Her aşının yan etkisi vardır. Önemli olan, bu yan etkilerin, aşının koruduğu hastalığın (yan) etkilerinden dikkate değer miktarda az olması, aşının verdiği faydaların da aşının koruduğu hastalığın (varsa) "faydalarından" dikkate değer miktarda yüksek olmasıdır. Risk-fayda analizi bu şekilde yapılır ve aşıların uygulanmasının makul olup olmadığına karar verilir.

Koronavirüs pandemisi sırasında üretilen, özellikle de mRNA yöntemiyle hızlı bir şekilde geliştirilen ve kısa sürede kitlesel olarak uygulanmaya hazır hâle getirilen aşıların bilinen veya potansiyel yan etkileri, özellikle de aşı kararsızlarını olumsuz olarak etkilemeye çalışan aşı karşıtları tarafından sıklıkla gündeme getiriliyor. Bilinen yan etkiler sanki bilinmiyormuş gibi lanse edilerek insanlar korkutulmaya çalışırken, bilinmeyen yan etkilerin olacağı ima edilerek bu korkular daha da körükleniyor.

Queso Fresco; feta peynirine benzeyen, İspanya kökenli ancak Meksika mutfağında yaygın kullanılan taze bir peynir çeşididir. Hem inek hem de keçi sütünden yapılabilir. Meksika'da yaygın olarak çiğ sütten yapılmaktadır. Cotija peyniri ise, kökeni Meksika olup inek sütünden yapılan yarı sert bir peynirdir ve çorba, tako, salata gibi birçok gıdayla servis edilir.

Rizo Lôpez Foods marka üreticiye ait bu iki peynir kaynaklı bir Listeria monocytogenes salgını raporlanmıştır. CDC'nin (Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi ve FDA (Gıda ve İlaç Dairesi) ortak yürüttüğü bu uzun soluklu salgının detaylarını inceleyelim.

Otizm (veya Otizm Spektrum Bozukluğu), yaşamın erken dönemlerinde başlayan; sosyal etkileşimlerde ve tekrarlayıcı davranışlarda belirli derece bozulma gösteren, son derece sınırlı ilgi alanlarına ve/veya duyusal davranışların belirli bir kombinasyonuna sahip bireylerde görülen, oldukça kalıtsal ve heterojen bir nörogelişimsel bozukluktur. Bu heterojenliği yansıtan otizm terimi hem daha genel bir sunumu hem de "Yaygın Gelişimsel Bozukluklar" genel tanı kategorisi içinde bir alt grup olarak değerlendirilmesini takiben spesifik bir tanıyı tanımlamak için çeşitli şekillerde kullanılmıştır.

Otizmin temel özellikleri, ilk tanımından bu yana önemli ölçüde değişmemiştir. Bununla birlikte, günümüzde otizmin çok hafif ila şiddetli arasında değişebilen bir "spektrumda" gözlendiği kabul edilmektedir. Spektrum Bozukluğu, her biri bir süreklilik içinde ortaya çıkan semptomları ve spektrum boyunca paylaşılan ancak belirgin şekilde farklı biçim ve derecelerde tezahür eden belirli özellikleri olan bir grup bozukluğu ifade eder. Bir spektrum bozukluğu olan herhangi birinin, onunla ilişkili özelliklerin tümünü olmasa da bazılarını göstermesi muhtemeldir ve bunları çok farklı derecelerde gösterebilir.

Dünya genelinde 180’in üzerinde ağaçkakan türü olduğunu düşünürsek, ağaçkakanların çıkardıkları kendilerine özgü seri biçimdeki "tak tak" sesi, dünyanın birçok yerinde bilinen bir sestir. Ağaçkakanlar saniyede 20’ye yakın olmak üzere günde 8.000 ile 12.000 arasındaki gagalamalarıyla hayranlık uyandıran kuşlardır.

O kadar gagalamadan sonra Woody Woodpecker’ın başı kesin ağrır, diye düşünürsünüz, değil mi? Ama hiç alakası yok. Bu kuş hâlâ ağaç gagalamaya hazır ve nazır bir makina sanki.

Felsefe tarihinde gerçekliğin doğasını sorgulayan pek çok düşünce deneyi var. Bunlardan kendi adıma en sevdiklerimi çok çok kısa bir şekilde özetlemek istiyorum:

Platon'un Mağara Alegorisi: İnsanların gerçekliği kavrama sürecini, mağarada gölgeleri gerçek sanan mahkumların hikayesi üzerinden anlatır. Buna göre bizler aslında gerçek evrende meydana gelen olayların sadece gölgelerini görebiliyoruz asıl olayları göremiyoruz.

1986 yılında Çernobil Nükleer Santrali'nde gerçekleşen facia gibi, nükleer kazaların yaşanma ihtimali hep vardır. Nükleer kazalarda yayılan radyoaktif maddelerin insanlar üzerindeki zararlı etkileri ise çok fazladır. Bu yüzden önlemler almak gerekir, bu önlemlerden biri de iyot hapı almaktır. Kaza anında hemen alınan iyot hapları çok daha fazla etkilidir, 24 saat sonra aldığınızda ise etkisi olmaz. Bu yazımızda yararlı ve zararlı iyottan bahsederek, iyot haplarının nükleer kazalar sırasında nasıl etkili olduğunu inceleyeceğiz.

Vücudumuzda bulunan tiroit bezinin işlevini yerine getirebilmesi ve hormon üretebilmesi için iyot gereklidir. Vücudumuzda kullanılan iyot, stabil iyot olan iyot-127 (I-127)'dir fakat iyotun farklı izotopları da bulunmaktadır. İyot izotopları diğer izotop atomlarda olduğu gibi proton sayıları aynı, nötron sayıları farklı olan atomlardır. Bu izotoplardan biri olan iyot-131 (I-131) nükleer santrallerde kullanılan uranyum fisyon reaksiyonları sırasında üretilir. Nükleer kazalarda ortaya çıkan radyoaktif iyot (iyot-131) insan sağlığına son derece zararlıdır.

Canlılığın en temel yapıtaşı olan hücrelerin yuvarlak olma davranışını/eğilimini anlamak için, canlılığın kökenlerine inmemiz gerekiyor. Canlılığın başlangıcına... Yani, "cansız" olarak tanımladığımız kavramların, belirli çevre şartları altında kademeli değişerek "canlı" olarak tanımlayacağımız kavramların ortaya çıkışına... Bunu inceleyen teori, Evrim Teorisi değil, Abiyogenez Teorisi'dir.

Abiyogenez Kuramı dahilinde cansız varlıklardan, yaklaşık 500 milyon yıl süren bir deneme-yanılma süreci sonucunda, ilk defa canlı varlıkların kimyasal evrim yoluyla oluştuğunu biliyoruz. Bu sürecin en önemli basamaklarından birisi, belki de canlılık tarihinin en önemli olayı olan "bölünme" ("üreme") olayıdır. Bu ilk bölünme, günümüzde de prokaryotik canlılarda görebildiğimiz "amitoz bölünme" (binary fission) ile olmuştur. Yani hücre, yaklaşık olarak ortadan, mümkün olduğunca eş (ancak içerikler heterojen olarak dağılabilir) bir şekilde ikiye bölünmüştür. İyi ama... Neden? Neden bir varlık "bölünme" ihtiyacı duysun ki? Canlılar, üremeden de evrimleşemezler miydi?