Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Dışkı Nakli Nedir? Bir Kişiden Diğerine Dışkı Transferi ile Hastalıkları İyileştirebilir miyiz?

Dışkı Nakli Nedir? Bir Kişiden Diğerine Dışkı Transferi ile Hastalıkları İyileştirebilir miyiz? Imperial College London
7 dakika
9,192
Tıbbi İçerik Uyarısı

Bu içerik tıp ve sağlık ile ilişkilidir. Sadece bilgi amaçlı olarak hazırlanmıştır. Bireysel bir tıbbi tavsiye olarak görülmemelidir. Evrim Ağacı'ndaki hiçbir içerik; profesyonel bir hekim tarafından verilen tıbbi tavsiyelerin, konulan bir teşhisin veya önerilen bir tedavinin yerini alacak biçimde kullanılmamalıdır.

Daha Fazla Bilgi Al
Tüm Reklamları Kapat

Dışkı nakli (gaita nakli, fekal mikrobiyata transplantı) sağlıklı bir bireyden alınan dışkının test edildikten sonra tuzlu suyla karıştırılıp süzülerek kolonoskopi, endoskopi veya lavman yöntemiyle ya da ağızdan kapsül şeklinde hastaya verilmesidir. Yöntemin amacı genellikle ağır antibiyotik kullanımı sonrasında yok olan veya baskılanan yararlı bakterileri ve doğal antibakterileri bağırsak florasına yeniden kazandırmaktır. İlk etapta kulağa "sıra dışı" gelebilecek bu yöntem, birçok hastalığa çare olma potansiyeline sahiptir.

Dışkı nakline doğada da rastlanmaktadır: Doğduklarında bağırsaklarında bakteri bulunmayan fil, su aygırı, koala ve panda gibi hayvanlar, öncelikle annelerinin dışkılarını yiyerek, ana besin maddeleri olan bitkileri sindirebilmek için gerekli bakterileri edinir. Koprofaji (dışkı yeme) olarak bilinen bu davranış bazı hayvanlarda da kendisinin veya diğer hayvanların dışkısını yeme şeklinde görülmektedir. Bundan yola çıkarak belirli veteriner müdahaleler de geliştirilmiştir: Dışkı nakli, inek ve koyun gibi geviş getiren hayvanların tedavisinde, sağlıklı bireyden alınan işkembe içeriğinin hasta hayvana yedirilmesi şeklinde uygulanmaktadır.

Tüm Reklamları Kapat

Bu yöntem, insanda da işe yarayabilir mi?

Bağırsak Mikrobiyotası

Bağırsaktaki bakteriler birbirlerini kontrol altında tutarak bir ekosistem oluşturur (buna "bağırsak mikrobiyotası" denir). Öyle ki son 20 yılda yapılan çalışmalar sonucunda, beynin vücut üzerindeki kontrolüne benzer şekilde bağırsak mikrobiyotasının da vücut üzerinde ciddi bir kontrole sahip olduğu görülmüştür. Buna bağlı olarak bağırsaklara (belki biraz yanıltıcı bir şekilde) "ikinci beyin" denmiştir.

Tüm Reklamları Kapat

Örneğin bağırsaklardaki ekosistem; ağır antibiyotik kullanımı, hastane enfeksiyonları gibi nedenlerle yararlı bakterilerin aleyhine bozulduğunda zararlı bakteriler, özellikle Clostridium difficile bakterisi, bağırsakta çoğalır ve Clostridium difficile enfeksiyonu gibi enfeksiyonlara yol açar. Dirençli ve tekrarlayan bir ishalle kendini gösteren bu enfeksiyon, ölümcül olabilir.

Genellikle antibiyotik kullanımı nedeniyle oluşan bu enfeksiyon, yine antibiyotik kullanılarak tedavi edilir. Alternatif bir yöntem de, sadece sınırlı ve deneyimli merkezlerde uygulanmasına izin verilen dışkı naklidir.

