Biyolojik cinsiyet ile ilgili anatomik farklılıklar pelviste, halk arasındaki adıyla leğen kemiğinde kolayca ayırt edilebilmektedir. Erkek ve dişi Homo sapiens pelvisleri arasındaki yapısal farklılıklar, dişi pelvisi ile karşılaştırıldığında daha belirgin ve iyi işaretlenmiş kas ekleri ile birlikte daha büyük eklem yüzeyleri olan erkek pelvisinin daha kalın iskeleti ile ilgilidir.

Daha belirgin farklılıklar ise, elbette dişi pelvisinin doğuma uygun şekilde evrimleşmesinden kaynaklanmaktadır. Peki gerçekten öyle mi?

Daha önce hiç Dünya'nın iç sesini duyduğunu iddia eden birileriyle karşılaştınız mı? Büyük ihtimalle hayır, fakat Dünya üzerinde bu tarz bir şikayetle doktora danışan insanlar yok değil. Dünyanın birçok bölgesinde, özellikle Amerika ve Kanada'da diğer insanların duyamadığı, derinlerden gelen mırıltılar duyan ve bunun Dünya'nın iç sesi olduğunu söyleyen azımsanamayacak kadar kişi var. Bu vakaların birçoğu sahte olmasına veya önemsiz sebeplere dayanmasına rağmen bir grup insanın işaret ettiği sebep ortak: Schumann rezonansı. Peki, nedir bu Schumann rezonansı? Gelin bu doğa olayının tarihini ve nasıl oluştuğunu inceleyelim.

İsminden de belli olacağı üzere bu olgunun keşfi birçok yerde Alman fizikçi W. Otto Schumann'a atfedilir. Fakat bu fikrin temelleri Schumann'dan biraz daha eskiye dayanmaktadır.

Bir önceki yazımızda, Hardy-Weinberg Dengesi'nin basit ama etkili matematiksel ifadesini görmüştük. Basitçe, herhangi bir gen frekansını, fenotip (fiziksel özellik) frekansını veya genotip (genetik özellik) frekansını bildiğimiz sürece, ideal ve evrimin süregelmediği bir popülasyonda diğer tüm genlerin (alellerin) frekansını bu dengenin matematiği sayesinde hesaplayabiliriz. 

Peki, bu analizi sadece evrimin süregelmediği popülasyonlarda mı yapabiliriz? Çünkü eğer öyleyse, bu Hardy-Weinberg Dengesi neredeyse tamamen işe yaramaz bir denge demektir. Biliyoruz ki var olan tüm popülasyonlar yavaş ya da hızlı bir şekilde evrimleşmektedir. Evrim mekanizmaları, ister istemez popülasyonların hepsine etki etmektedir. Dolayısıyla eğer ki sadece evrimin olmadığı popülasyonlarda işe yarıyorsa, Hardy-Weinberg'in işleyebileceği bir popülasyon bulmamız imkansız demektir. Çünkü doğada evrimleşmeyen veya evrim mekanizmalarından muaf hiçbir tür yoktur (insan bunu bir miktar kırabildiyse de, tamamen kırmaktan acizdir). 

Kan basıncı, kanı dolaşım sisteminde hareket ettiren kuvvettir ve yaşam için hayati önem taşır. Kanımızı dolaşım sistemi etrafında akmaya zorlayan basınç olmadan, atardamarlarımız aracılığıyla dokulara ve organlara oksijen veya besin iletilemez. Bağışıklık ve insülin gibi hormonlar için beyaz kan hücresi ve antikor sağladığı için de ayrıca hayati önem taşır.

Hipertansiyon, atardamarlardaki kan basıncının tehlikeli bir şekilde yükseldiği, uzun süreli tıbbi bir durumdur ve genellikle semptomlara neden olmaz. Bununla birlikte, uzun süreli hipertansiyon, felç, koroner arter hastalığı, kalp yetmezliği, atriyal fibrilasyon, periferik arter hastalığı, görme kaybı, kronik böbrek hastalığı ve bunama için önemli bir risk faktörüdür.

