Apoptosis (veya apoptoz), "programlı" hücre ölümü demektir; yani hücrenin ölmesi beklenen bir zamanda, kontrollü olarak ölmesidir. Ancak her hücre ölümü kontrollü veya programlı değildir, dolayısıyla bu farklı ölüm türlerinin arasındaki farkı bilmek önemlidir.

Ölüm ile ilgili yazımızda detaylıca anlattığımız gibi, canlılığın temel niteliklerinden biri olarak organizmalar bir noktada ölürler. Yani hücre ölümü, çoğalma ve farklılaşma gibi, hücrenin temel yaşam süreçlerinden biridir. Hücre ölümü, hem embriyonik gelişimde hem de zararlı hücrelerden kurtulma konusunda büyük rol oynar ve vücut homeostazını korumamızı sağladığı için son derece önemlidir.

Kinezyofobi, hareket etmeye bağlı olarak acı veya ağrı deneyimleme korkusudur. Daha spesifik olarak kineziyofobi (veya "hareket korkusu"), ağrılı bir yaralanmaya veya yeniden yaralanmaya karşı savunmasızlık hissine bağlı olarak, fiziksel bir hareketi gerçekleştirmek için aşırı ve irrasyonel bir korku hissetmeye verilen isimdir.

İnsanlarda kineziyofobinin neden geliştiğini anlamak için, öncelikle ağrıyı biraz daha yakından tanımamız gerekmektedir.

Su hafızası, suyun daha önceden içinde çözünmüş olan maddelerin hafızasını sınırsız veya sınırsıza yakın bir süre boyunca muhafaza edebileceğini iddia eden sözde bir yetenektir. Bu iddia, kimya ve fiziğin temel ilkelerine aykırıdır ve bilimsel olarak geçerli değildir. 

Suyun hafızası olduğuna inanan kişilerin iddiasına göre su, keyfi sayıda seri seyreltmeden sonra bile, bünyesinde daha önceden çözdüğü maddelerin bilgisini korumaya devam etmektedir. Su hafızasının, orijinal maddenin tek bir molekülü kalmayacak düzeyde bir seyreltmenin yapıldığı durumlarda bile "homeopatik ilaçların " hastalıkların tedavisinde kullanılmasını sağlayan bir mekanizma olduğu iddia edilmiştir. Suyun herhangi bir hafızası olduğunu gösteren hiçbir bilimsel kanıt bulunmamaktadır.

Beynimizi çok kapsamlı ve gelişmiş bir bilgisayar olarak düşünmeye meyilliyizdir. Çünkü tıpkı bir bilgisayar gibi, etraftan gelen verileri toplar, belli bir merkezde işler ve genler ile çevrenin belirlediği bir altyapı çerçevesinde bu uyaranlara uygun bir cevap üretir. Örneğin ateşe dokunmaktan uzak durur, yemek arar, üremeye çalışır, su peşinde gideriz. Bu yaklaşım öyle yaygındır ki, New Scientist dergisinin 18 Ekim 2018 tarihli bir yazısının başlığı şöyle der: "Beyniniz, 100 milyar mini-bilgisayarın bir arada çalışması gibidir!"

Buna karşılık bazı psikolog ve sinirbilimciler (ve kimi zaman bilgisayar bilimciler de), beynimizin bir bilgisayar olamayacağını, bunun aşırı basite indirgenmiş ve düpedüz yanıltıcı bir metafor olduğunu söylemekte. Bu yazının okurlarının, beynin bilgisayar metaforuna alışık olduğunu tahmin ettiğimizden, tersten başlayalım ve beynin neden bir bilgisayar olmadığı iddiasını anlamak için, Kaliforniya'daki Amerikan Davranışsal Araştırma ve Teknoloji Enstitüsü'nden psikolog Dr. Robert Epstein'in şu sözlerine kulak verelim (makalesinin tamamına Türkçe olarak buradan erişebilirsiniz):

Paleontolojinin rönesansı derken ne demek istiyoruz? Terim olarak 1842’de Dinosauria (korkunç kertenkele) kelimesini ilk ortaya koyan kişi Richard Owen adında bir paleontolog/biyolog idi. Kendisi Darwin’in çalışmalarına da destek veren ve katılan bir bilim insanıydı. Fakat evrimi, Darwin’in açıkladığından daha karmaşık bir yapıda olduğunu düşünüyordu. Diğer yandan başka insanların çalışmalarına göz diken ve korkulan bir kişi olduğu da söyleniyor. Bu yüzden Thomas Huxley gibi bilim insanlarıyla arası iyi değildi.

