Bilim, en küçük atomaltı parçacıklardan en büyük galaksi kümelerine kadar, fiziksel ve doğal dünyanın yapısını ve davranışlarını gözlem ve deney yoluyla, sistematik bir şekilde inceleyen, entelektüel ve pratik bir faaliyet olarak tanımlanabilir.^[1] Bilim, Evren'e, parçalarına ve varsa ötesine dair genel gerçekleri ve temel yasaları öğrenme yolunda çıkılan bir yolculuk; bir veri toplama, değerlendirme ve öngörü aracı olarak da düşünülebilir. Bir diğer deyişle bilim, doğal dünyada olan biteni ve bunların nasıl işlediğini öğrenmenin bir yoludur; bu bakımdan bilim, pul koleksiyonu yapmak gibi gerçekleri toplamaktan ibaret değildir; onları açıklayıp, anlamayı da hedefler.^[2]

Çalışma biçimine yönelik yapılacak bir diğer tanımla bilim, olguları açıklamaya çalışan, bir yanıyla eylemsel (gözlem, deney, sayım, ölçme vb.), öbür yanıyla zihinsel (kavram, hipotez, indüktif ve dedüktif çıkarım) bir etkinliktir. Bilim, olgudan kurama gider. Bilim olgular hakkında doğrulanabilir kuramlar geliştirir. 

Rüyaları anlamadan önce, "uyku" dediğimiz biyolojik olayın ne olduğunu, ne zaman, nasıl ve neden evrimleştiğini anlamamız gerekiyor. Bu yazı içinde o yazımıza bir miktar referans bulacaksınız; anlam bütünlüğü açısından öncelikle buradaki yazımızı okumanızı tavsiye ederiz.

Rüyalar, uykulardan söz edip de değinmeden geçemeyeceğimiz bir olgudur. Dolayısıyla bu konuda bazı temel bilgilere yer verip, konu hakkındaki bazı ilginç gerçeklerden bahsetmenin faydalı olacağını düşünüyoruz. Rüyalar öylesine ilgi çekici, öylesine ürkütücü ve öylesine etkilidir ki, insanlık tarihinde rüyalarla ilgili anlatı ve izlere Milattan Önce 3100’lü yıllarda Sümerlerde ve M.Ö. 2000’lerde Antik Mısır’da rastlayabiliyoruz. 

Özellikle son yıllarda kadınlara yönelik taciz olayları hem artış gösterdi hem de kadınların kendilerini cesurca ifade edebilmesi nedeniyle toplumun iliklerine işlemiş olan kadın şiddeti problemi daha görünür hale geldi. Doğal olarak da tacizci/tecavüzcü erkeklerin neden bu davranışları sergilediği daha sık araştırılmaya başlandı.

Bilindiği gibi insan; biyolojik, psikolojik ve sosyolojik bir varlıktır ve varlığın bu üç boyutu birbiriyle yoğun ve girift bir ilişki içindedir. Bu yüzden konuyla ilgili farklı disiplinleri bir araya getiren, geniş perspektiften çalışmalar yapılmaktadır. Bu üç alandan birden gelen veriler bir bütün olarak değerlendirilmediği müddetçe, eldeki sorunla ilgili tam bir çerçeve elde etmek mümkün değildir. Buna rağmen, bilgi yoğunluğu gözetilecek olursa, bu alanlardan sadece birinden gelen verilere odaklanmak, o alandaki bilgilerimizin sağlamlaşması ve diğer alanlardaki bilgilerimizi yorumlama başarımız açısından faydalıdır.

Queso Fresco; feta peynirine benzeyen, İspanya kökenli ancak Meksika mutfağında yaygın kullanılan taze bir peynir çeşididir. Hem inek hem de keçi sütünden yapılabilir. Meksika'da yaygın olarak çiğ sütten yapılmaktadır. Cotija peyniri ise, kökeni Meksika olup inek sütünden yapılan yarı sert bir peynirdir ve çorba, tako, salata gibi birçok gıdayla servis edilir.

Rizo Lôpez Foods marka üreticiye ait bu iki peynir kaynaklı bir Listeria monocytogenes salgını raporlanmıştır. CDC'nin (Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi ve FDA (Gıda ve İlaç Dairesi) ortak yürüttüğü bu uzun soluklu salgının detaylarını inceleyelim.

Balina ve yunusların (Cetacea) evrimi, günümüzde en net olarak bilinen evrimsel süreçlerden birisidir. Elimizde bolca bulunan fosil sayesinde zaten aydınlatılmış durumda.

Ancak yaşayan bütün türleri bulmak elbette mümkün değil. Kapsamlı genetik ve morfolojik çalışmalar ve grubun günümüzde yaşayan temsilcilerinin yaygın olarak bulunuyor olması, evrimsel tarihi net bir şekilde ortaya koyabilmemizi sağlamaktadır. Bu durum, sesli harfleri kaldırılan bir cümleyi okurken, sesli harfler olmasa bile cümleyi anlamamıza benzer.

Günümüzde birçok anne adayı, normal doğumun çok sancılı bir süreç olmasından çekinerek sezaryen ile doğumu tercih edebiliyor. Ancak bilim insanları uyarıyor: Sezaryen doğum normal doğumun yerini tutmayabilir!

Bizi etkileyen en önemli faktörlerden birisi hiç şüphesiz kendi mikrobiyotamızdır. Öyle ki mikroplar, bizim doğum anımıza bile şahitlik ederler. Bebekler rahimden çıkarken, annelerinin vajinalarındaki mikroplarla kolonize olurlar. Bu durum, kuşaktan kuşağa birbirini takip eden doğal bir süreçtir.

Ölüm, kendimizi bildik bileli anlamlandırmaya çalıştığımız ürkütücü bir olgudur.

Bir düşünün: Evren'in var olduğu o ilk andan, yani Büyük Patlama'dan beri geçen 13.82 milyar yıl boyunca, neredeyse 1 saniye bile var olmadık. Büyük Patlama'dan, doğduğumuz âna kadar geçen zamana dair en ufak bir anımız, bilincimiz, algımız yok; halbuki en azından son 4 milyar yıl içinde, biz doğmadan önce milyarlarca insan, hayvan ve diğer canlı türü yaşadı. Onların bilinci vardı, o dönemlerin en azından bir kısmına dair algıları vardı. Yani Evren, biz yokken de vardı!

Yakın zamanda yayımlanan bir dizi topoğrafya haritası, Mars'ta eskiden bir kuzey okyanusu bulunduğuna dair yeni deliller ortaya koyuyor. Haritalar, bu konuda bugüne kadarki en güçlü delili sunuyor. Yayınlanan haritalara göre Kızıl Gezegen bir zamanlar, bugün var olan sert ve donmuş tablonun aksine, uzun bir ılık ve yağışlı iklime sahipti ve bünyesindeki deniz seviyelerinde ciddi bir yükselme yaşadı. Penn State'de yerbilimleri yardımcı doçenti ve yakın zamanda Journal of Geophysical Research: Planets dergisinde yayımlanan çalışmanın başyazarı Benjamin Cardenas şöyle açıklıyor:

Araştırma ekibi, topoğrafya verilerini kullanarak yaklaşık 3,5 milyar yıllık bir kıyı şeridinin kesin delillerini gösterebildi. Yüz binlerce kilometrekareyi kaplayan bu kıyı şeridi, en az 900 metre kalınlığında önemli bir tortul birikimine sahipti. Cardenas bu konuda şunları söylüyor: