Beynimiz düşündüğümüz kadar basit çalışmıyor. Geçtiğimiz birkaç yıl, tuhaf şeylere inanmanın oldukça yaygın olduğunu henüz fark etmeyen insanlar için bir uyandırma çağrısı görevi gördü. Donald Trump'ın başkanlığı sırasında ortaya çıkan aşırı sağ bir komplo teorisi olan QAnon'un yükselişinden, maske takma ve COVID-19 aşılarının güvenliği üzerine politikleşen tartışmalara kadar, düşüncelerimizin önyargılarımıza göre kolayca zikzak çizdiği çok açık bir hale geldi. Peki ya matematik için de aynı durum söz konusu olabilir mi?

Dan Kahan ve meslektaşları, çalışmalarında sıklıkla inançlar ve belli bir gruba üye olma arasındaki etkileşimleri inceliyorlar. Biz insanlar, doğamız gereği kuvvetli bir kabile bilincine sahibiz; dolayısıyla eğer kabilemiz bize en son gerçekleşen seçimlerde diğer kabile tarafından seçim sonuçlarına hile karıştırıldığına inanmamızı söylerse, kanıtlara bile bakmadan bu düşünceyi benimseyebiliriz. Peki, asıl soru şu: Gerçek olmayan bir inanca kapılmak mı daha vahimdir, yoksa kendi topluluğunuzun değer yargılarına ters düşerek dışlanmayı göze almak mı?

Ağaçlar birçok açıdan bizim için vazgeçilmezdir. Fotosentez sırasında büyümek için atmosferden karbondioksit alırlar. Bu, son derece sıradan bir doğa olayı gibi gözükse de sera etkisine sebep olan karbondioksiti tutmaları ürettiğimiz karbon ayak izi ile mücadele konusunda bize oldukça yardımcı olur. Ancak yeni bir çalışma, iklim krizi yüzünden ağaçların sıcak ve kuru iklimlerde karbondioksiti tutmakta zorlandığını keşfetti. Penn State Üniversitesinde yerbilimleri araştırma profesörü olan Max Lloyd, şöyle anlatıyor:

Ağaçlar, stresli koşullar altında fotorespirasyon adı verilen bir süreçle atmosfere karbondioksit salar. Araştırmacılar, sıcak ve suyun oldukça sınırlı olduğu iklimlerde fotorespirasyon oranının iki kata kadar daha yüksek olduğunu belirtti. Araştırma, subtropikal iklimlerde gündüz sıcaklıkları 20 °C'ye ulaştığında bu tepkinin görülmeye başladığını ve sıcaklıklar arttıkça durumun daha da kötüleştiğini göstermektedir.

Halk arasında genellikle kalp krizi olarak bilinen miyokard enfarktüsü, kısaca MI (İng: "Myocardial Infarction"), patolojik olarak iskeminin neden olduğu miyokard hücrelerinin geri dönüşü olmayan ölümü olarak tanımlanır ve kalbin koroner arterine giden kan akışı azaldığında ya da durduğunda ortaya çıkar ve kalp kasına zarar verir.^[1]

En sık görülen semptom; omuz, kol, sırt, boyun veya çeneye yayılabilen göğüs ağrısı veya rahatsızlığıdır. Sıklıkla göğsün ortasında veya sol tarafında oluşur ve birkaç dakikadan fazla sürer. Rahatsızlık bazen mide ekşimesi gibi hissedilebilir.^[1] Diğer belirtiler arasında nefes darlığı, mide bulantısı, baygınlık hissi, soğuk ter veya yorgunluk sayılabilir.^[2] İnsanların yaklaşık %30'unda atipik semptomlar vardır. Kadınlar ise genelde göğüs ağrısı yerine, boyun ağrısı, kol ağrısı veya yorgunluk hissederler.^[3]

Aslında her bitkisel/hayvansal ürünün tadı, her birimize aynı şekilde güzel/tatlı gelmemektedir (bir karganın sesini ya da ceset çiçeklerini düşünün). Bize güzel/tatlı gelenlerin bu şekilde algılanmasının nedeni, türümüzün o canlılarla aynı ortamda, bir arada evrimleşmesi ve evrimsel süreç boyunca sürekli etkileşim içerisinde olmasıdır. Buna, evrimsel biyolojide "karşılıklı evrim" adı verilmektedir. Bu konuda daha fazla bilgiyi buradan alabilirsiniz.

