyu sormak istedim.Diyelim ki ölümcül şartlar altında hayatta kalmaya çalışıyosunuz.yiyecek yemeğiniz,bir damla suyunuz yok.etrafınızdaki hemen hemen herkes ölmüş.acaba bir vampir gibi kan içmek sizi hayatta tutabilir miydi?ne de olsa etrafınızda ölüden aynı zamanda kandan bol bir şey yok.kan sizi hayatta tutabilir miydi?ihtiyacınız olan besini insan kanından alabilir miydiniz?olası bir felakette insanlar da vampire dönüşebilir mi?EVRİM AĞACINA BU KONUDA BİR VİDEO FİKRİ SUNUYORUM.

Üretken yapay zeka (İng: "generative AI") teknolojileri, şiir ve bilgisayar programları yazabiliyor ya da Hollywood filmlerinden fırlamış gibi görünen oyuncak ayı resimleri ve çizgi film karakterlerinin videolarını yaratabiliyor.

Şimdi ise yeni yapay zeka teknolojisi, DNA'nızı düzenleyebilecek mikroskobik biyolojik mekanizmalar için planlar üreterek bilim insanlarının hastalıklarla bugünkünden çok daha hassas ve hızlı bir şekilde mücadele edebilecekleri bir geleceğe işaret ediyor.

Nebula (ya da bulutsu), uzayda bulunan devasa gaz ve toz bulutlarına verdiğimiz isimdir. Bazı nebulalar, süpernova gibi patlamalar sonucu ölen yıldızlardan arta kalan malzemeden oluşurlar. Diğer nebulalar ise, yıldızların daha yeni doğduğu "doğumevleri" gibidirler. Ancak bunun ötesinde nebulalar, gezegenlerin de doğduğu yerdir ve bu nedenle yaşamın başlangıcında büyük öneme sahiptirler.

Yukarıdaki fotoğrafta gördüğünüz, ALMA teleskobu sayesinde, insanlığın bugüne kadar elde ettiği en net yıldız sistemi oluşum fotoğrafıdır. Tam da Güneş Sistemi'mizin oluşumuyla ilgili ileri sürülen ve yaygın olarak kabul gören açıklamaya uygun olarak, yeni doğan bir yıldızın etrafında kademeli mesafelerde biriken toz parçaları görülmektedir. 

Genellikle hastalıkların "modern çağ sıkıntıları" olduğunu sanarız. Hatta öyle ki, bunu bir adım öteye götürerek "modern teknolojilerin bu hastalıklara neden olduğunu" iddia edenler vardır. Evet, modern çağda çok daha sabit yaşantılar sürdürmemizin, aktif yaşamdan uzaklaşmış olmamızın ve belki beslenme şeklimizin bir miktar değişmesinin (işlenmiş etlerin ve hormonlu bitkilerin yaşantımıza girmesinin) hastalıkların görülme sıklığında bazı etkileri olabilir. Bu konu bilimsel olarak incelenir ve belli sonuçlara ulaşılabilir.

Fakat bu bir iddiadır, "modern yaşamın yeni hastalıklar yarattığı" bambaşka bir iddiadır. Bu sonuncusu, neredeyse her zaman hatalı bir düşünce şeklidir. Hastalıkların büyük bir kısmının yüz binlerce yıldır var olduğu düşünülmektedir. Üstelik insanlarda gördüğümüz hastalıkların ezici bir çoğunluğu ya birebir aynı ya da benzer olacak şekilde diğer hayvan türlerinde de bulunmaktadır. Hatta modern bilim ve evrimsel biyoloji sayesinde bazı hastalıkların ve hastalık yapıcı unsurların çok uzun zaman dilimlerine yayılmış evrimlerini analiz edip, bunlar sayesinde savunma stratejileri geliştirmemiz mümkün olabilmektedir.

Birçok insan uçak penceresinden bakarak bile, yani yaklaşık 10.000 metre yüksekten bile Dünya'nın küreselliğini az çok kestirebilecektir. Ancak merak etmiş olabilirsiniz, yerden ne kadar yükseğe çıkarsak Dünya'yı tam bir bilye olarak görebilirsiniz?

Bunun için kesin bir mesafe yoktur; çünkü bu birazcık görüş alanınıza ve "bilye"den kastınızın ne olduğuna bağlıdır. Gözünüzün dibindeki bilye de "bilye"dir, vücudunuzdan 15 santimetre uzakta tuttuğunuz bilye de "bilye"dir; ancak ikincisi daha net ve güzel gözükür.

Günümüzde uyuşturucu bağımlılığının, bireylerin mental ve fiziksel sağlığını etkilediği, bireyleri gündelik hayat kalitesini düşürdüğü, herkes tarafından bilinen olgulardır. Peki bireyler bunu bilmelerine rağmen neden hayatlarını mahveden bu davranıştan kurtulmakta zorlanırlar?

Uyuşturucu maddeler, dopamin gibi bireye motivasyon ve zevk veren nörotransmiterlerin, dışarıdan yapay bir şekilde ve de yüksek dozlarda alınmasını sağlar. Beyin, uyuşturucunun sürekli kullanımı halinde ödül mekanizması olarak adlandırılabilecek bu mekanizmaya adapte olarak, uyuşturucuya dair en ufak bir ipucu algıladığında dopamin ihtiyacına bağlı olan yoksunluk sendromları göstermeye başlar. Bu süreçte beyindeki karar verme mekanizmaları zarar görerek bilişsel kontrolü zayıflatır, bu nedenle kişi karar alma ve karar doğrultusunda seçim yapma yetisini kaybeder ve yalnızca içgüdüsel olarak dopamin yani mutluluk kaynağı olarak gördüğü uyuşturucuyu elde etmek ister.