HIV’in keşfinden çeyrek asır sonra bilim insanları, laboratuvar hayvanları üzerinde yüzlerce aday aşı geliştirmişti. Aşıların bir düzineden fazlası, insanlar üzerinde yapılan araştırmalarda en azından erken faz testlerinden başarıyla geçti. Ancak henüz hiçbirinin insanlarda HIV’e karşı yeterli koruma sağladığı tespit edilemedi. AIDSVAX’ın Amerika ve Tayland’daki ve Merck/STEP’in Amerikadaki klinik araştırmaları sonucunda karşılaşılan başarısızlıklar, bilim insanlarının önümüzdeki 10 yıl içerisinde aşı üretme umutlarını tamamen yitirmesine sebep oldu. 2008 yılının şubat ayında Amerikan Bilim İlerleme Derneği Başkanı David Baltimore bu durumu şu sözlerle özetledi:

Tayland'da son yayımlanan araştırmalarda, Sanofi Pasteur'ün ALVAC'ına güçlendirici AIDSVAX dozları eklendiğinde HIV vakalarında gözlemlenen %31'lik düşüş, basın tarafından bile şüpheyle karşılandı. Çünkü önceki denemelerde iki aşı adayı da birlikte veya ayrı ayrı koruyuculuk sağlayamamıştı. Bu yazıda, HIV aşısına ilişkin mevcut karamsarlığın yanlışlığına değinmek istiyoruz. Her ne kadar bilimsel engeller oldukça zorlu olsa da ekonomik engeller de onlarla aynı zorluk derecesindedir.

Sagan Standardı, konuyla ilgili kanıtlara bakarak, bir iddia ne kadar olasılık dışı ise, ondan beklenen kanıt standardının da bir o kadar büyük olması gerektiğini söyler. Her ne kadar ilk olarak Carl Sagan tarafından geliştirilmemiş olsa da Sagan Standardı, "Olağanüstü iddialar, olağanüstü kanıtlar gerektirir." olarak bilinen bir sözün kavramsal kısaltmasıdır.

Buna göre, eğer belli bir iddianın (bilimsel fikir birliğine uyuşmaması gibi sebeplerle) "olağanüstü" olduğu düşünülüyorsa, bu iddiayı ileri süren kişi, daha az olasılık dışı olduğu düşünülen bir iddiayı sunan kişiye göre daha yüksek bir kanıt standardına tabi tutulur.

Daha önceki yazılarımızda da anlattığımız gibi, Dünya'nın kabuk kısmını devasa 12 civarında plaka ile kaplıdır. Bu plakaların üzerinde kıtalar ve okyanuslar bulunur. Plakaların hareketiyle birlikte hem kıtalar, hem okyanus tabanları hareket eder. Peki bu hareketin kaynağı nedir?

Şekilden de görebileceğiniz gibi Dünya'nın çekirdeğinde son derece yoğun (5.5 kg/m³), 4000 santigrat derece civarında eriyik halde bulunan malzeme bulunur. Çoğunlukla demir ve nikelden oluşan çekirdek, kendi etrafındaki dönüşü sayesinde Dünya'ya manyetik alanını kazandırır. Ayrıca Dünya'nın üst kısımlarına sıcaklık verebilir.

Pentagon'un yapay zekayı platformlarına güvenli bir şekilde entegre etme çabasında önemli bir gelişme olarak, yapay zeka ile güçlendirilmiş sürücüsüz bir savaş uçağı, 2023 yılında Kaliforniya üzerinde ilk kez bir insan pilotla it dalaşına girdi. 

Kim galip geldi? Ne yazık ki yetkililer, "ulusal güvenlik" gerekçesiyle bunu açıklamıyor. Ancak DARPA'nın ACE olarak adlandırılan Hava Muharebe Evrimi programının program yöneticisi Yarbay Ryan Hefron, yapay zekanın testler boyunca çeşitli senaryolarda "iyi bir performans gösterdiğini" söylüyor:

Kısaca AAVE denen Afrikalı Amerikalı Yerel İngilizcesi (bazen Siyahi Yerel İngilizcesi ya da BVE olarak da anılır), transatlantik köle ticaretinin bir sonucu olarak ortaya çıkan bir İngilizce ağzıdır. Ağız kelimesi, bu bağlamda dilbilimsel anlamı ile kullanılmaktadır ve bir ülkenin belirli bir bölgesi ya da grubuna özgü bir dil biçimi anlamına gelmektedir. Bir topluluğa ait olan bu ağzın kökeni üzerine yapılan tartışmalar, bir uzlaşmaya varılmadan devam etmektedir. Ortaya iki hipotez atılmıştır:

Kreol; adını köle ticaretinin yol açtığı Haiti kreolünden alan, bir Avrupa dilinin özellikle de Batı Hint Adaları'ndaki kölelerin yerli dilleri ile karşılaşması sonucu ortaya çıkan "dile" verilen addır. Kreolizasyon, yaygın gözlenen bir süreçtir ve farklı diller konuşan bir grup insanın ortak bir iletişim yolu ihtiyacından doğar. Bu yüzden de daha çok kölelerin sık bulundukları ortamlarda oluşan kreoller, ataları olan hiçbir dile genelde anlaşılacak kadar benzemez. Örneğin Güney Carolina kreolu "Gullah" aslen İngilizceden türediği halde, biri İngilizce bilse bile bu kreolu anlayamaz. Bunlara karşın, kreol hipotezi bazıları tarafından Amerika'da tam gelişmiş bir kreolun gelişmesi için uygun koşulların olmaması gerekçesi ile eleştirilmiştir.

