Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Haftanın Beş Günü Çalışma (Mesai) Alışkanlığı Nereden Geliyor?

Haftada Beş Gün Çalışmak İçin Hiç İyi Sebep Yok, Dört Gün Çalışalım!

Haftanın Beş Günü Çalışma (Mesai) Alışkanlığı Nereden Geliyor? Office Renew
6 dakika
12,544
Tüm Reklamları Kapat

Witold Rybczynski, The Atlantic'in Ağustos 1991 sayısında şöyle yazıyor: "Yedi gün kavramı doğal bir kavram değildir; çünkü hiçbir doğal olgu, yedi günde bir gerçekleşmez." Bir yıl, Dünya'nın Güneş etrafında bir kez dönüşünü simgeler. Ayların, dolunaylar arasındaki zamanı gösterdiği varsayılır. Ancak, yedi günlük hafta, tamamen insan yapımıdır.

Eğer insan yapımıysa, insan bunu değiştiremez mi? Beş günlük çalışma haftasından bir veya iki gün eksiltmenin ne kadar özgürleştirici olacağına dair yapılan münazaralarda, haftalık takvimin nereden geldiğine pek dikkat edilmemiştir. Günümüzdeki çalışma haftası kavramının bazen keyfî olan kökenlerini anlamak, bu süreyi kısaltmaya yönelik yapılacak harekete bilgi sağlayabilir.

Tüm Reklamları Kapat

Beş Günlük Mesainin Tarihi

Yedi günlük haftanın kökleri, yaklaşık 4000 yıl önceye, Babil'e kadar gider. Babilliler, güneş sisteminde yedi adet gezegen olduğuna, yedi rakamının onlar için büyük bir güç taşıdığına inanıyorlardı ve günlerini ona göre planlamışlardı. Yedi günlük gezegensel haftaları Mısır'a, Yunanistan'a ve sonunda Roma'ya yayılmış, Yahudilerin kendi yedi günlük hafta uyarlamaları olduğu ortaya çıkmıştı. Bunun sebebi belli değil, fakat bazıları, Yahudilerin MÖ altıncı yüzyılda Babil'e sürgün edildikten sonra bunu benimsediklerini tahmin ediyor.

Yedi günlük hafta, en sonunda, İsa doğmadan yaklaşık 250 yıl önce Batı takvimine kesin olarak yerleşmişti. Rybczynski'nin belirttiğine göre "haftasonu"nun ilk yazılı kullanımı, Notes and Queries adlı bir İngiliz dergisinde, 1879 yılında görülmüştü:

Tüm Reklamları Kapat

Staffordshire'da, eğer bir kişi cumartesi öğleden sonra haftalık çalışmasının sonunda evden ayrılıp cumartesi akşamını ve bunu takip eden pazar gününü uzaktaki arkadaşları ile geçirirse o kişinin haftasonunu falanca yerde geçirdiği söylenirdi.

19. yüzyılda yaşayan bazı İngilizler, haftanın yedinci gününü kutsal kitabın buyurduğu gibi dinlenmek yerine eğlenmek için kullanırdı. İçerlerdi, kumar oynarlardı ve o kadar keyif çatarlardı ki, işçilerin pazar eğlencesinden sonra kendilerine gelmek için işten kaytardığı "Aziz Pazartesi" olgusu ortaya çıkmıştı. İngiliz fabrika sahipleri daha sonra işçilerle anlaşarak pazartesi günü işe gelme garantisi karşılığında onlara cumartesi gününün yarısını vermişlerdi.

Cumartesinin yarım günlükten tam günlük dinlenmeye doğru değişmesi ise ancak bir sonraki yüzyılda gerçekleşebilmişti. 1908'de, bir New England değirmeni, beş günlük haftayı başlatan ilk Amerikan fabrikası olmuştu. Yahudi işçilerin dinî nedenlerle cumartesi günleri çalışmayıp işlerini telafi etmek için pazar günü çalışmaları fabrika yönetimince anlayışla karşılanmıştı, fakat bu durum Hıristiyan çoğunluğun bir kısmını rahatsız etmişti. Değirmen, bu Yahudi işçilere iki günlük bir haftasonu vermiş ve diğer fabrikalar da bu örneği takip etmişti. Büyük Buhran, ekonomide iki günlük haftasonunu pekiştirmişti, çünkü daha kısa çalışma saatleri, işsizliğin çaresi olarak düşünülmüştü.

