Disprosyum, "Dy" sembolü ile gösterilen ve atom numarası 66 olan kimyasal bir elementtir. Metalik gümüş parlaklığına sahip nadir toprak elementidir. Disprosyum, doğada serbest bir element olarak bulunmaz, yalnızca ksenotim gibi çeşitli minerallerde bulunur. Doğal olarak oluşan disprosiyumun, en bol bulunanı Dy-164 olan yedi izotopu bulunmaktadır. Disprosyum, 15 nadir toprak elementinden biridir.

Disprosyum, parlak gümüş renginde metalik bir görünüme sahiptir. Metal, o kadar yumuşaktır ki bıçakla kolayca kesilebilir. 1,407°C (2,565°F) erime noktasına ve yaklaşık 2,300°C (yaklaşık 4,200°F) kaynama noktasına sahiptir. Yoğunluğu santimetre küp başına 8,54 gramdır.

Evrimsel biyolojiyle derinlemesine ilgilenmeye başlayan birçok kişi, bir süre sonra bayağı sorulardan kurtularak evrimin özünü anlamaya yarayacak, birçok mekanizmanın işleyişinin kavranmasını sağlayacak, türler ve çevre arasındaki karşılıklı ekolojik ilişkileri algılamaya yarayacak sorular sormaya başlayacaktır. Bu soruların etraflıca irdelenmesi ve cevaplanması, modern bilimin en güçlü teorilerinden biri olan Evrim Teorisi'nin anlaşılmasını kolaylaştıracaktır. Örneğin, bir evrim konferansında anlatılanlar üzerine akla şöyle bir soru takılabilir:

Bu, elbette ki buna benzer olabilecek devasa bir soru grubunun bir örneği olarak seçilmiştir. Özünde sorulan soru şudur:

Adaptasyon, Doğal Seçilim yoluyla evrimleşen özelliklerin tamamına verilen isimdir. Dolayısıyla adaptif bir özellik, canlının bulunduğu ortamda hayatta kalma başarısını (uyum başarısını) artırır. Bu özellikler, popülasyon içinde çeşitlilik mekanizmalarıyla rastgele ve sürekli yaratılırlar, ancak yalnızca uygun çevre şartları oluştuğunda seçilirler. Bu özelliklerin evrimleşmesi sonucu, canlının ortamına "adapte olduğunu" söyleriz.

Daha önceden de izah ettiğimiz gibi, adaptasyon olgusu, evrimi harici bir bağlamda anlamsızdır; yani adaptasyonların evrimsel değişim olmadığını iddia etmek, tanım gereği oksimorondur: Adaptasyon, Doğal Seçilim yoluyla evrimleşen özelliklere verilen isimdir. Bir şey adaptasyon olup da evrimleşmemiş olamaz. Ancak evrimleşmiş her özellik adaptasyon değildir: Örneğin Cinsel Seçilim yoluyla evrimleşen özellikler her zaman "adaptasyon" kapsamında görülmez (bu, tartışmalı bir yaklaşım olsa da). Daha yaygın kabul edilen şekilde, Genetik Sürüklenme nedeniyle evrimleşen özellikler adaptasyon değildir.

Biyolojik cinsiyet ile ilgili anatomik farklılıklar pelviste, halk arasındaki adıyla leğen kemiğinde kolayca ayırt edilebilmektedir. Erkek ve dişi Homo sapiens pelvisleri arasındaki yapısal farklılıklar, dişi pelvisi ile karşılaştırıldığında daha belirgin ve iyi işaretlenmiş kas ekleri ile birlikte daha büyük eklem yüzeyleri olan erkek pelvisinin daha kalın iskeleti ile ilgilidir.

Daha belirgin farklılıklar ise, elbette dişi pelvisinin doğuma uygun şekilde evrimleşmesinden kaynaklanmaktadır. Peki gerçekten öyle mi?