Dünya’da yaşamış ve yaşayan en büyük canlı formları her zaman ağaçlar olmuştur. Öyle ki, günümüzde yaşayan Sahil Sekoyaları (Sequoia sempervirens) 100 metreyi aşan boylarıyla buna bir örnek teşkil etmektedir. Öyleyse, onları böylesine büyük boyutlara ulaştıran etken veya etkenler nelerdi? Diğer birçok bitki türü onlara kıyasla daha mütevazı boyutlarda kalırken "ağaç" dediğimiz bu bitki türlerinin onlardan farkı nedir?

Bu sorulara yanıt aramak için elbette evrimsel biyolojiye başvurmamız gerekmektedir. Fakat evrimsel biyolojiye başvururken dikkat edeceğimiz şey; karşımıza hiçbir zaman tek bir “neden” çıkamayacağıdır. Bundan dolayı, nihayetinde her bir olası etkeni inceleyebilmek adına, tarihsel sırayı bozmadan; öncelikle bitkilerin, denizlerden kurtulup karaya çıkmaları, sonrasında karaya adapte olurken geçirdikleri değişimler ve nihayetinde belirli bir zaman aralığında durup uygun ortamı hazırladığımızdan emin olduğumuzda ise bitkilerin “ağaçlara” nasıl evrimleştiğini detaylı bir şekilde incelemeye koyulacağız. Ancak bunu yaparak evrimin, o oldukça karmaşık ve girift yapısından doğru sonuçları çıkarmayı başarabiliriz. Fakat hepsinden önce, ilk olarak, hangi bitkileri “ağaç” olarak belirlediğimizi bilmemiz gerekiyor.

Evrimsel biyoloji dahilinde homoloji, atasal bir türün özelliklerinin torun türlerde de bulunması anlamına gelir. Aslında daha teknik tanımı, bunun tersinden yapılır: türlerdeki benzer karakterlerin, ortak atalardan miras alınması durumudur. Fakat atadan toruna doğru düşünmek daha kolaydır. Örneğin yarasalar ile kuşlar kanatlarını ortak bir atadan almamışlardır. Yarasalar ile kuşların ortak atası kabaca 296 milyon yıl önce yaşamıştır ve bu ortak ata, dinozorlardan bile önce yaşamış, kanatları olmayan, uçamayan bir ortak atadır. Dolayısıyla bu iki grubun kanat yapısı homolog değildir. Öte yandan kargalar ile serçelerin ortak atası 44.1 milyon yıl önce yaşamış bir başka atasal kuş türüdür. Onun da kanatları vardır; dolayısıyla torunlarına kendisininkine benzer (ancak tabii ki evrimsel süreçte farklılaşmış) kanatlar bırakmıştır. Dolayısıyla bu iki kanat yapısı, homolog organlardır.

Peki ya parmak sayısı? Neden çok sayıda canlıda 5 parmak bulunur? Neden 4 ya da 6 değil? Aslında ilk olarak şu "çok sayıda canlı" tanımlanmalıdır. Çok sayıda canlıda 5 parmak bulunuyor gibi gelmesi, canlılığa dair halk olarak çok az bilgiye sahip olmamızdır. Aslında 5-parmaklı uzuv yapısı çeneli omurgalı hayvanların sadece belirli bir alt grubunda görülür. Bu alt-grupta amfibiler (kurbalağalar, semenderler, vb.) ile amniyotlar (kuşlar, memeliler ve sürüngenler) bulunur. Bu alt-grupta toplamda 27400 civarında tür bulunmaktadır.. Bu, tüm ökaryotik (gelişmiş hücre yapısına sahip) türlerin %0.3 civarına eşittir. Tüm Hayvanlar Alemi'nin ise %0.4 civarına eşittir. Dolayısıyla "canlılığın çoğu" derken ne kast ettiğimiz iyi anlaşılmalıdır.

Oyunlarda hiç görünenden daha fazlası olduğunu düşündünüz mü? Oyun çeşitliliği ve erişilebilirliği hakkındaki tüm varsayımlara meydan okuyan, klasik indirilebilir oyun ve cd sınırlarının ötesine geçen Xbox Game Pass dünyasına adım atın.

Keşfedilecek dünyalar, yaşanacak maceralar ve çözülecek gizemlerle dolu, deniz kadar geniş bir kütüphanenin parmaklarınızın ucunda olduğunu hayal edin. İşte bu, Xbox Game Pass'in merkezinde yer alır.