Yaklaşık bir yüzyıl sonra değirmenlerin yerini daha gelişmiş teknolojiler almıştı, fakat buhran aşıldığında beş günlük çalışma haftası, temel idare kavramı olarak değişmeden kalmıştı. Modasının geçeceği, epey bir süredir haber veriliyordu: 1965'te bir Senato alt kurulu, Amerikalıların 2000 yılı itibariyle haftada 14 saat çalışacağını tahmin etmişti ve ondan önce 1928 yılında, John Maynard Keynes, teknolojik gelişmenin 100 yıl içinde haftalık çalışma süresini 15 saate indireceğini yazmıştı.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Haftasonunun İki Gün Olması Neden Verimsizdir?

İki günlük haftasonuna sahip yedi günlük bir haftanın, verimsiz bir uygulama yöntemi olduğuna inanmak için sebepler var: Sayısı giderek artan araştırma ve kurumsal vaka çalışmaları, daha kısa bir çalışma haftasına geçiş yapmanın, üretkenliğin artmasına, sağlığın iyileşmesine ve çalışanı elde tutma oranının yükselmesine yol açacağını öne sürüyor.

Beş günlük çalışma haftası, üretkenliği kısıtlıyor olabilir. American Journal of Epidemiology'de yayınlanan bir çalışmada, haftada 55 saat çalışan kişilerin, haftada 40 saat çalışan kişilere kıyasla bazı zihinsel görevlerde daha kötü bir performans gösterdiği bulunmuştu. Ayrıca Herhangi Bir Şeyde Kusursuz Olun (Be Excellent at Anything) kitabının yazarı Tony Schwartz, Harvard Business Review'a yaptığı açıklamada, insanların dinlenme sürelerini takip eden 90 dakikalık sürede daha yoğun, daha sıkı ve daha iyi çalıştıklarını söylüyor. Bu bulgular birlikte ele alındığında, sıkı çalışma ile dinlenme zamanlarının doğru bir şekilde ayarlanmasıyla, işçilerin benzer miktarda işi daha kısa bir sürede çıkarabileceklerini öne sürüyor.

Dahası, dört günlük bir çalışma haftasının üretkenliği artırabileceğine dair bazı çalışan hikayeleri de bulgular bulunuyor. Google'dan Larry Page, hayata geçirmemiş olsa bile bu fikri doğru buluyor. Ayrıca, Basecamp'ın CEO'su Jason Fried, yılın yarısında çalışanlarını haftada dört gün, 32 saat çalıştırıyor. The New York Times'ın serbest kürsü sayfasında şöyle yazıyor:

Süresi kısılmış bir çalışma haftanız olduğunda, önemli olan şeye odaklanma eğilimi gösterirsiniz. Zamanı sınırlamak, kaliteli zamanı teşvik eder. Beş gün yerine dört günde daha iyi iş bitirilir.

Dört günlük bir çalışma haftasının, daha verimli çalışmanın ötesinde, moral ve sağlığı düzelttiği görülüyor. ABD Kamu Sağlığı Fakültesi Başkanı, Daily Mail gazetesine haftalık dört günlük çalışma süresinin çalışanların kan basıncının düşmesine ve zihin sağlığının artmasına yardımcı olabileceğini söylüyor. Slingshot SEO'su Jay Love, aşamalı olarak üç günlük haftasonları uyguladığında, çalışanı elde tutma oranının birden arttığını görmüştür. Çevrimiçi bir eğitim ortamı olan TreeHouse, bu fikri doğru bularak, çalışanlarını cezbetmek için dört günlük bir çalışma süresini hayata geçirmiş ve bu durum şirketin büyümesine katkı yapmıştır.

Değişim Şart... Ama Nasıl?

Beş günlük çalışma haftası, çalışma kültürü açısından belki de hiç değiştirilemeyecek kadar çok atalete sahip olabilir. Çoğu şirket, beş günlük çalışma haftasını yaygın olarak benimseyen bir dünyada dezavantajlı olacağı düşüncesiyle, çalışanlarına cuma günleri işe gelmemelerini söyleyemez.

