Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Polimorfizm Nedir? Evrim ile İlişkisi Nedir?

Polimorfizm Nedir? Evrim ile İlişkisi Nedir?
2 dakika
76,106
Tüm Reklamları Kapat

Polimorfizm, çeşitliliğin kalbinde yatan bir kavramdır.

Polimorfizmi birçok farklı seviyede incelemek mümkündür; ancak genellikle gen/alel seviyesinde inceleriz. Basitçe, her genin 2 olası kopyası bulur ve bunlara alel denir. Kromozomlar üzerinde bu aleller farklı "değerler" alabilir. Lisede öğretildiği gibi, örneğin baskın olan alele S deriz, çekinik olana s deriz. Polimorfizm, eğer ki gen seviyesinden bahsediliyorsa, popülasyon içerisinde bu farklılığın bulunmasının teknik adıdır. S ve s gibi iki ayrı değerin popülasyonda bulunması, o genin polimorfik olduğu anlamına gelir.

Tüm Reklamları Kapat

Evrimsel süreçte kimi zaman polimorfizm yitirilebilir. Örneğin yönlü seçilim, sadece SS genotipine sahip bireylerin hayatta kalmasına, diğer hepsinin (Ss ve ss genotiplerinin) yok olmasına neden olabilir. Böylece nesiller sonunda s aleli popülasyondan tamamen silinir. Bu yüzden "polimorfizm yitirildi" deriz (ki bu çeşitlilik açısından, dolayısıyla evrim açısından iyi bir şey değildir). Polimorfizmi popülasyonda koruyan temel evrimsel kavramlar; heterozigot avantajı (örneğin Ss genotipine sahip bireylerin hem SS'ten, hem ss'ten daha yüksek uyum başarısına sahip olması), frekansa bağlı seçilim (örneğin SS sayısı artınca, evrimin ss'leri desteklemesi; ss'lerin sayısı artınca evrimin SS'leri desteklemesi) ve sabitleyici doğal seçilim (SS ve ss'in elenmesi, Ss'in ise seçilmesi).

Bu karmaşık kavramlar bir kenara koyulacak olursa, polimorfizmin kısaca "çeşitlilik" olduğu söylenebilir. Zaten polimorfizm, tam olarak Türkçeye çevrilecek olursa "çok biçimlilik" anlamına gelir. Yani bir unsurun, birden fazla tipinin olması; homojen bir dağılımın bulunmaması... Bu da, polimorfizmin farklı seviyelerde kullanılabileceğini gösteriyor: örneğin genlerin içine girip, nükleotit dizilimlerini analiz ederseniz de polimorfizm bulabilirsiniz. Nükleotit dizilerindeki farklılık, polimorfik karakterleri doğurur. Hatta protein gibi moleküllerde de polimorfizmden bahsedebiliriz. Benzer şekilde, bir canlının (organizmanın) kendisi de polimorfik olarabilir. Örneğin bir türde erkekle dişinin birbirinden farklı gözükmesine "cinsel polimorfizm" deriz. 

Tüm Reklamları Kapat

Polimorfizm genellikle genetik anormalliklerle ilişkilidir. Çünkü yeni bir polimorfizm genellikle mutasyonlar veya rekombinasyonla oluşur. Genlerde hatalar oluştukça, bunlar canlıların fiziksel özelliklerini oldukça ufak şekilde değiştirebilirler. Bu da, çeşitliliğin yaratılmasını sağlar. Bu açıdan polimorfizmi ve oluşumunu anlamak, evrimi anlamanın temelini oluşturur. Çünkü genellikle mutasyonlardan veya evrimin diğer çeşitlilik mekanizmalarından beklenen, canlıların bir anda değiştirmeleridir. Halbuki organizmayı binlerce genden, milyarlarca nükleotitten oluşan bir sistem olarak düşündüğümüzde, çeşitlilik mekanizmalarının neredeyse hiçbir zaman köklü değişimler yaratmadığını; ancak buna rağmen evrimin izlerinin her canlı türünün her popülasyonunda görüldüğünü anlayabiliriz.

Örneğin zürafaların boyunları (klişe) örneğini düşünecek olursak; bu yönde bir evrimin olabilmesinin tek yolu, popülasyon içerisinde polimorfik bir karakterin bulunmasıdır: bu örneğimizde bu karakter, "boyun uzunluğu"dur. Eğer ki hepsi %100 eşit ve örneğin 25 santimetre olsaydı; hiçbir zaman uzun boyunlular evrimleşemezdi, çünkü seçilimin etki edebileceği bir çeşitlilik bulunmazdı, evrim gerçekleşemezdi. Ancak mutasyonlar sayesinde, bir zürafanın boynu 26 santimken, diğerininki 24 santim, bir diğerininki 25 santim olabilmektedir. Bu sayede seçilimin etki edebileceği madde popülasyona dahil edilmiş oluyor. İşte mutasyonların ve diğer çeşitlilik mekanizmalarının yarattığı bu çeşitliliktir. Evrim, değişen çevre koşullarına bağlı olarak sonradan, seçilime bağlı olarak oluşan bir süreçtir. Bu boyun uzunluklarından hangisinin avantajlı, hangisinin dezavantajlı olduğuna göre, evrimin yönü belirlenmiş olur.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
16
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 18
  • Merak Uyandırıcı! 8
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 4
  • Muhteşem! 2
  • Bilim Budur! 2
  • İnanılmaz 1
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2024 19:14:06 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/5540

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Polimorfizm Nedir? Evrim ile İlişkisi Nedir?. (7 Haziran 2014). Alındığı Tarih: 28 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/5540
Bakırcı, Ç. M. (2014, June 07). Polimorfizm Nedir? Evrim ile İlişkisi Nedir?. Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2024. from https://evrimagaci.org/s/5540
Ç. M. Bakırcı. “Polimorfizm Nedir? Evrim ile İlişkisi Nedir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 07 Jun. 2014, https://evrimagaci.org/s/5540.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Polimorfizm Nedir? Evrim ile İlişkisi Nedir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, June 07, 2014. https://evrimagaci.org/s/5540.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close