Evrimle doğrudan ilgisi olmayan herkesin yakından tanıdığı bir sorudur bu: "Madem insanlar maymundan geliyor, şimdiki maymunlar neden insan olmuyor?" Soru, evrimle ilgili o kadar ikonik ve komik bir hale geldi ki, internette şunun gibi oldukça ilginç videolar bulmak bile mümkün:

Buna rağmen, soru aslında son derece önemli ve bilgilendiricidir. Ancak bu soruyu art niyetli amaçlarına, kendi öznel emellerine ve şahsi inançlarına alet eden evrim karşıtları ve bilim düşmanları, soruyu o kadar fazla "ayağa düşürdü" ki, evrime yeni giriş yapan birçok insan soruyu sormaktan ve cevabını aramaktan çekiniyor.

10 Aralık 2019'da sahiplerine verilecek olan Nobel Ödülü’nün, “Kimya” dalında kazananları açıklandı. Söz konusu ödül, 3 kişiye paylaştırılmış durumda: John Goodenough, Stanley Whittingham ve Akira Yoshino.

John Goodenough, halihazırda “ilk lityum bataryayı yapan” isim. Kendisi, bu teknolojiyi 1970’lerde icat etti. Sayesinde, telefonlarımız gibi birçok teknoloji aletlerimizde bu Lityum-İyon bataryaları kullanmaktayız.

İnsanların deri rengi, siyaha yakın bir kahverengiden beyaza yakın renklere kadar geniş bir yelpazede değişebilmektedir. İnsanlar arasındaki bu deri rengi (veya ten rengi) farklılığının yakın nedeni genetik faktörler ve/veya Güneş'e maruziyettir; ancak yaş, cinsiyet, hastalıklar, hormonlar, duygudurum gibi diğer faktörler de deri rengini kalıcı veya geçici olarak etkileyebilmektedir. İnsan popülasyonları arasındaki deri rengi farklılıklarının nihai sebebiyse, insan toplumlarının Dünya üzerinde farklı yaşam alanlarında yaşaması ve bu sırada deri altına ulaşabilen zararlı ultraviyole ışınlarının miktarının değişmesi nedeniyle, doğal seçilim yoluyla meydana gelen biyokimyasal bir adaptasyondur (evrimdir).^[1]

İnsan derisinin farklı renklerine etki eden birçok etmen vardır. Bu faktörlerin bir kısmı kalıtsal ve kalıcı etkilere sahiptir (yani evrimsel nedenlerdir); diğerleriyse gelişimsel etkilere sahiptir ve duruma bağlı olarak kalıcı veya geçici etkilere sahip olabilirler. Aşağıda, bu faktörlerin bir listesini bulabilirsiniz.

Jüpiter, devasa bir gaz küresidir. Yani bizim Dünya'mız gibi kaya yapılı değildir. Hal böyle olunca, akla gelen ilginç sorulardan birisi, bu dev üzerinde ayakta durup duramayacağımız oluyor. Cevaplamaya çalışalım:

İlk olarak, tahmin edebileceğiniz gibi, eğer ki üzerinizde bir astronot kıyafeti yoksa sadece birkaç saniye (belki 1-2 dakika) içerisinde ölürdünüz. Çünkü Jüpiter'in atmosferinin hiçbir seviyesinde oksijen bulunmuyor. 

Bağışıklık sistemimiz, koronavirüsle mücadelede hem en büyük düşmanımız hem de en büyük umudumuz. Ancak İngiliz Times gazetesinin haberine göre, COVID-19 hastaları yoğun bakıma alındığı aşamada, gerçek düşman, hastanın kendisi. Koronavirüs ise tetikleyici...

Virüs vücudunuzu işgal ediyor, hücrelerinizi ele geçiriyor ve milyonlarca kez kendisini çoğaltıyor. Ama Times Bilim Muhabiri Tom Whipple'ın haberine göre, en büyük tehlike, vücudunuzun bu işgale verdiği yanıt ve bu yanıtı kontrol etmek bir tedavi yöntemi olabilir!