Dinozorlarda tüylerin keşfi ile adeta bir ’’Renaissance’’ yaşandı. Bu rönesansın fikir babasının John Ostrom olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Elbette 1927'de dinozorlardan kuşlara geçişi resmeden Gerhard Heilmann'ı kesinlikle unutamayız. Paleontoloji uzmanı olmamasına rağmen önemli bir öncüdür. John, 1969’da Deinonychus antirrhopus örneği üzerinde incelemeler yaparak, kuşların dinozorlar ile doğrudan akraba olduğunu söyleyen ilk kişidir. Tabi dinozorların kuşlar ve sürüngenler arasında geçiş olduğunu düşünen, Darwin’in çalışmalarına destek veren Thomas Huxley’i ve Karl Gegenbaur’u da es geçmemek lazım. Ancak John, dinozorların sürüngenden geçiş değil de, tam olarak kuş benzeri olduğunu dile getiren ilk kişi olduğu için paleontolojide ve paleobiyolojide yeri ayrıdır. John'un fikirleri daha sonra karşılaştırmalı anatomi çalışmaları ile ayrıntılı olarak desteklendi.

Canlı organizmalarda bazı hücreler, diğer hücreleri zalimce silip süpürür.^[1] Bu "hücresel yamyamlık" yaygın, doğal bir süreçtir: Vücudunuzdaki beyaz kan hücreleri tam şu anda milyonlarca yaşlı kırmızı kan hücresini tüketiyor. ABD Ulusal Bilimler Akademisi Bildiriler Kitabı'nda yayınlanan yeni araştırma, bu tür "yamyamlık" davranışlarını teşvik etmek için bir grup genin kullanılmasının yeni bir kanser immünoterapisi geliştirebileceğini öne sürüyor.^[2]

Bu fikir, yeni makalenin kıdemli yazarı biyolog Denise J. Montell ve meslektaşlarının, hücrelerin sindirmeye çalıştıkları şeyleri sarmasına yardımcı olan Rac ailesindeki hiperaktif gen formlarının meyve sineği embriyolarında doku ölümüne neden olduğunu fark etmesiyle doğdu. Montell değiştirilen genlerin, hücrelerin "komşularını" tüketmesine neden olduğunu söylüyor. Bu genlerin RAC adında insanlara özgü versiyonları mevcut; Montell ise bunların, Santa Barbara'daki Kaliforniya Üniversitesi'nde çalışan yeni meslektaşı Meghan Morrissey'e kanser CAR-M immünoterapisi konusundaki çalışmalarında yardımcı olup olamayacaklarını merak etti.

Bir zamanlar, Mahmut diye bir adam vardı. Mahmut, bir gün hırdavat dükkanında alışveriş yaparken, silahlı bir hırsız içeri girer. Hırsız, gümüş bir silah çıkartıp, bütün parayı çalar. Sonrasında, o anda aklına gelmişçesine, kasanın yanındaki hesap makinasını ve bir çekici alır ve omuz çantasına tıkıştırıp, dükkanı terk eder. Olay yerine anında polis çağırılır; ancak Mahmut polisi beklerken, olaya tanıklık eden bir diğer kişi olan Merve ile sohbet ederler. Merve, Mahmut'a hırsızın kaçmadan önce hesap makinasını ve bir tornavida çaldığını gördüğünü söyler. Polis gelip de Mahmut'u sorguya çektiklerinde, Mahmut gördüğü her şeyi müthiş bir detayla anlatır: Gümüş silahı, adamın tipini, çaldığı parayı ve hesap makinasını. Polis, çalındığını duydukları bir diğer aletle ilgili sorar: "Çaldığı bir çekiç miydi, bir tornavida mı?" Mahmut cevaplar: "Tornavida."

Bu nasıl olur? Mahmut, çok bariz bir şekilde olayı görmüştür. Neden çekiç değil de, tornavida olduğuna kanaat getirmiştir? Bunun 4 açıklaması olabilir:

Evrim, türlerin sadece dış görünüşlerini belirleyen bir biyolojik süreç değildir. Bu doğa yasası, türlerin tercihlerini, eğilimlerini ve karar mekanizmalarını da belirleyen bir süreçtir. Elbette bir canlının her özelliği %100 genlere bağlı olarak belirlenmez. Özellikle sosyal yapısı olan canlılarda içerisine doğulan kültür, bu kültürün yapısı, ebeveynlerin yavrulara olan (olumlu veya olumsuz) katkıları, bireylerin kendi başlarından geçenler (yaşam hikayeleri) ve daha nice öngörülemez, evrim tarafından şekillendirilemez, kaotik bir biçimde etki eden unsurlar bir canlı soy hattının gidişatına etki eder. Ancak bireyler bazında değil de toplumun geneli bazında çalışılacak olursa ve bir tür için var olan ancak değişime de açık olan "normlar" incelenecek olursa, bazı tercihlerimizin o kadar da öznel olmadığı, türün belli seçeneklere diğerlerine göre daha yatkın olduğu görülür. Bu ortak tercihler elbette bir türün tüm bireylerini tanımlamaya yetmez; ancak yine de bize türün evrimsel geçmişi hakkında çok kıymetli bilgiler sunarlar. 