Fekal Mikrobiyota Transplantasyonu (Dışkı Nakli)

Mikrobiyota çalışmalarında çıkarılan sonuçlar doğrultusunda, bireylerdeki birçok fizyolojik veya psikolojik kronik hastalıkların aslında bağırsak mikrobiyotasında gerçekleşen disbiyoz (bağırsak miktobiyotasının bozulması) olayından kaynaklandığını göstermektedir. Uzun yıllardır bu hastalıklar için uygun görülen ve tamamlanan tedavi süreçlerinin çoğu başarısız olmuştur. Çünkü tedavi yöntemleri bütünleyici değildi ya da alternatif tıp gibi bilimsel olmayan yöntemlerle tedavi edilmeye çalışılıyordu.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Öte yandan antibiyotik tedavisine cevap vermeyen tekrarlı Clostridium difficile enfeksiyon vakalarında, sağlıklı bireylerden alınan dışkının hastaya nakledilmesinin %90 civarında etkili olduğu, yan etkilerinin ise yok denecek kadar az gözlendiği, ancak henüz çalışmaların devam ettiği bildirilmektedir. Ayrıca ülseratif kolit, kabızlık ve hassas bağırsak sendromu gibi sindirim sistemi (gastrointestinal) hastalıkları, ve MS ve Parkinson gibi sinir sistemi (nörolojik) hastalıkları tedavisinde dışkı nakli kullanımı araştırmaları devam etmektedir.

1.Aşamada sağlıklı bir kişiden alınan dengeli mikrobiyotaya sahip dışkı örneği 2. aşamada dışkı materyali belli tekniklerle 3. aşamadaki gibi farklı formlara dönüştürülür. Hap formu oral yoldan sıvı mikrobiyota elemanları ise anal yoldan hastaya verilir.
1.Aşamada sağlıklı bir kişiden alınan dengeli mikrobiyotaya sahip dışkı örneği 2. aşamada dışkı materyali belli tekniklerle 3. aşamadaki gibi farklı formlara dönüştürülür. Hap formu oral yoldan sıvı mikrobiyota elemanları ise anal yoldan hastaya verilir.
The Conversation

Tedavi amaçlı dışkı kullanımına ilk kez 4. yüzyılda Çin’de besin zehirlenmesi ve şiddetli ishal tedavilerinde rastlanmaktadır. 16. yüzyılda yine bir Çinli doktor, Li Shizhen "sarı çorba" ya da "altın şurup" adını verdiği, içeriğinde dışkı ve su olan içeceği karın hastalıklarının tedavisinde hastalarına içirmiştir. Ayrıca Bedevilerin de bakteri nedenli dizanteriyi iyileştirmek için deve dışkısı tükettikleri bilinmekte, hatta 2. Dünya Savaşı sırasında Afrika Kolordusu’ndaki Alman askerlerce etkisinin doğrulandığı anlatılmaktadır.

Yakın geçmişimizde dışkı nakli tanımı ilk kez 1958 yılında Ben Eiseman ve meslektaşları tarafından yayınlanan makalede kullanılmıştır. Antibiyotik kullanımının artmasıyla birlikte Clostridium difficile enfeksiyon vakalarının da çoğalması nedeniyle dışkı nakli araştırmaları ve, şimdilik kontrollü de olsa, uygulamalarında da belirgin bir artış gözlenmektedir.

Modern tıpta FMT tekniğinin kazandırılmasından uzun bir süre sonra günümüz mikrobiyota bilgilerinin gelişmesi ile bazı bilim insanları ve doktorlar bu tekniğe sıcak bakarken, diğer araştırmacılar ise bu tekniğin riskli olduğunu ve uzun dönemde farklı hastalıkların ve komplikasyonların gelişebileceğini savunmaktadırlar. Çoğumuza "iğrenç" gelebilecek bu yöntem, laboratuvar araştırmaları kapsamında üretilmeye çalışılan sentetik “dışkı” ile hem daha güvenli ve kontrollü hem de en azından biraz daha sempatik olabilecektir.

Dışkı Nakli Gerçekten İşe Yarıyor mu?

