Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Bal Arıları ve İğneleri: Arılar Soktuktan Sonra Her Zaman Ölürler mi?

Bal Arıları ve İğneleri: Arılar Soktuktan Sonra Her Zaman Ölürler mi? How Stuff Works
4 dakika
147,706
Tüm Reklamları Kapat

Bir bal arısı sizi soktuğu zaman neler olduğunu birçoğumuz bilecektir. Öncelikle iğnenin acısı, sonrasında ise neden olduğu tepkimelerden ötürü sokulan yer epey bir acır, ağrır, şişer, kızarır.

Bal Arıları Hayatlarında 1 Defa mı İğne Sokabilirler?

Halk arasında yaygın olarak bilinen bir yarı-mit, arıların sadece 1 defa sokabileceğidir. Bal arısı haricindeki arı türlerinin hemen hepsi için bu tamamen asılsızdır. Birçok arı türü, ömürleri boyunca hedeflerini defalarca sokabilirler. İşçi bal arılarında ise durum, sokulan canlının deri kalınlığına bağlı olarak değişir.

Tüm Reklamları Kapat

Aslında bal arılarında evrimsel süreçte "tek sefer sokabilme" ile ilgili bir adaptasyon bulunmamaktadır. Yani işçi arıların anatomisi, normalde ömürleri boyunca sayısız defalar iğnelerini sokabilecek şekilde evrimleşmiştir. Ancak bal arılarının tek sefer soktuğuna dair kanı, insanları sokan arıların genellikle sokma sonrasında ölmesinden ileri gelmektedir. Halbuki bu, arı ile ilgili bir durum değildir; insan gibi memeli hayvan türlerinin derisiyle ilgilidir.

Memeli hayvanların derisine geçmeden önce, yukarıdaki paragrafta "genellikle" sözcüğünün anahtar sözcük olduğunu vurgulayalım. Çünkü bir işçi bal arısı bir memeliy hayvanı (örneğin insanı) soktu diye ölmek zorundadır diye bir kâide de bulunmamaktadır. Aşağıdaki video, insanı sokan bir işçi arının normal şekilde hayatına devam ettiğini göstermektedir:

Tüm Reklamları Kapat


Şimdi gelelim memelilerin deri kalınlığı meselesine: Genellikle memeli hayvanların (ve dolayısıyla insanların) derileri, böcekler gibi omurgasız hayvanlara göre çok daha kalındır ve çok katmanlı olabilmektedir. Dolayısıyla arının iğnesinde bulunan mikrosiller, sokma işlemi sonrasıdna bu kalın deriye saplanıp kalır. Bal arısı, iğnesini geri çekmeye çalışsa da bunu başaramaz. Panik halinde hedeften uzaklaşmaya çalışan bal arısının hayvana yapışıp kalmış iğnesi izin vermez ve bal arısının bunu zorlaması sonucu iğne iç organları da çekerek dışarıya çıkarır. Buna bağlı olarak arı dakikalar içerisinde ölür.

Yani bu durum, bal arılarının kabiliyetsizliğinden veya tek bir sefer sokabiliyor olmalarından değil, bizlerin derisinin bal arıları için fazlasıyla kalın olmasından kaynaklanır. Eğer bal arısı, sizi soktuktan sonra iğnesini geride bırakmazsa (daha doğrusu iğne geride kalmazsa), hayatta kalarak birçok sefer düşmanlarını sokmaya devam edebilir. Benzer şekilde, böyle kalın derili bir hayvanı sokmak zorunda kalmadığı müddetçe, bal arıları sayısız defa iğnelerini kullanabilirler (özellikle de diğer böcekler üzerinde).

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Bal Arısı Soktuğunda Hissettiğimiz Acının Nedeni Ne?

Bal arıları iğnelerini soktukları anda deri altına apitoksin isimli bir kimyasal bırakırlar. Bu ilk acının nedenidir; yoksa ufak iğnenin fiziksel acısı dikkate değer değildir. Fakat bal arısı sokmasıyla ilgili diğer bir tehlike, iğne şaftının hemen yanında yer alan Koschevnikov Bezi'nden salgılanan alarm feromonudur. Bu feromon hızla havaya yayılarak etraftaki bal arılarının da aynı bireyi sokmasını bildiren bir uyarı işaretidir. Dolayısıyla bir bal arısı tarafından sokulduğunuzda, eğer ki iğne halen vücudunuzdaysa, diğer bal arılarının etrafında fazla dolaşmamanızı ve hemen oradan uzaklaşmanızı tavsiye ederiz. 

Bal arısı iğnesinin sonradan acıtmasının nedeni ise melittin toksininin vücudumuza bal arısı tarafından enjekte ediliyor olması ve bu toksine cevaben vücudumuzda üretilen histamin ve benzeri kimyasallardır. Bu kimyasallar ve aralarındaki tepkimeler, acıya ve kaşıntıya neden olur.

Bal arısı tarafından sokulan bir örümcek...
Bal arısı tarafından sokulan bir örümcek...
Entomology

Bal Arısı Soktuktan Sonra Ne Yapmalı?

Bal arısı tarafından sokulduktan sonra, eğer ki alerjiniz yoksa, kendi başınıza tedavi uygulayabilirsiniz. Alerjiniz varsa, hızlı bir anafilaktik reaksiyon başlayabileceği için, nefes darlığı ve kalp sıkışması gibi durumlar yaşayabilirsiniz; hemen yardım almanız gerekir (veya böyle bir duruma hazırlıklıysanız epinefrin iğnesini uygulayabilirsiniz). Ancak alerjiniz yoksa, öncelikle iğneyi bulunduğu yerden çıkarın, sonrasında sokulan yere buzla baskı uygulayın. Tarih boyunca farklı toplumlar bal arısı sokmasına karşı tütün, tuz, karbonat, papain, diş macunu, kil, sarımsak, idrar, soğan, yoğurt, aspirin ve hatta bakır paralarla baskı uygulama gibi yöntemlerin işe yaradığını söyleseler de, bunların hiçbiri doğrudan etkili metotlar değildir. Sadece içerisinde amonyak bulunan sıvılar, geçici bir rahatlık sağlayabilir; ancak tedavi değildirler. Genellikle vücut zaten kendisini iyileştirecektir ve ne uygularsanız uygulayın, sokmanın acısı birkaç saat sürecek, şişik ve kaşınma ise 7-10 güne kadar devam edebilecektir. 

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
9
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

İçerikle İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 13
  • Tebrikler! 11
  • Bilim Budur! 4
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Merak Uyandırıcı! 2
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • M. C. Stöppler. Bee Sting Treatment. (10 Kasım 2016). Alındığı Tarih: 29 Ağustos 2018. Alındığı Yer: Medicine | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 11:43:40 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2227

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Bal Arıları ve İğneleri: Arılar Soktuktan Sonra Her Zaman Ölürler mi?. (21 Nisan 2014). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/2227
Bakırcı, Ç. M. (2014, April 21). Bal Arıları ve İğneleri: Arılar Soktuktan Sonra Her Zaman Ölürler mi?. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/2227
Ç. M. Bakırcı. “Bal Arıları ve İğneleri: Arılar Soktuktan Sonra Her Zaman Ölürler mi?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 21 Apr. 2014, https://evrimagaci.org/s/2227.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Bal Arıları ve İğneleri: Arılar Soktuktan Sonra Her Zaman Ölürler mi?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, April 21, 2014. https://evrimagaci.org/s/2227.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close