Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Eliniz Yandığında, Yumurta Akı Sürerek Tedavi Etmeye Çalışmayın!

Eliniz Yandığında, Yumurta Akı Sürerek Tedavi Etmeye Çalışmayın!
4 dakika
115,442
Tüm Reklamları Kapat

İddia

Yumurta akı kullanılarak yanıklar basit ve etkin biçimde tedavi edilebilir. Bu yöntem, itfaiyeci eğitiminde de ders olarak anlatılır. Yanığın kapsadığı alan ne olursa olsun ilk yardım, etkilenen alanı sıcaklık azalıncaya kadar soğuk suya tutmak ve sonra bu bölgeye yumurta akı uygulamak gerekir.

Gerçek mi?

Sahte
Sahte

Gerçek Ne?

Herhangi bir yerinizin, hele ki ciddi biçimde yanarak "açık yara" haline gelmesi halinde kesinlikle vücudunuza yumurta akı sürmemelisiniz! Zira yumurta ile açık yaradan vücudunuza girebilecek olan Salmonella bakterisi tifoid ateşi, paratifoid ateşi ve yiyecek zehirlenmesi gibi, ölümle bile sonuçlanabilecek hastalıklara yakalanmanıza neden olabilir!

İddianın Kökeni

Ülkemize bu tip haberler genellikle yabancı sahtekarlıkların Türkçeye kazandırılmasıyla girmektedir. Bunun temel sebebi de, ülkemizde sahte haber üretebilecek kadar bile bilimsel oturmuşluğun ve kulak dolgunluğunun bulunmaması gelmektedir. Bu haber de, ülkemize yabancı e-posta zincirlerinden aynen girmiş bir haberdir. Öncelikle Nisan 2011'de bir e-posta furyasıyla başlayan haber, kısa sürede tüm Dünya'da paylaşılmıştır ve Türkiye de bundan nasibini Haziran 2011 civarlarında almıştır:

Tüm Reklamları Kapat

Bir kimsenin elinin büyük bir kısmı kaynar su ile yandığında, duyduğu büyük acıya rağmen elini soğuk su musluğunun altına tutmuş ve sonrasında 2 yumurta kırmış, aklarını ayırmış ve çırpmış ve elini içine daldırmıştır. Eli o denli yanmış durumdadır ki yumurta akı uygulanır uygulanmaz derisi kurumuş ve yumurta akı bir film tabakası oluşturmuştur. Daha sonra bu kişi yumurta akının doğal bir kollajen (bir tür albüminoid) olduğunu öğrenmiş ve en az bir saat boyunca eline tabaka üzerine tabaka gelecek şekilde yumurta akı uygulamıştır. Öğleden sonra hiçbir acı duymaz olmuştur. Ertesi sabah yanık bölgesinde nerdeyse belirsiz bir kırmızımsı leke kalmıştır. Elinde sürekli ve feci görünüşlü bir yara izi kalacağını düşünürken 10 gün sonra geride hiçbir yanık izi kalmamış ve hatta deri eski normal rengine yeniden kavuşmuştur! Yanan bölge yumurta akında mevcut ve aslında vitamin dolu bir plasenta (etene) olan kollajen sayesinde tamamen yenilenmiştir.

Bilgiler

19. yüzyılın sonlarında yayınlanan bazı tıp dergilerinde yumurta akının yanık tedavisinde kullanılabileceği bir yöntem olarak önerilmiş olsa da, modern sağlık (ve itfaiyecilik) eğitiminde "Yanıklara yumurta uygulayın." diye bir bilgi bulunmamaktadır. Bu tip tedaviler, genellikle "alternatif metotlar" adı altında ileri sürülen, herhangi bir tıbbi arka planı olmayan iddialardan ibarettir (kimi zaman "kocakarı metotları" ve "antik bilgelik" gibi anlamsız kavramlarla da tanınır). Yukarıdaki iddianın doğduğu 1899 tarihli makalede şöyle yazmaktadır:

Yanıklar ve haşlanmalar için evde uygulanabilecek en iyi tedavilerden birisi, yumurtanın akının bir yemek kaşığı domuz yağı ile karıştırılıp yaraya uygulanmasıdır. Eğer mümkünse, bu karışıma 5 damla karbolik asit de eklenmelidir. Bu, hızlı bir tedavi için yapabileceğiniz en iyi şeydir.

Nedense Türkçeye ulaşan çevirilerde "domuz yağı" kısmı bulunmamaktadır. Daha önemlisi, aynı makalenin bir sonraki cümlesi de çevrilmemiştir:

Tüm Reklamları Kapat

Ancak bir yanık yarasını genel olarak, en iyi şekilde tedavi etmek istiyorsanız, kalıcı yaraların oluşmasını önlemek adına bir dirhem bizmut subnitrat ile 28 gram (1 ons) vazelin karıştırılmalı, bu karışıma 5 damla karbolik asit eklenmelidir.

