Elbette evrimsel biyoloji söz konusu olduğunda, soruların ucunun Tanrı inancına ve dinlere gelmemesi oldukça zor. Doğadaki evrim yasasının her ne kadar kütleçekimi yasasından veya kimyasal maddelerin tepkime dinamiklerini belirleyen yasalardan hiçbir farkı olmasa da ve her ne kadar Evrim Ağacı olarak biz, bugüne kadar bütün konuları bilimsel bir çerçeveden ele alıp, şahsi inançlara yönelik yorumlardan kaçınmış olsak da, ister istemez okurlarımız bizim halk arasında yaygın olarak Tanrı inancını bilimsel olarak nasıl izah edebileceğimizi, tanrıların, dinlerin ve bu inançların spesifik argümanlarının gerçeklik payı olup olmadığını ve Tanrı/din kavramını var oluşun neresine yerleştirmemiz gerektiğini soruyorlar.

Ne yazık ki bu soruların hepsinin cevabını veremeyiz; çünkü... Bilmiyoruz. Hatta halk arasında yoğun bir kamplaşma olsa da ve tutkuyla savunulan argümanlar/iddialar aksi yönde bir izlenim verse de, tarafların hiçbirinin yukarıdaki soruların nihai ve gerçek yanıtlarını bilmediğini de rahatlıkla iddia edebiliriz. Dolayısıyla biz, bu konuda bilimsel olarak sonlandırılmamış bir tartışmayı Evrim Ağacı olarak sonlandırma iddiasında olamayız - bugüne kadar hiç olmadık da. Ancak şunu yapabiliriz: İnsanı ve Evren'i tamamen doğal bir varlık olarak gören bilimin, "Eğer Evren bir süperbilinç tarafından var edilmediyse ve insan da dahil her şey doğal süreçlerle var olduysa, insanlar arasında görülen dini inançları ve Tanrı kavramlarını bilimsel ve doğal olarak nasıl izah edebiliriz?" sorusuna verdiği yanıtları size aktarabiliriz. Bu yazıda da yapacağımız bu olacak.

İnsanlar ile insan olmayan canlılar arasında birçok farklı etkileşim vardır. Köpekler, kediler, kuşlar ve hamsterlar gibi bazı hayvanlar, bizimle beraber evlerimizde yaşar. Fareler, böcekler ve yılanlar ise çoğunlukla uzak durmamız gereken hayvanlar olarak bilinir (elbette bunları da evinde besleyen çok sayıda insan vardır). İnek, domuz ve tavuk gibi hayvanların taze et, süt veya yumurtaları, insanlar tarafından tüketilsin diye, endüstriyel olarak çoğaltılırlar. Bazı hayvanlar ise insanlar tarafından laboratuvarlarda denek olarak kullanılır, "spor amaçlı" avlanır veya sirk ve hayvanat bahçelerinde eğlence amaçlı tutulur veya petshoplarda (hayvan dükkanlarında) satılır.

Peki bu etkileşimlerin ahlaki boyutunu hiç düşündünüz mü? Hayvanlara karşı ahlaki bir sorumluluğumuz var mı dersiniz? Hayvanlar, insana hizmet etmek üzere var olan canlılar mı, yoksa insanlardan tamamen bağımsız ve özgür bir ahlaki statüye sahipler mi? İşte bu soru, Ahlak Felsefesi disiplinindeki en güncel tartışma başlıklarından biridir.

Ölüm, insanlık olarak, en ciddiye aldığımız konulardan biridir. Buna bağlı olarak birçok kültür ve toplum, ölüme yönelik farklı türden yaklaşımlar geliştirmiş ve açıklamalar sunmaya çalışmıştır. Dolayısıyla ölüm gibi ağır bir konunun felsefi olarak kapsamlı bir incelemeye tabi tutulması ve bu sırada birçok açıdan dikkat çekici soruları da beraberinde getirmesi oldukça anlaşılırdır.

