Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Karadelik Birleşmesi Gama Işını Yayıyor Olabilir mi?

Karadelik Birleşmesi Gama Işını Yayıyor Olabilir mi? Pinterest
2 dakika
1,939
Evrim Ağacı Akademi: Kara Delikler Yazı Dizisi

Bu yazı, Kara Delikler yazı dizisinin 28. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Kara Delik Nedir? Kara Delik Nasıl Oluşur?" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
Tüm Reklamları Kapat

Yaklaşık 1,3 milyar yıl önce iki karadeliğin şiddetli bir şekilde çarpışması/birleşmesi sonucu uzay dokusunda meydana getirdiği dalgalanma, 14 Eylül 2015’te Dünya’ya ulaştı. Ulaşırken de biri Louisiana’da diğeri de Washington’da olan iki dev lazer detektörü anlık olarak kıpırdadı. Albert Einstein’ın kütleçekimsel dalgayla ilgili yüzyıllık öngörüsüne bir kanıt oluşturan bu ufak kımıldanmanın, astronomide çığır açıcı bir gelişme olarak tarihteki yerini alacağına hiç şüphemiz yok. Fakat biz bu yazımızda, kütleçekimsel dalgaların doğrudan keşfiyle ilgili olabilecek, medyada az ya da neredeyse hiç yer almamış başka bir bulguya daha değinmek istiyoruz. 

14 Eylül 2015’te Louisiana ve Washington’daki Lazer İnterferometre Kütleçekim Dalgası Gözlemevi (LIGO) tesislerindeki iki lazer detektörü iki karadeliğin birleşmesinden doğan kütleçekimsel dalgaların varlığına dair ilk kanıtı kaydetti (bu iki karadeliğin birleşmesi olayına GW150914 adı verildi).

Tüm Reklamları Kapat

Ancak kaydetmeye başladıktan yarım saniyeden daha az bir süre sonra, NASA’nın Fermi Gama Işını Uzay Teleskobu da, diğer iki detektörden bağımsız olarak, uzayın aynı bölgesinden gelen çok kısa ve zayıf bir sinyal belirledi. Gama ışını olarak adlandırılan bu yüksek enerjili ışık parçacıkları, aynı bölgedeki bir karadelik birleşmesinden geliyordu. Şayet bu gama ışını sinyali kaydedilen kütleçekimsel dalgayla doğrudan ilintiliyse, bu durum, sadece, bilim insanlarına kütleçekimsel dalganın kaynağının tam olarak neresi olduğuyla ilgili bilgi xvermekle kalmayacak; aynı zamanda, Evren’imizi yöneten temel fizik yasalarına dair anlayışımızı da kökten değiştirebilecek. NASA bu gama ışımasıyla ilgili şöyle bir açıklamada bulunuyor: 

Karadeliklerin hiçbir ışık türü yaymadan ‘temiz bir şekilde’ birleşmesi gerektiği düşünüldüğünden, GW150914 adlı birleşmeden gelebilecek olan gama ışınları müthiş derecede önemli bir bulgu olacaktır.

Bu Bir Tesadüf Olabilir mi? 

NASA’ya göre bu iki olayın aynı anda aynı yerde rastlantısal bir şekilde meydana gelmesi olasılığı yüzde 0,2. Yine de bu ihtimal şimdilik tam anlamıyla göz ardı edilemez. 

Tüm Reklamları Kapat

Tesadüf Değilse Sonuçları Ne Olur?

Dilerseniz, biz konumuza biraz daha derinlik katalım ve GW150914 birleşmesinin saptanan gama ışımasıyla bir ilgisi varsa bu durumun sonuçlarını biraz daha detaylandıralım. Birincisi, Fermi Gama Işını Uzay Teleskobunun bulgusu, hiç değilse, bu birleşmenin 1,3 milyar yıl önce tam olarak nerede meydana geldiğini anlamamızı sağlayacak. İkincisi, karadelik birleşmesinden ileri gelen gama radyasyonu (ışınımı) bilinen Evren’deki en şiddetli ve yüksek enerjili olaylardan birine olan yaklaşımımızı yeniden değerlendirmemize yol açacak. Peki, ama neden?

Odamızdaki lambanın yanması için nasıl ki enerjiye ihtiyaç varsa, en basit ifadeyle, gama türü ışığın da bir enerji kaynağı ya da yakıtı (gazı) vardır. Ancak bilim insanlarına göre birleşme aşamasına girmiş karadelik çifti etrafında hiç yakıt (gaz) olmaması gerekir çünkü çarpışma olmadan çok çok önce karadeliklerden birinin bu yakıtı yutmuş olması beklenir. 

Bu durumda karşımızda iki seçenek var: İlki, bu gama ışını saçılmasının GW150914 birleşmesiyle alakası yok ve bu bir tesadüf. Ya da karadelik birleşmeleri gözlenebilir gama ışını salımı yapabiliyorlar. Bu da, elbette, karadeliklerin neyi ne zaman yuttuklarını düzenleyen fizik kurallarını yeniden gözden geçirmek zorunda kalmamız demek.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Tesadüf olma ihtimali düşük de olsa, yukarıdaki sonuçlardan hangisinin doğru olduğunu söyleyebilmek için elbette daha fazla veriye gereksinim var. O zamana kadar, şüphe ve heyecan içerisinde beklemeye devam!

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
Evrim Ağacı Akademi: Kara Delikler Yazı Dizisi

Bu yazı, Kara Delikler yazı dizisinin 28. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Kara Delik Nedir? Kara Delik Nasıl Oluşur?" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
12
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • İnanılmaz 6
  • Tebrikler! 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Merak Uyandırıcı! 1
  • Muhteşem! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 14:49:24 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/4410

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Alan
Astrobiyoloji
Alkol
Yaşanabilir Gezegen
Çekirdek
Tohum
Botanik
Nöron
Makina
Karanlık
Uydu
Aminoasit
Geometri
Sayı
Mantık Hatası
Beyin
Bilişsel
Hominid
Evren
Süt
Araştırma
Filogenetik
Homo Sapiens
İspat
Güneş
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
A. Ş. Özdil, et al. Karadelik Birleşmesi Gama Işını Yayıyor Olabilir mi?. (10 Haziran 2016). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/4410
Özdil, A. Ş., Bakırcı, Ç. M. (2016, June 10). Karadelik Birleşmesi Gama Işını Yayıyor Olabilir mi?. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/4410
A. Ş. Özdil, et al. “Karadelik Birleşmesi Gama Işını Yayıyor Olabilir mi?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 10 Jun. 2016, https://evrimagaci.org/s/4410.
Özdil, Ayşegül Şenyiğit. Bakırcı, Çağrı Mert. “Karadelik Birleşmesi Gama Işını Yayıyor Olabilir mi?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, June 10, 2016. https://evrimagaci.org/s/4410.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close