Modern zamanlarda bu tarz yöntemlerden çok daha etkili krem ve ilaçlarımız olduğu gerçeği unutulmamalıdır. 1899'da bile hekimlerin tavsiyesi, mümkünse ilaç kullanmak, bunları bulmanın imkansız olduğu durumlarda "ev tedavilerine" başvurmaktır. 1900 yılındaki bir diğer makale bunu şöyle anlatıyor:

Yanıklar ve haşlanmalar genellikle acil durumlar oldukları için, kimi zaman en uygun tıbbi tedavilere erişimimiz olmayabilir. Böyle bir durumda, el altında bulunan malzemelerden en iyi olanlarını seçmemiz gerekebilmekte. Neyse ki evlerin birçoğunda bu tarz problemlere geçici çözümler olabilecek şeyler vardır. Carron yağı, zeytinyağı, yumurta akı, soda bikarbonatı ve hatta un bile gerekli tıbbi tedaviyi görene kadar geçici olarak bize yardımcı olabilir.

Kısaca, tıbbi gereçlere erişmenin imkansız olduğu durumlar haricinde, yanıkları yumurta ile tedavi etmektense, anında tıbbi müdahale uygulanmasına çalışılmalıdır. Zira yumurtaların özellikle kabuk bölgelerinden bulaşabilecek olan Salmonella bakterisinin vücudunuza bulaşması, bu gereksiz yanık tedavisini uygulamamaktan çok daha zararlı olacaktır.

Dahası, bu makalelerde yanıklarla ilgili olarak yumurta akı bir çözüm olarak sunulmuş olsa da, 100 yılı aşkın modern tıbbi verilerimizin yumurta akının herhangi bir anlamlı fayda sağladığını göstermediği de hatırlanmalıdır. Yumurta akının yapabileceği tek şey, açık yara ile etraf arasında bir bariyer görevi görmek olacaktır. Yumurtanın albumin içeriği veya vitaminlerce zengin olmasının yaranın tedavisiyle doğrudan hiçbir ilgisi yoktur. Daha da önemlisi, yumurtanın içinde bakteriler olması halinde, ölümcül hastalıklar yaradan içeri girebilecektir. Eğer amaç yara ile etrafı izole etmekse, daha kalın bir sıvı, örneğin motor yağı yumurta akından daha iyi bir izolasyon sağlayacaktır!

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Sadece bu da değil! Paylaşılan sahte haberin bazılarında, "Yanık derecesinden bağımsız olarak, yanık bölgesine hemen soğuk su uygulanmalıdır." denmektedir. Bu, tamamen hatalıdır. Yapılan araştırmalar, en ciddi yanıklar arasında bulunan üçüncü derece yanıklarda kesinlikle ani soğuk su şokunun uygulanmaması gerektiği gösterilmektedir. Çünkü ani sıcaklık değişimi, bölgesel bir ısı dengesi bozukluğuyla birlikte, hipotermi ve şok gibi sonuçları doğurabilmektedir. Bunlar, yanıkların etkisini arttırıp, ölümü bile getirebilmektedir. Dolayısıyla unutmayın ki her yanığa soğuk su uygulanmaz! Yalnızca 1. derece yanıklar, yani en basit yanıklara soğuk su uygulanmalıdır. 

Yanıkların nasıl tedavi edilmesi gerektiğiyle ilgili daha fazla bilgiyi buradaki yazımızdan alabilirsiniz.

Kısaca... Eğer ki bir yeriniz yandıysa, ilk opsiyon olarak yumurta yerine, bilimsel yöntemi ve hastaneleri tercih edin! Ve etrafınıza "faydası dokunsun" diye uydurma haberleri paylaşmayın; onlara bilimsel düşünmeyi ve araştırma yöntemlerini öğretin.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
24
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

İçerikle İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 22
  • Bilim Budur! 7
  • Merak Uyandırıcı! 6
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 5
  • Üzücü! 3
  • Muhteşem! 2
  • İnanılmaz 2
  • Umut Verici! 2
  • Korkutucu! 2
  • Güldürdü 1
  • Grrr... *@$# 1
  • İğrenç! 1
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • D. Mikkelson. Egg Whites Prevent Burns?. (2 Haziran 2019). Alındığı Tarih: 2 Haziran 2019. Alındığı Yer: Snopes | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 04:00:20 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/910

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Eliniz Yandığında, Yumurta Akı Sürerek Tedavi Etmeye Çalışmayın!. (9 Ocak 2013). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/910
Bakırcı, Ç. M. (2013, January 09). Eliniz Yandığında, Yumurta Akı Sürerek Tedavi Etmeye Çalışmayın!. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/910
Ç. M. Bakırcı. “Eliniz Yandığında, Yumurta Akı Sürerek Tedavi Etmeye Çalışmayın!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 09 Jan. 2013, https://evrimagaci.org/s/910.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Eliniz Yandığında, Yumurta Akı Sürerek Tedavi Etmeye Çalışmayın!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, January 09, 2013. https://evrimagaci.org/s/910.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close