Ölüm, (en azından şu an için) kaçma şansımız olmayan bir "şey"dir. Onu bireysel olarak deneyimler ve başkasına devredemeyiz. Ölümü bir "deneyim" olarak niteledik; fakat ölümün bir deneyim olup olmadığı da aslında pek açık değildir; çünkü ölüm, bir anlamda, bu dünyanın ve dolayısıyla tüm deneyimlerimizin sonu anlamına gelir. Bu sebeple de onu deneyimlediğimizi söylemek ve bir deneyimi tasvir ettiğimiz gibi tasvir etmek epey zordur.

Uppsala Üniversitesi Ekoloji ve Genetik Bölümü Öğretim Üyesi Lars Gustafsson’nun yapmış olduğu çalışmaya göre, son otuz yedi yılda yaşanan iklim değişikliği, İsveç’in Gotland adasında yaşayan halkalı sinekkapan kuşlarının alınlarındaki beyaz yamanın %10 oranında küçülmesine neden oldu. 

Çalışma 1980 yılından beri, 15 kuşak boyunca, 10.842 adet halkalı sinekkapan (Ficedula albicollis) bireyinden toplanan veriler üzerine inşa edildi. 

Fotoğraftaki akvaryumların ikisinde de birebir aynı kaynaktan alınmış sular bulunmaktaydı. Ancak sol taraftakinde istiridye yokken, sağ taraftakinde istiridyeler bulunuyordu. Suyu birkaç gün öylece açık havada beklettiğinizde, sol taraftakinde hızla bakteri ve alg oluşumu görülmektedir. Sağ taraftakinde ise bu olmaz. Daha doğrusu olur, ancak oluşan bu organizmaları ve bunların oluşturdukları kolonileri istiridyeler filtreleyerek yerler. Bu sayede su çok daha temiz ve berrak gözükür. Bu, istiridyelerin ekosistemdeki önemini göstermek bakımından önemli bir deneydir (ve ilkokul-ortaokul düzeyinde bilim fuarlarında güzel bir deney olarak sunulabilir). 

Gerçekten de, istiridyelerin ekosistem içindeki bu rolleri, gerçek yaşamda da gözlenerek doğrulanmıştır. Bir zamanlar Amerika'nın Chesapeake Körfezi'ndeki nehirlerde bol miktarda istiridye bulunmaktaydı ve bu nehirlerin suları son derece berraktı. Ancak bu istiridyelerin tutundukları kayalar, nehirlerden geçen gemiler için tehlike oluşturuyor bahanesiyle söküldü ve yok edildi. Sadece birkaç on yıl içerisinde, nehirlerde geri döndürülemez bir şekilde bakteri oluşumu gözlendi. Hastalık yapıcı bakterilerin sayısı arttı, suyun tuzluluk oranı hızla azaldı. Var olan istiridyeler de hızla ölmeye başladılar. Şu anda, o zamanlardakinin %1'inden daha az istiridye bu sularda yaşamını sürdürebiliyor.

Queso Fresco; feta peynirine benzeyen, İspanya kökenli ancak Meksika mutfağında yaygın kullanılan taze bir peynir çeşididir. Hem inek hem de keçi sütünden yapılabilir. Meksika'da yaygın olarak çiğ sütten yapılmaktadır. Cotija peyniri ise, kökeni Meksika olup inek sütünden yapılan yarı sert bir peynirdir ve çorba, tako, salata gibi birçok gıdayla servis edilir.

Rizo Lôpez Foods marka üreticiye ait bu iki peynir kaynaklı bir Listeria monocytogenes salgını raporlanmıştır. CDC'nin (Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi ve FDA (Gıda ve İlaç Dairesi) ortak yürüttüğü bu uzun soluklu salgının detaylarını inceleyelim.

Minnesota Açlık Deneyi ya da daha isabetli ismiyle Minnesota Yarı-Açlık Deneyi, 19 Kasım 1944 tarihinde Minnesota Üniversitesi'nde başlayan ve 1945 yılının ekim ayında sona eren bir beslenme deneyidir. Deneyin amacı, uzun süreli açlığın insanlar üzerindeki fizyolojik ve psikolojik etkilerini gözlemlemekti. Yüzyıllar boyunca açlığın insan üzerindeki etkilerini rapor eden anekdotlar mevcuttu; ancak bunların çoğu bilimsel literatüre girecek ölçüde bu etkileri tanımlamıyordu.