Kawasaki hastalığı, en çok koroner damarlar olmak üzere, vücuttaki orta çaplı atardamarlarda anevrizmalara (balonlaşma) neden olabilen, daha çok yenidoğan ve 5 yaş altı (kaydedilen vakaların %75'i 5 yaş altı çocuklardır) çoğunlukla erkek çocuklarda görülen akut sistemik vaskülittir. Bu hastalık, tıp literatürüne ilk kez, 1967'de Tomisaku Kawasaki adında bir Japon çocuk hastalıkları uzmanı tarafından kazandırılmıştır.

Deri döküntüleri (enantem), konjunktivit , ellerde ve ayaklarda şişme, boyundaki lenf düğümlerinde büyüme ile karakterize semptomlarından dolayı ilk olarak hastalık "mukokutanöz lenf düğümü sendromu" olarak isimlendirilmiştir.Genellikle tedavi edilmediğinde hayatı tehdit edebilen koroner arteriyel anevrizmalar (CAA) ile ilişkili akut koroner arterite neden olur.

Canlı organizmalarda bazı hücreler, diğer hücreleri zalimce silip süpürür.^[1] Bu "hücresel yamyamlık" yaygın, doğal bir süreçtir: Vücudunuzdaki beyaz kan hücreleri tam şu anda milyonlarca yaşlı kırmızı kan hücresini tüketiyor. ABD Ulusal Bilimler Akademisi Bildiriler Kitabı'nda yayınlanan yeni araştırma, bu tür "yamyamlık" davranışlarını teşvik etmek için bir grup genin kullanılmasının yeni bir kanser immünoterapisi geliştirebileceğini öne sürüyor.^[2]

Bu fikir, yeni makalenin kıdemli yazarı biyolog Denise J. Montell ve meslektaşlarının, hücrelerin sindirmeye çalıştıkları şeyleri sarmasına yardımcı olan Rac ailesindeki hiperaktif gen formlarının meyve sineği embriyolarında doku ölümüne neden olduğunu fark etmesiyle doğdu. Montell değiştirilen genlerin, hücrelerin "komşularını" tüketmesine neden olduğunu söylüyor. Bu genlerin RAC adında insanlara özgü versiyonları mevcut; Montell ise bunların, Santa Barbara'daki Kaliforniya Üniversitesi'nde çalışan yeni meslektaşı Meghan Morrissey'e kanser CAR-M immünoterapisi konusundaki çalışmalarında yardımcı olup olamayacaklarını merak etti.

Çamların neden hem "yeni yıl" hem "Noel ağacı" olarak kullanıldığını hiç düşündünüz mü? Veya Noel Bayramı ile yılbaşının neden bu kadar yakından ilişkilendirildiğini? Birçokları bunun "Hristiyanlara özenme" olduğunu iddia etse de, yeni yılın da, bir kutlama ağacı olarak çam ağaçlarının da tarihi, Hristiyanlık'ın icadından çok daha önceye uzanmaktadır. Dahası, yeni yıl kutlamalarının ve Noel Baba gibi figürlerin kökeni de Hristiyanlık'tan çok daha antiktir.

Bu yazımızda bu konuyu işleyip, her yıl tekrar eden bir döngüyü sonlandırmak istiyoruz. Çünkü bildiğiniz üzere Türkiye'de her sene birileri çıkıp "Noel Hristiyan bayramıdır, kutlanmamalıdır!" diyor, sonra hemen bir grup diğer insan türeyip, "Noel'i ve yılbaşını Türkler icat etmiştir, Hristiyanlar bizden çalmıştır." diyerek yerli ve millileştiriyor, herkes duymak istediğini duyduğu ve karşı tarafı "kitlediği" için mutlu oluyor ve zaten en başından kutlayacaksa kutluyor, kutlamayacaksa kutlamıyor; yani hiçbir şey değişmiyor. Ta ki ertesi sene aynı anlamsız döngü yaşanana kadar...