Canlı organizmalarda bazı hücreler, diğer hücreleri zalimce silip süpürür.^[1] Bu "hücresel yamyamlık" yaygın, doğal bir süreçtir: Vücudunuzdaki beyaz kan hücreleri tam şu anda milyonlarca yaşlı kırmızı kan hücresini tüketiyor. ABD Ulusal Bilimler Akademisi Bildiriler Kitabı'nda yayınlanan yeni araştırma, bu tür "yamyamlık" davranışlarını teşvik etmek için bir grup genin kullanılmasının yeni bir kanser immünoterapisi geliştirebileceğini öne sürüyor.^[2]

Bu fikir, yeni makalenin kıdemli yazarı biyolog Denise J. Montell ve meslektaşlarının, hücrelerin sindirmeye çalıştıkları şeyleri sarmasına yardımcı olan Rac ailesindeki hiperaktif gen formlarının meyve sineği embriyolarında doku ölümüne neden olduğunu fark etmesiyle doğdu. Montell değiştirilen genlerin, hücrelerin "komşularını" tüketmesine neden olduğunu söylüyor. Bu genlerin RAC adında insanlara özgü versiyonları mevcut; Montell ise bunların, Santa Barbara'daki Kaliforniya Üniversitesi'nde çalışan yeni meslektaşı Meghan Morrissey'e kanser CAR-M immünoterapisi konusundaki çalışmalarında yardımcı olup olamayacaklarını merak etti.

En kısa tanımıyla evrim, popülasyon içi gen ve özellik dağılımlarının nesiller içerisindeki değişimidir. Bu tanımdaki her bir basamak, evrim için olmazsa olmazdır:

Bu tanımın dışladığı ve hesaba katmadığı birkaç unsur vardır. Bunları vurgulamak, evrime dair kavramları daha da netleştirecektir:

Rejeneratif biyoloji ve tıbbın önemli amaçlarından birisi, büyüme ve gelişmeyi yöneten hücre içi sistemleri anlamaktır. Bu şekilde dile getirdiğimizde aklımıza ilk gelen seçeneklerin transkripsiyonel ağlar ve hücrenin dışarıdan aldığı kimyasal sinyaller olması beklenen bir durum; fakat bunların dışında aklımıza ilk anda gelmeyen kontroller de hücrelerin işbirliği ve vücudumuzdaki karmaşık yapıların tamiri için gerekiyor. Bunlardan biri de hücre zarına yerleşmiş iyon kanalları, porları ve pompalarıyla oluşturulan ve diğer ağlarla uyum içinde çalışan biyoelektrik sinyaller.

Bu biyoelektrik sinyallerin hücre içindeki diğer ağlarla beraber çalışmasıyla hücrelerin embriyogenez ve yaraların tamiri sırasında zarar gören dokudaki hücrelerin bulundukları konumla aldığı sinyaller düzenlenir ve hücreler bu sinyallere göre farklılaşıp, kimlik kazanır. Nöronlardan bahsederken elektrik kavramına alışkınız; fakat vücudumuzdaki diğer hücre tipleri söz konusu olduğunda, membran potansiyeli hakkında neler biliyoruz?

Evrenin sonsuzluğu içinde dünya ve içindeki yaşam, aklımızın alabildiği kapasitede evrene göre anlık bir oluşum diyebiliyoruz. Peki biz, dünya canlıları olarak bu anlık olan ve diğer taraftan kendi zamanımıza göre doğumla ölüm arasında bir ömür süren bu varoluşsal bilinci hak ettiği seviyede var edebiliyor muyuz?

Kabaca bir şeyin başka bir şeye olan değişimi ya da başkalaşması "Dönüşüm" olarak adlandırabilir. Bu yazıda açıklanmaya çalışılan dünyada var olan mevcut dini, siyasi, cinsel, türsel ve ekonomik hiyerarşinin şematik olarak benzetilebileceği "piramit" şeklinden yine şematik olarak "dairesel" bir hiyerarşiye transforme olması, ona dönüşümüdür. Burada gerçekleşen dönüşüm ani gelişen bir devrim algısından uzakta olup insanların algılarına yönelik farkındalığın artırılması ile sindire sindire kendiliğinden gerçekleşecek bir dönüşümdür. Fakat yazının ilerleyen kısımlarında da bahsedeceğim üzere bu dönüşüme katalizörlük yapıp dönüşümü hızlandırmak mümkündür.