Deneyin bir diğer amacı ise İkinci Dünya Savaşı sırasında ciddi kıtlıklar yaşayan Hollanda, Yunanistan, ve Doğu Avrupa ülkelerinde bulunan insanların tekrar nasıl en iyi şekilde beslenebileceğini bulmaktı. Ancak bu deney, Amerika Birleşik Devletleri tarafından gerçekleştirileceği ve o bölgede bir kıtlık yaşanmadığı için, önce sağlıklı insanların aç bırakılıp sonra gözlemlenmesi gerekiyordu. Bu yüzden üzerinde çocuk fotoğrafları ile "Onların daha iyi beslenmeleri için aç kalır mısınız?" yazılı broşürler ile deneye gönüllüler aranmaya başlandı.

Bildiğimiz üzere ışık hızı, evrendeki en yüksek hızdır ve modern fizik dahilinde bu hız sınırı hiçbir cisim tarafından, asla aşılamaz. Ancak Teorik olarak mümkün olmasa da, hayal gücümüzü sınırlandırmayalım ve bir otomobilin içinde 300.000 km/sn'lik bir hızla seyrettiğimizi düşünelim. Bu hız ile giderken aracımızın farlarını açarsak ne olur? Normalde duran bir arabanın farlarından çıkan ışık, ışık hızında araçtan uzaklaşır. Ancak araç ışık hızında hareket ediyorsa, bu defa ışık nasıl gözükecektir? Yine ışık hızında mı araçtan uzaklaşacaktır? Bu durumda arabamızın farlarından çıkan ışık, ışık hızını aşmış mı olur? Bu soru bize başta bir paradoks gibi gözükse de, Özel Görelilik Teorisi'nin temel ilkelerini anladığımız ve öğrendiğimiz zaman, sorunun basit bir cevabı olduğunu görürüz. Gelin hep birlikte inceleyelim.

Görelilik Kuramı:

Uçuş yetenekleri, kuşların hayatta kalma ve üreme başarılarında kritik rol oynamaktadır. Kuşların uçuşlarında; aerodinamik yapıları, kas-iskelet sistemleri ve uçuş teknikleri gibi çeşitli faktörler etkili olmaktadır. Kuşlar, özellikle süzülme sırasında kanatlarının şeklini ve hareketlerini kullanarak havada kalma yetenekleri ile birlikte uçuş süresi gibi değişkenleri ayarlamaktadır. Bu noktada, kuşların rüzgar akımlarını kullanarak yer çekimine karşı direnç sağlaması ve enerji tasarrufu yapabilmeleri için süzülme tekniği ortaya çıkmaktadır. Enerji tasarrufu sağlamaları onların uzun mesafeleri etkili bir şekilde kat edebilmelerine olananak sağlamaktadır. Bazı kuş türleri ise bu tekniği kullanmakta ustalaşarak çok uzun saatler boyu kanat çırpmadan uçabilmektedir.

Bu makalede kuşların süzülme yetenekleri, kanat çırpma sıklığı, kanat çırpmadan uzak mesafeleri nasıl kat edebildikleri ve çeşitli kuş türlerinin kullandığı uçuş teknikleri gibi konular ele alınacaktır.

Mehmed Ali Paşa, okuma yazma bilmemesine rağmen Mısır’da önce Fransızca sonra Arapça olarak ilk resmi gazeteyi çıkardı. Fransa’dan uzman askerler getirtti ve orduyu yenileyerek tamamen modern bir ordu ve donanma kurdu. Öyle ki 2.Mahmut Mora’da çıkan Rum İsyanı’nda kendisinden destek isteyecekti. Mehmed Ali Paşa o denli güçlenmişti ki, destek vermesi için o dönem gücü iyice zayıflamış olan Osmanlı’ya bir vali olarak şart koşacaktı...

Kavalalı Mehmed Ali Paşa, 1769’da Kavala’da doğmuştur. Yaptıkları, okuryazar olmasa da oldukça zeki bir insan olduğunu gösterir.