Hastalığa kötü ruhlar veya kızgın tanrılar değil, doğal güçler mi neden olur? Belirli gazları solumak ağrıyı giderebilir ve hastayı öldürmez mi? Bir makine, vücudunuzun içinin fotoğraflarını çekebilir mi? Bugün bunu genellikle hafife alıyoruz, ancak bir zamanlar milyonlarca insan duyduklarına inanamadı. Sonunda bunlar ispatlanana veya başarılana dek... Ve o noktada, dünya artık asla eskisi gibi olmayacaktı.

Neden şu anda hayattasın? Muhtemelen hayatınızı bu makaledeki olağanüstü tıbbi keşiflerden birine borçlusunuz. Belki de aşılara veya antibiyotiklere veya röntgene... Bunun gibi devrim niteliğindeki tıbbi buluşlar sadece hastalıkları tedavi etme şeklimizi değiştirmedi, kendimizi ve içinde yaşadığımız dünyayı anlama biçimimizi de değiştirdi.

Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar (GDO) sürekli olarak "besin" çerçevesinde değerlendirilip lanetlense de, son asrın en büyük buluşlarından birisi olarak değerlendiriliyor. Çünkü evrim sürecinin uzun ve zahmetli işlemlerini beklemeksizin, genlerle oynayarak canlıları istediğimiz şekillerde manipüle edebileceğiz. Elbette bu etik birçok sorunu doğuruyor olsa da, bunu yapabiliyor olmak bilimin müthiş zaferlerinden birisi olarak görülebilir. Ve yine elbette ki, her bilimsel keşifte olduğu gibi, GDO da iyi niyetli de kullanılabilir, kötü niyetli de... Bu yazımızda, iyi niyetli ve harika örneklerinden birini göreceğiz.

Daha önceden akıllı ve interaktif otoyollar ile isli havayı temizleyen parklar gibi projelerin yaratıcısı Hollandalı tasarımcı Daan Roosegaarde ve ekibi bu defa dikkatlerini biyoaydınlanır (biyolüminesan, kendiliğinden biyolojik olarak ışık saçan) denizanalarına ve bakterilere çevirdiler. Bunların ışık üretici bileşenleriyle bitkileri birleştirerek sokakları geceleri ışıldayan bitkilerle aydınlatmayı hedefliyorlar.

Martin Scorsese'nin 1990 yapımı başyapıtı "Goodfellas", suç dünyasının acımasız gerçekliğini gözler önüne sererken, karakterlerinin derinlikli portreleriyle de izleyicileri etkisi altına almıştır. Bu film, aslında bir suç hikayesi gibi görünse de, özünde insan doğasının karmaşıklığını, güç arzusunun yıkıcı etkilerini ve sadakatin kırılganlığını irdeleyen bir felsefi yapıt olarak da değerlendirilebilir.

Filmin merkezindeki karakter, Henry Hill, suç dünyasına girişiyle birlikte hayatının kontrolünü kaybeden bir adamdır. Ancak Henry'nin trajedisi sadece suçla ilişkili değildir; asıl trajedisi, kendi iç dünyasındaki çöküşüdür. Filmin her ne kadar başında bunu görmesek de Henry, güç ve statü arayışıyla dolup taşarken, insanlığını yitirir ve sonunda yalnızlıkla yüzleşir. Gangsterliği istemez bir nevi kendisini Gangster olarak görür Bu, filmin temel felsefi teması olan güç ve kontrol arayışının insani bedellerini yansıtır.

Dünya'da pembe renkli suları barındıran göller olduğu doğru olsa da, bunların "perili" olduğu veya bilimsel olarak renklerinin ve var olma nedenlerinin izah edilemediği iddiası tamamen sahtedir.

Fotoğraftaki gibi ilginç göller, aralıklarla sosyal medya ve ana akım haber kaynaklarında meşhur ediliyor, sonra ortadan kayboluyor. Birçok kaynak bu paylaşımları yaparken konuya gizem katmak adına "Bilim insanları sayısız araştırma yapmalarına rağmen halen nedenini bulamadılar." gibi ibarelerle paylaşım yapmaktadır.