Yaşlanma, ya da bazen söylendiği şekliyle ihtiyarlık, ilerleyen yaşla beraber fizyolojik işlevin kaçınılmaz olarak bozulmasıdır. Yaşlılık, nüfus istatistikleri çerçevesince, yaşa bağlı olarak ölüm oranında bir artış ve doğurganlıkta bir düşüşle tanımlanmaktadır (Görsel 1'e bakınız).^[1][2] Bu durum, evrimsel bir çelişki barındırır: Doğal seçilim, organizmaları en uygun şekilde sağkalım ve üreme başarısına (Darwinci uyum başarısına) sahip olacak tarzda tasarlıyorsa, o halde evrim, neden ilk iş olarak yaşlanmayı önlemez?

Aristo'dan başlayarak bilim insanları ve düşünürler yüzyıllar boyunca bu bilmeceyi çözmeye çabaladılar. Örneğin Romalı şair ve düşünür Lucretius, De Rerum Natura (Nesnelerin Doğası Üzerine) adlı eserinde, gelecek kuşaklara yer açtığı için yaşlanmanın ve ölümün faydalı olduğu fikrini savunmuştur. Bu görüş, biyologlar arasında 20. yüzyıla kadar tutunmuştur.

Daha önce hiç Dünya'nın iç sesini duyduğunu iddia eden birileriyle karşılaştınız mı? Büyük ihtimalle hayır, fakat Dünya üzerinde bu tarz bir şikayetle doktora danışan insanlar yok değil. Dünyanın birçok bölgesinde, özellikle Amerika ve Kanada'da diğer insanların duyamadığı, derinlerden gelen mırıltılar duyan ve bunun Dünya'nın iç sesi olduğunu söyleyen azımsanamayacak kadar kişi var. Bu vakaların birçoğu sahte olmasına veya önemsiz sebeplere dayanmasına rağmen bir grup insanın işaret ettiği sebep ortak: Schumann rezonansı. Peki, nedir bu Schumann rezonansı? Gelin bu doğa olayının tarihini ve nasıl oluştuğunu inceleyelim.

İsminden de belli olacağı üzere bu olgunun keşfi birçok yerde Alman fizikçi W. Otto Schumann'a atfedilir. Fakat bu fikrin temelleri Schumann'dan biraz daha eskiye dayanmaktadır.

Bence günümüz Türkiye'sinin en büyük sorunu mesleklerin moda olmasıdır. Bunla hepiniz illaki karşılaşmışsınızdır. Bazı üniversite bölümleri popüler olurken bazıları unutuluyor, unutulan bölümlerin puanı düşüyor düşük puanlı bölümler puanı düşük diye popüler oluyor ve puanı hızla artıyor ve be sefer başka bir bölüm unutuluyor. Bu şekilde bir döngü içerisinde devam ediyor. Buna örnek olarak sınıf öğretmenliğini gösterebilirim

Bu fotoğrafta görüldüğü gibi 4 yıldır her yıl bölümün puanı hızla artıyor. Fotoğrafta göreceğiniz üzere Hacettepe Üniversitesi'nde 2020 yılında 64.600 sıralamaya girmek yeterken 2023 yılında 49.069 sıralamaya girmek gerekiyor ve başka üniversitelerde de durum aynı görünüyor. Bunun farklı sebepleri olduğu söylenebilir ama bence gerçek sebebi bu bölümün popülerleşmesidir. Kendi çevremden gördüğüm ve internet üzerinde dolaşan şeylerden gördüğüm kadarıyla 4 yıldır bu bölümün tercih edilme sebebi bölümün puanının düşük olması. Düşük puanlı olduğu için atanamamaktan korkan, puanı yüksek öğrenciler tercihlerine yazıyor ve dolayısıyla bölümün puanları artıyor. İşin sonunda herkes sınıf öğretmenliği menzunu oluyor ve işsizlik sorunları ortaya çıkıyor.

Çitaların yavruları gerek sevimlilikleri, gerekse de özellikleriyle uzun zamandır insanların dikkatini çekmektedir. Burada onlara dair birkaç ufak bilgi vermek istiyoruz.