Ancak bu tür "ilişkilendirme hataları" aynı zamanda, buradan okuyabileceğiniz gibi "Neden-Sonuç İlişkisi Yanılgısı" olarak adlandırdırabileceğimiz, insanların sıklıkla düştükleri bir hatalı argüman türüdür; bir çeşit "mantık hatası"dır. Yani iki olay arasındaki neden-sonuç ilişkisi tam tersi şekilde kurularak, düşünsel bir hataya düşülmektedir. İzah edelim:

Mutasyon, kelime anlamıyla genetik materyalde meydana gelen rastlantısal değişim demektir. Bu değişim, genetik dizideki bir nükleotidin bir başkasına dönüşmesi kadar basit olabileceği gibi, bir kromozomun baştan sona fazladan kopyalanarak sayısının artması kadar devasa da olabilir. Birçok mutasyon ise genellikle spesifik bir geni veya birkaç geni etkileyen boyuttadır.

Mutasyonları anlamak için, öncelikle mutasyonlarda gördüğümüz rastgeleliği anlamamız gerekmektedir. Fakat sadece rastgelelik üzerinden yapılacak bir mutasyon analizi yetersizdir; fayda/zarar dengesi, mutasyonların çeşitlerine örnekler, belirli mutasyonların elenmesinin güçlüğü gibi birçok konuyu öğrenmek gerekmektedir. Bu yazımız, ihtiyacınız olan temeli size fazlasıyla kazandıracaktır.

Giderek artan bir endişe: Büyük İstanbul Depremi. Tarihin en yıkıcı depremlerinden birisinin İstanbul'da yaşanması bekleniyor. Büyük sayılabilecek bir ülkenin neredeyse bütün ekonomisinin kalbine bir hançer gibi saplanacak, belki de hiçbir şeyin eskisi gibi olamayacağını garantileyecek bir deprem bekleniyor.

Televizyon kanalları deprem konusunun reyting kaymağından yiyedursun, işin bilimsel yanı her zamanki gibi göz ardı ediliyor. Bir deprem, muhtemelen bir "mega deprem", bir magazin haberiymiş gibi sunuluyor. Biz bu yazımızda size işin bilimsel taraflarını göstermeye ve uzmanların neden İstanbul'da büyük bir deprem beklediğini anlatmaya çalışacağız.

Dünya'da meteor bulmaya en elverişli yer Antarktika'dır. Dünya'ya düşen meteorların yaklaşık 2/3'ü başka bir deyişle düştüğü tespit edilen 67.000 meteorun 42.000'i Antarktika'da tespit edilmiştir. Ayrıca Antarktika'ya düşen meteorların yaklaşık %13'ü buzulların üzerinde iken,% 87'si buzulların içindedir.

Peki Antarktika neden meteor bulmaya en elverişli yer?

Fransız gökbilimci Antoine Darquier de Pellepoix tarafından keşfedilen Çalgı Takımyıldızı'ndaki Halka Bulutsusu, gökyüzündeki en iyi bilinen gezegenimsi bulutsulardan biridir. Kataloglarda Messier 57, M57 veya NGC 6720 olarak yer alır. Halka Bulutsusu, yaklaşık 2300 ışık yılı uzaklıkta yer alır ve bizim güneş sistemimizin kabaca 500 katı büyüklüğünde bir çapa sahiptir (2,5 ışık yılı). Çalgı Takımyıldızı'ndaki en parlak yıldız olan Vega'nın güneyinde yer alır.

Hubble Uzay Teleskobu'nun yukarıdaki görüntüsünde, toz lifleri ve kürecikler merkez yıldızdan uzakta görülebilmektedirler. Bunlar, Halka Bulutsusu'nun küresel değil de, silindirik yapıda olduğunu göstermeye yardımcı olmaktadır.^[1]

1 - (Bunu kendi işiniz üzerinden anlatın) Bilim Nereye Gidiyor?

Elon Musk - AI : Modern bilimin nereye gideceğini söylemek zor. Bilimin pek çok farklı alanı var ve her gün yeni keşifler yapılıyor. Ancak kesin olan bir şey var ki, bilim evren ve onun nasıl çalıştığı hakkındaki anlayışımızı genişletmeye devam ediyor. Bilimin bizi bundan sonra nereye götüreceğini görmek beni heyecanlandırıyor ve umarım dünyanın zorluklarını çözmemize ve insanların hayatlarını iyileştirmemize yardımcı olmaya devam eder.

Termdinamik nedir?

Termodinamik en kısa tabiriyle hayatın temel taşıdır.( Bilinen evren için öyledir evrenin her bölümünde işleyip işlemediği tam olarak bilinmiyor.) Güneş ışınları dünyamızı ısıtıyorsa, bir ateşle yemek pişirme biliyorsak bunlar Termodinamik sayesindedir ve termodinamiğin yaptığı şeyler bundan çok daha fazlası sanayi devriminde yapılan buharlı motorlar yine termodinamikle çalışır, rüzgar tribünleri evlerimizdeki ısıtma sistemleri kısacası içinde enerji ve ısıya dağir en ufak bir şey barındırması bile onun Termodinamikle çalıştığı manasına gelir.