Bağırsak mikrobiyomumuzun sağlıklı ve mutlu bir hayat için dengeli bir şekilde var olması elzemdir. Eğer mikrobiyota mensubu bakteri familyalarından biri diğerine göre artarsa veyahut azalırsa disbiyoz gerçekleşir ve bu da besin sindiriminden, akıl sağlığımıza ve hatta gün içerisindeki besin arzularımıza kadar etkileyebilir. Elbette en önemlisi mikrobiyotadaki dengesizlikler çok çeşitli akut ve kronik rahatsızlıklara davetiye çıkartabilmektedir.

Tüm Reklamları Kapat

Buna bir diğer örnek vermek gerekirse, fazla yağlı ve karbohidratlı bir diyete sahip olanlarda Proteobacteria grubundaki mikroorganizmaların artması, aslında protein sindiren ve vitamin emilimi yapan diğer bakterilerin sayısal olarak oldukça azalmalarına yol açarak, yağ ve karbonhidrat sindiren bakterilerin mikrobiyotada dominant hale gelmesine yol açar. Dominant türler kişinin günlük hayattaki besin tercihlerini de etkileyerek aslında konağı manipüle ederler ve ilgili baskın tür hangi besinle besleniyor ve optimum gelişme sağlıyorsa, konak da adeta içten gelen bir ses ile karbonhidrat ve yağ bakımından zengin besinleri tercih edecektir.

Yapılan dışkı nakli çalışmalarında, belli gıdalara alerjik tepki veren bireylere, alerjisi olmayan kişilerden alınan mikrobiyota elemanları FMT ile verilmiş ve kişilerde alerjik semptomlarda azalma ve hastalarda rahatlama gözlemlenmiştir. Buna ek olarak deney farelerinde yapılmış çalışmalarda da olumlu sonuçlar elde edilmiştir. Yapılan çalışmalardan; sosyal olan ve yavrularını emziren ve bağırsak mikrobiyotası dengeli olan farelerden alınan dışkı materyali; bu farelerin ürkek, asosyal ve yavrularına bakmayan türdaşlarına verildiğinde, bir süre sonra diğer farelerle etkileşim göstermiş ve sosyalleşmeye başladıkları kaydedilmiştir.

Üstelik bu iki fare grubunda yapılan deneylerde depresyon seviyeleri ölçülmüş ve su dolu bir havuza alınan sosyal fareler yaşamaya çalışarak sürekli yüzme eylemi göstermiş, ancak asosyal olan farelerde bir süre sonra yüzme eyleminde duraksama gerçekleşmiş ve kendilerini ölümle baş başa bıraktıkları kaydedilmiştir. Ancak bu farelerde de FMT ile dışkı aktarımı yapıldıktan sonra asosyalliğin azalması ile depresyonun da azaldığı, bu bilişsel değişimlerin yüzme eylemine yansıdığı ve onların da yaşamak için çabaladıkları kaydedilmiştir.

Obezite, Aslında Bulaşıcı Bir Hastalık Olabilir mi?

Obezite, henüz bulaşıcı hastalıklar kategorisinde olan bir hastalık değildir. Obezite ya da halk arasında bilinen adıyla şişmanlık, vücutta fazla miktarda yağ birikmesi sonucu ortaya çıkan ve mutlaka tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır. Ancak son yıllarda yapılan çalışmalar ışığında, obezitenin aslında dengesi bozulmuş bir bağırsak mikrobiyotasından kaynaklanabildiğini ve hatta buna bağlı olarak bulaşıcı olma ihtimali olan bir hastalık olduğunu keşfetmeye başladık.

Tüm Reklamları Kapat

Fareler ve insanlar üzerinde yapılmış bazı çalışmalarda, normal vücut kitle indeksine sahip bir bireyin obez bir bireyinkine benzer bir mikrobiyotaya sahip olması halinde obezliğe doğru kaymaya başlamaktadır. Bu da fekal transplantasyon sonucu bir kişiden diğerine "obezitenin bulaşabileceğini" göstermektedir.