İlk olarak, çitaların taksonomik cins adı olan Acinonyx, "pençesiz hareket" anlamına gelir. Belirleyici isimleri olan jubatus ise çita yavrularının sırtlarında bulunan yeleye benzer yapıya ithafen "yeleli", "çıkıntılı" anlamına gelir.

Hikayeyi bilirsiniz: Darwin'den önce değişim fikri üzerinde duran Jean Baptiste de Lamarck, zürafaların boyunlarının uzun dallara erişmek istediği ve zorladığı için uzadığını söylemişti. 2 temel yasasını (kullanılan ve körelen organlarla ilgili) desteklemek için bu örneği vermişti. Vücutlarda bulunan "sinir sıvısı" adını verdiği bir sıvı, zorlamaya cevap vererek ihtiyaç duyulan organın zorlandığı yönde gelişmesini sağlıyordu. Sonra Darwin, Evrim Kuramı'nı ileri sürdü ve ömür içerisinde kazanılan karakterlerin kalıtılamayacağını, evrimin popülasyonların nesiller içerisinde değişimi olduğunu söyledi. Dolayısıyla zürafaların boynu zorladıkları için değil, doğuştan kısa boyunlu olanların az beslenerek ölmesi, uzun boyunlu olanlarınsa hayatta kalması olduğunu düşündü. Bu sebeple, nesiller boyunca hep uzun boylular hayatta kalıp çiftleştiği için yavruları da kendileri gibi uzun boyunlu olabiliyordu ve bu böyle devam ettikçe, uzun ağaçların bulunduğu bölgelerde giderek uzun boyunlu bireyler evrimleşti ve zürafaların uzun boyunları bu şekilde bugünkü halini aldı.

Lamarck kaybetti, Darwin kazandı, yaşasın!

Yukarıdaki sorunun cevabı hiç kuşkusuz; "çünkü o insanların hayatlarına dair pek fazla bir şey bilmiyoruz" olacaktır. Elbette bu konuda haklısınız. Mesela hiç savaş yüzü görmemiş bir insanın, savaş gören bir kişiyi anlaması mümkün müdür? Gelin birlikte bir deney yapalım. Savaş gören insanları, kendi kafamızdan anlamaya çalışalım:

Bir sabah kalktığınızı ve evinizin çatısının yandığını görün. Bulunduğunuz ortamda, havaya baktığınızda bir kaç kuş ölüsü ve gökyüzünü görüyorsunuz. Birde kafanızı döndüğünüzde kardeşinizin kanlar içindeki kafasını ve kopmuş parmaklarını görüyorsunuz. Dehşet içindesiniz yatağınızdan kalkıyorsunuz ve bir anda elinize baktığınızda kan damladığını görüyorsunuz. Şok içindesiniz ve elinize damlayan o her bir kan damlasına yavaş bir şekilde bakarken, bir anda sevdiklerinizi hatırlıyorsunuz ve o karanlık kabullenmişlik hissi sizi sarıp sarmalıyor. Belli ki bu sizin hayatınızda ki son saniyeler...

TikTok'un algoritmasının nasıl çalıştığı, muhtemelen şirketin en yakından korunan sırrıdır. Ancak WSJ, bir grup bot hesabı kullanarak bunu çözebileceğini düşünüyor.^[1] YouTube'un algoritması üzerinde çalışan eski bir Google mühendisi, temelde aynı yaklaşımı benimsediğini, ancak daha az kompleks olduğunu söylüyor. Resmi olarak TikTok, dört sinyal kullandığını söylüyor: ne izlediğiniz, paylaştığınız, beğendiğiniz ve takip ettiğiniz.

TikTok'un sizi anlamak için bunlardan yalnızca birine ihtiyacı olduğunu öğrenildi: Bir içerik üzerinde ne kadar süre vakit geçirdiğiniz. Bu güçlü sinyal sayesinde, TikTok en gizli ilgi alanlarınızı ve duygularınızı öğrenir ve sizi daha fazla içine çeker.