Tüm Reklamları Kapat

Fakat bu sorun için yaratıcı bir çözüm var. Houston'da bulunan bir danışman olan David Stephens, LinkedIn'deki bir gönderide, önceden çalıştığı bir şirkette tasarladığı zekice bir sistemi detaylı şekilde anlatıyor. Şirkette iki çalışma ekibi oluşturuluyor. Bu ekiplerden birisi pazartesiden perşembeye kadar sabah 7'den akşam 6'ya dek, diğeri de salıdan cumaya kadar bu saatlerde çalışıyor. Ekipler çalışma programlarını her hafta değiştiriyor, böylece iki günlük her haftasonunu, dört günlük bir haftasonu takip ediyor. Stephens'ın bildirdiğine göre sonuçlar olumlu. Şirket, sabah 8'den akşam 5 yerine sabah 7'den akşam 6'ya kadar haftada beş gün açık. Stephens, çalışanlarının morallerinin çok yükseldiğini belirtiyor. Çalışanlar da hastalık izni haklarını daha az kullanıp doktora işgünü esnasında değil, çalışmadıkları zaman gidiyorlar.

Bu senaryoda çalışanlar yine haftalık 40 saat çalışıyorlar, fakat bu saati beş gün yerine dört gün içinde dolduruyorlar. Ancak 10 saat boyunca tam kapasite ile çalışmak, aynı şeyi sekiz saat boyunca yapmaktan daha fazla emek istediği için, bu düzenleme kulağa hâlâ en uygun şey gibi gelmiyor. Buna rağmen, Stephens'ın şirketindeki çalışanlar hâlâ beş gün 40 saat çalışmak yerine dört gün 40 saat çalışmayı tercih ediyorlar. Daha az güne ek olarak daha az saat çalışsalardı çok daha mutlu olabilirlerdi (ve çok daha iyi çalışabilirlerdi).

Eski yöntemlerin öylece durup aksatılmayı beklediği hakkında devam eden tartışmalar göz önüne alındığında, geleneksel çalışma haftasının bütünüyle el değmeden durmuş olması şaşırtıcı. Üstelik yetenekli çalışanları çekmek için uygulanan şirket avantajları paketlerine şimdiye kadar iki günlük haftasonunun yeniden tasarlanıp dahil edilmesi beklenirdi. Fakat öyle olmadı.

Tabii ki dört günlük bir haftasonunun iyi yanları henüz gerçekten teyit edilmedi, fakat bunun iyi bir fikir olduğunu öne süren pek çok kanıt var. Öyleyse, şu an için, şirket çalışanlarının kalitesini yükseltmek ve onları elinde tutmak için, şimdiye kadar kullanılmamış bir yöntem bulunduğu görünüyor: haftalık çalışma süresini kısaltmak. Ayrıca, diğer herkes yapmadan önce bunu yapmanın bir yolunu bulun

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
12
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 15
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 3
  • Umut Verici! 3
  • Merak Uyandırıcı! 3
  • Muhteşem! 1
  • Bilim Budur! 1
  • Güldürdü 1
  • İnanılmaz 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: The Atlantic | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 01:34:51 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/5206

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
P. Sopher, et al. Haftanın Beş Günü Çalışma (Mesai) Alışkanlığı Nereden Geliyor?. (14 Ağustos 2017). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/5206
Sopher, P., Zaloğlu, O., Ölez, Ş. (2017, August 14). Haftanın Beş Günü Çalışma (Mesai) Alışkanlığı Nereden Geliyor?. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/5206
P. Sopher, et al. “Haftanın Beş Günü Çalışma (Mesai) Alışkanlığı Nereden Geliyor?.” Edited by Şule Ölez. Translated by Ozan Zaloğlu, Evrim Ağacı, 14 Aug. 2017, https://evrimagaci.org/s/5206.
Sopher, Philip. Zaloğlu, Ozan. Ölez, Şule. “Haftanın Beş Günü Çalışma (Mesai) Alışkanlığı Nereden Geliyor?.” Edited by Şule Ölez. Translated by Ozan Zaloğlu. Evrim Ağacı, August 14, 2017. https://evrimagaci.org/s/5206.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close