Kızlık zarı (bilimsel ismiyle "himen" veya "hymen"), vajinal açıklığın dış kısmını saran ve kimi durumda kısmen kapatan bir mukoza dokusudur. Bu doku, çoğu zaman ilk cinsel birleşme (coitus) sırasında yırtılır ve bir miktar acı ve kanamaya neden olur.^[11]

Seks ile ilişkisinden ötürü birçok toplumda bu dokuya kültürel anlamlar yüklenmiştir ve halk arasında hakkında birçok hatalı bilginin dolaşmaktadır. Örneğin birçok kültürde himen perforasyonu ("kızlık zarı yırtılması"), "bakirelik testi" gibi değerlendirilir ve bu kültürlerde kadınlara cinsellik konusunda çeşitli baskılar uygulanır. Ne var ki himen, aynı zamanda sert düşmeler ve sarsmalar ile, vajinal tampon kullanımı ile veya at binme ve bisiklet gibi sporlarla uğraşma nedeniyle de yırtılabilir. İlerleyen kısımlarda göreceğimiz gibi, bazı kadınlarda himen daha esnektir ve ilk seks sonrasında da (hatta birden fazla seks sonrasında da) korunmaya devam edebilir. Dolayısıyla himenin varlığı veya yokluğu, "bakirelik" veya cinsel deneyim konusunda güvenilir bir belirteç değildir.

Uzay araştırmaları alanında, bir roketin fırlatılması; kapsamlı planlama, mühendislik hassasiyeti ve titiz uygulamanın doruk noktasını simgeleyen, insanlığın teknolojik başarısının zirvesi konumundadır. Bir dizi kritik prosedür ve kontrol içeren bu süreç, ister uyduların konuşlandırılması, ister bilimsel araştırma yapılması, isterse de Güneş Sistemimiz'in uzak noktalarının keşfedilmesi olsun, uzay görevlerinin başarısı için esastır. Bir roketin montaj binasından uzaya yolculuğuna kadar olan yolculuğu, genel olarak 4 farklı aşamaya ayrılabilir: fırlatma öncesi hazırlıklar, geri sayım prosedürleri, kalkış ve fırlatma sonrası operasyonlar. Her aşama, görevin güvenliğini, verimliliğini ve başarısını sağlamak için titizlikle tasarlanan ve yürütülen bir dizi adımı kapsamaktadır.

Bu makalemizde, fırlatmaya kadar olan süreçteki tüm hazırlıkları genel başlıklar halinde göreceğiz ve bazı fırlatma listelerini inceleyeceğiz.

Canlı organizmalarda bazı hücreler, diğer hücreleri zalimce silip süpürür.^[1] Bu "hücresel yamyamlık" yaygın, doğal bir süreçtir: Vücudunuzdaki beyaz kan hücreleri tam şu anda milyonlarca yaşlı kırmızı kan hücresini tüketiyor. ABD Ulusal Bilimler Akademisi Bildiriler Kitabı'nda yayınlanan yeni araştırma, bu tür "yamyamlık" davranışlarını teşvik etmek için bir grup genin kullanılmasının yeni bir kanser immünoterapisi geliştirebileceğini öne sürüyor.^[2]

Bu fikir, yeni makalenin kıdemli yazarı biyolog Denise J. Montell ve meslektaşlarının, hücrelerin sindirmeye çalıştıkları şeyleri sarmasına yardımcı olan Rac ailesindeki hiperaktif gen formlarının meyve sineği embriyolarında doku ölümüne neden olduğunu fark etmesiyle doğdu. Montell değiştirilen genlerin, hücrelerin "komşularını" tüketmesine neden olduğunu söylüyor. Bu genlerin RAC adında insanlara özgü versiyonları mevcut; Montell ise bunların, Santa Barbara'daki Kaliforniya Üniversitesi'nde çalışan yeni meslektaşı Meghan Morrissey'e kanser CAR-M immünoterapisi konusundaki çalışmalarında yardımcı olup olamayacaklarını merak etti.