Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Maymunlarda Kültürel Moda ve Trend Aktarımı: Şempanzeler, Çimden Yaptıkları Küpeler Takıyorlar!

Maymunlarda Kültürel Moda ve Trend Aktarımı: Şempanzeler, Çimden Yaptıkları Küpeler Takıyorlar!
2 dakika
5,591
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 7 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Her şey, Zambiyalı bir şempanze olan Julie ile, 2010 senesinde başladı. Julie, kulağına uzunca bir çim parçası soktu ve orada bıraktı. Ve bunu çim parçası düşse bile, tekrar tekrar yapmaya devam etti. Ama neden? Sonradan kullanmak için mi? Eğlence için mi? Bir gün ölüp toprağa karışacağını ve nihayetinde bir çime gübre olacağını göstermek için mi? 

Görünen o ki, bu "kulaktaki çim" davranışının ayırt edilebilir herhangi bir sebebi bulunmuyor. Ancak baş döndürücü bir gerçek söz konusu: Julie bunu bir sebeple yapmaya başladıktan sonra, bir grup diğer şempanze de onun yaptığını taklit etmeye ve çim parçalarını kulaklarına sokup orada bırakmaya başladılar! Grubundaki 11 şempanzenin 7'si bu davranışı sergilemeye başladı! Daha da ilginci, söz konusu davranış popülasyon içerisinde Julie'nin ölümünden sonra da devam etti; yani gerçek bir kültürel öge haline geldiği düşünülebilir. 

Tüm Reklamları Kapat

Şempanzelerin bir kültüre sahip olmaları şaşırtıcı ya da yeni keşfedilen bir şey değildir. Şempanzelerin farklı gruplarında, farklı gelenekler, aletler ve davranışlar bulunmaktadır. Ne var ki bu davranış ve aletlerin her birinin spesifik görevleri ve özellikleri vardır. Örneğin şempanzeler bitlerini ayıklamak için, kıllarını temizlemek için, fındık fıstık kırmak için ve termitleri avlamak için aletler yapıp kullanmaktadırlar. 

Animal Cognition dergisinde yayınlanan kulağa çim sokma davranışının ise belirgin herhangi bir görevi bulunmuyor. Max Planck Enstitüsü'nden primat uzmanı ve makalenin başyazarı Edwin van Leeuwen şöyle diyor:

Tüm Reklamları Kapat

Gözlemimiz son derece eşsiz, çünkü bu davranış ile şempanzeler herhangi bir bilgi aktarmaya çalışıyor gibi gözükmüyorlar. Şempanzeler bir parça çim alıyorlar, onu şekilden şekle sokup kendi beğenilerine uyduruyorlar ve sonra da bir kulaklarına sokup takıyorlar. Çoğu zaman şempanzeler bu çimleri kıllarını temizleme veya oyun süresince de çıkarmadan kulaklarında tutuyorlar. Kimi zaman tüm bunlardan bile uzun bir süre boyunca kulaklarında bırakıyorlar. Düşünebileceğiniz gibi bu epey komik gözüküyor.

Araştırmacılar, söz konusu "kulağa çim sokma" davranışının rastgele meydana gelen bir şey olmadığından emin olmak için Zambiya'daki Chimfunshi Vahşiyaşam Öksüzler Vakfı'ndaki 4 ayrı şempanze grubunu 1 yıl boyunca gözlediler. Bu gruplardan sadece 1 tanesinde çimden küpe davranışı ortaya çıktı; ancak diğer 3 grup da bu gruptan yayılan modaya uydular.

Bu durum, araştırmacıların söz konusu çimden küpe davranışının bir çeşit "şempanze moda algısı" olduğu yönünde düşünmeye itiyor. Çünkü araştırmacıların belirttiğine göre, bu davranışa neden olabilecek herhangi bir genetik veya çevresel etmen bulunmuyor. Bu da geriye yalnızca "kültürel trendler ve moda" kavramını bırakıyor. van Leeuwen şöyle diyor:

İnsan toplumlarındaki her türlü alt-kültür akımı, bu kulaktaki çim davranışıyla paralellik göstermektedir. Kim bilir, belki de küpe ya da şapka takmak gibi...

Şempanzelerdeki bu davranışın kültürel moda algısına ve trendlerin aktarılabildiğine dair çok net bir kanıt olduğunu düşünen tek araştırmacılar, makale yazarları değil. Max Planck Enstitüsü'nden olup da araştırmaya katılmayan primatolog Lydia Luncz şöyle diyor:

Bu araştırma, yeni bir davranışın doğal aktarımı yoluyla şempanzelerin kulaklarına çim sokma davranışını öğrendiklerini gösteriyor.
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
28
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • İnanılmaz 34
  • Güldürdü 15
  • Tebrikler! 10
  • Merak Uyandırıcı! 9
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 6
  • Muhteşem! 4
  • Bilim Budur! 4
  • Korkutucu! 1
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Türev İçerik Kaynağı: Smithsonian Magazine | Arşiv Bağlantısı
  • B. Guarino. For The First Time, Chimpanzees Are Making A Fashion Statement -- Sticking Blades Of Grass In Their Ears. (26 Haziran 2014). Alındığı Tarih: 9 Ekim 2019. Alındığı Yer: The Dodo | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 13:05:52 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/4704

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Alan
Astrobiyoloji
Alkol
Yaşanabilir Gezegen
Çekirdek
Tohum
Botanik
Nöron
Makina
Karanlık
Uydu
Aminoasit
Geometri
Sayı
Mantık Hatası
Beyin
Bilişsel
Hominid
Evren
Süt
Araştırma
Filogenetik
Homo Sapiens
İspat
Güneş
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Maymunlarda Kültürel Moda ve Trend Aktarımı: Şempanzeler, Çimden Yaptıkları Küpeler Takıyorlar!. (18 Kasım 2016). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/4704
Bakırcı, Ç. M. (2016, November 18). Maymunlarda Kültürel Moda ve Trend Aktarımı: Şempanzeler, Çimden Yaptıkları Küpeler Takıyorlar!. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/4704
Ç. M. Bakırcı. “Maymunlarda Kültürel Moda ve Trend Aktarımı: Şempanzeler, Çimden Yaptıkları Küpeler Takıyorlar!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 18 Nov. 2016, https://evrimagaci.org/s/4704.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Maymunlarda Kültürel Moda ve Trend Aktarımı: Şempanzeler, Çimden Yaptıkları Küpeler Takıyorlar!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, November 18, 2016. https://evrimagaci.org/s/4704.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close