Unutulmaması gereken en kritik nokta, evrimsel psikolojinin ayıklamaya çalıştığı bu ortak tercih eğilimlerinin bizim biyolojik evrimimizle ilgili olduğudur. Ancak türümüz, artık sadece biyolojisiyle tanımlanamayacak bir türdür. Çünkü biyolojik evrim, kültürel evrimin hiçbir türde görülmediği kadar karmaşık ve güçlü bir şekilde insan organizmasını şekillendirmesini tetiklemiş ve mümkün kılmıştır. Dolayısıyla kültürümüz de tercihleri doğrudan etkilemekte, şekillendirmekte, hatta yeri geldiğinde biyolojik evrimimizle zıt düşecek noktalara taşıyabilmektedir. Bunlar da psikologlar, zoologlar, antropologlar ve etologlar tarafından incelenmektedir. Önemli olan bu iki sahanın verilerini birleştirerek varlığımızı ve nasıl evrimleştiğimizi, günümüzde nasıl kararlar aldığımızı ve bu kararlarımızda biyolojimiz ile kültürümüzün ne kadar rol oynadığını anlayabilmektir. Bu açıdan, iki tür evrimimizin de anlaşılmasının muazzam önemli olduğu kanaatindeyiz.

Bilim dünyasının karmaşık canlılarından biri olan blob, ilk defa Mayıs 1973'te Teksaslı Marie Harris'in arka bahçesinde; sarı, jelatin şeklinde bir canlı bulmasıyla bilim dünyasına girmiştir. 31 Mayıs 1973'te The New York Times gazetesi, botanistlerin “blob” yani "damla" ismindeki bu canlının, aslında bir cıvık mantar ya da ilkel bir "fungus" olduğunu ifade etmişlerdir.

Bilimsel adı Physarum polycephalum olan bu organizma, şimdilik miksomisetler familyasından olan cıvık mantar olarak görülmektedir. Blob, %80-%100 oranında rutubetli, ılık, karanlık bölgelerde ve nemli gübre, odun, toprak ve diğer bitkilerin üzerinde yaşamaktadırlar. Bakteriler, protozoa, mantar sporları ve diğer çürüyen organik maddelerle beslenmektedir. Physarum polycephalum plazmodyumu, amip şeklinde hareket edebilen parlak sarı, çok çekirdekli bir kütledir. Katı gıda partiküllerini amibin yaptığı gibi yutmakta, çözünmüş besinleri emebilmektedir. Yiyecekler sindirilirken de atık parçacıkları bırakarak onlardan uzaklaşmaktadır.

Çift yarık deneyini elbette biliyorsunuzdur .Gözlemciye bağlı elektron hareketlerinde değişim yaşanıyordu.

Belki de elektronlar canlıdır, hayır elbette canlılık için metabolizma, büyüme-gelişme,tepki verme , çoğalma vs bunlar lazım ama benim bahsettiğim şey o değil.Bir robot düşünün,herşeyi yapabilmeye programlanmış ,İnsanlardan bağımsız çalışan bir robot. Biz onu biyolojik anlamın dışında canlı olarak ifade ederiz.Belki elektronlar da bu benim tanımladığım şeyin bir parçasıdır.Gözlemciye göre davranış gösteren elektronlar ve bunu her seferinde aynı şekilde yaparlar, belki de onlar da canlılığın dışında evrim geçirmiş başka varlıklardır ve kendilerini buna programlamışlardır.Düşünsenize başka bir alem, bu hayatımızı kökten değiştirir,umuyorum ki böyle birşey vardır.

Başkan John F. Kennedy'nin 12 Eylül 1962'de Rice Üniversitesi'nde yaptığı ikonik "Ay'a Gitmeyi Seçiyoruz" konuşması, uzay araştırmaları ve Amerikan uzay programı tarihinde çok önemli bir andı. Bu konuşma, Kennedy'nin 25 Mayıs 1961'de Kongre'ye sunduğu Ay'a insan gönderme vizyonunu gerçekleştirme konusunda ABD'nin kararlılığını yeniden teyit etme çabalarının bir parçasıydı.

Kennedy, bu konuşmasını Soğuk Savaş ve Amerika Birleşik Devletleri ile Sovyetler Birliği arasındaki Uzay Yarışı bağlamında yapmıştı. Amerika Birleşik Devletleri, uzaya giden ilk insan olan Yuri Gagarin'i başarıyla uzaya göndererek uzay araştırmalarında erken bir liderlik elde etmiş olan Sovyetler Birliği'ne karşı teknolojik ve jeopolitik üstünlüğünü ortaya koymaya kararlıydı.