Bağırsakları steril olan ve mikrobiyota bakımından fakir olan deney farelerine soldan sağa doğru 3 farklı kilo indeksine sahip bireylerden FMT uygulanmıştır. Normal bir fareden alınan mikrobiyota sonucu deney faresi normal kilolu, obez bir fareden alınan mikrobiyota sonucu deney faresi obez, kilo indeksi düşük olan çok zayıf bir fareden alınan mikrobiyotanın verilmesi sonucu deney faresi çok zayıflamıştır.
Bağırsakları steril olan ve mikrobiyota bakımından fakir olan deney farelerine soldan sağa doğru 3 farklı kilo indeksine sahip bireylerden FMT uygulanmıştır. Normal bir fareden alınan mikrobiyota sonucu deney faresi normal kilolu, obez bir fareden alınan mikrobiyota sonucu deney faresi obez, kilo indeksi düşük olan çok zayıf bir fareden alınan mikrobiyotanın verilmesi sonucu deney faresi çok zayıflamıştır.
Vitamin D Wiki

Sonuç

Dışkı, her ne kadar mide bulandırıcı gibi görünse de aslında hayati önem taşıyan bir bilgi yığınıdır. Yapılan çalışmalar, dışkı naklinin birçok hastalığı edebilecek bir teknik olduğunu düşündürmektedir.

Buna karşılık, bağırsak mikrobiyotamızın transplantasyonu söz konusu olduğunda dikkatli davranılması gerekir; çünkü her kişinin kendine özgü bir bağırsak mikrobiyotası vardır. Tıpkı parmak izi gibi, mikrobiyota da biriciktir. Henüz fekal mikrobiyal transplantasyon tekniğinin organizmada oluşturduğu uzun etkilerini derleyen pek bir çalışma yoktur. Bu yüzden yalnızca oluşturulan kısa vadeli hipotezler ile yorum yapabilir ve bu hipotezleri destekleyen deneylerle FMT için kesin adımlar atabiliriz.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
24
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • İnanılmaz 10
  • Bilim Budur! 4
  • İğrenç! 3
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Muhteşem! 1
  • Tebrikler! 1
  • Güldürdü 1
  • Umut Verici! 1
  • Merak Uyandırıcı! 1
  • Üzücü! 1
  • Grrr... *@$# 1
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • M. McKenna. Why Would Anyone Get A Fecal Transplant? Watch A Brother And Sister Explain. (22 Haziran 2015). Alındığı Tarih: 21 Temmuz 2020. Alındığı Yer: National Geographic | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 15:04:10 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/5227

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Alan
Astrobiyoloji
Alkol
Yaşanabilir Gezegen
Çekirdek
Tohum
Botanik
Nöron
Makina
Karanlık
Uydu
Aminoasit
Geometri
Sayı
Mantık Hatası
Beyin
Bilişsel
Hominid
Evren
Süt
Araştırma
Filogenetik
Homo Sapiens
İspat
Güneş
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ş. Ölez, et al. Dışkı Nakli Nedir? Bir Kişiden Diğerine Dışkı Transferi ile Hastalıkları İyileştirebilir miyiz?. (17 Eylül 2017). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/5227
Ölez, Ş., Bakırcı, Ç. M., Çam, . (2017, September 17). Dışkı Nakli Nedir? Bir Kişiden Diğerine Dışkı Transferi ile Hastalıkları İyileştirebilir miyiz?. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/5227
Ş. Ölez, et al. “Dışkı Nakli Nedir? Bir Kişiden Diğerine Dışkı Transferi ile Hastalıkları İyileştirebilir miyiz?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 17 Sep. 2017, https://evrimagaci.org/s/5227.
Ölez, Şule. Bakırcı, Çağrı Mert. Çam, . “Dışkı Nakli Nedir? Bir Kişiden Diğerine Dışkı Transferi ile Hastalıkları İyileştirebilir miyiz?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, September 17, 2017. https://evrimagaci.org/s/5227.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close