Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Ahmaklık Hipotezi: İnsan Türünün Zekası Giderek Azalıyor Mu?

Ahmaklık Hipotezi: İnsan Türünün Zekası Giderek Azalıyor Mu?
5 dakika
9,456
Tüm Reklamları Kapat

2012 yılında Stanford Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Bölümü profesörlerinden Dr. Gerald Crabtree'nin Trends in Genetics dergisinde yayınladığı akademik makale, bilim camiasında oldukça yankı uyandırdı; ancak aslen popüler bilim ve halk üzerinde büyük etki yarattı. Crabtree, makalesinde insan zekasının evrimsel süreç içerisinde günümüzden 6.000-2.000 yıl kadar önce tavan yaptığını, o zamandan beriyse kademeli olarak azaldığını ileri sürmekteydi. Crabtree'nin iddiasına göre bunun suçlusu tarımın icadı ve şehirleşmenin giderek artmasıydı. 

Bu belki yeni bir tez değildi; ancak Crabtree'nin üst düzey akademik kimliği ve iddiasını somut bir genetik temele bağlıyor olması, makaleyi kısa sürede meşhur etti. Crabtree, insanların zekalarındaki gerilemeyle ilgili iddiasını nesilden nesile biriken zararlı genetik mutasyonlara bağlıyordu. Türümüz üzerinde seçilim baskısının büyük oranda kırılmış olduğu gerçeğinden yola çıkarak, vahşi hayatta mücadele veren avcı-toplayıcı atalarımızın aksine olumsuz mutasyonların ölüm yoluyla popülasyonumuzdan elenemediğini ileri sürüyordu. Buna bağlı olarak evrimsel süreçte kazandığımız zekamızın giderek köreldiğini iddia ediyordu. 

Tüm Reklamları Kapat

Ahmaklık Hipotezi adı verilen bu tezin temelinde, modern bilim dahilinde sahip olduğumuz metotlar sayesinde insanlığın hem geçmişini, hem de geleceğini isabetli bir şekilde tahmin edebileceğimiz iddiası yatmaktadır. Crabtree'ye göre insan zekası ve duygusal yetenekleri, evrimsel süreçte oldukça kırılgan bir biçimde özelleşmiştir. Güncel çalışmalar, zekayla ilgili birçok genin X kromozomu üzerinde taşındığını; ancak buna rağmen zekamızı belirleyen genlerin tüm genomumuza yayılmış halde bulunduğunu göstermektedir. En güncel araştırmalara göre insan zekası üzerine etki eden 2000-5000 gen bulunduğu düşünülmektedir. İşte Crabtree'nin iddiası, eğer ki bu genlerin bir kısmı mutasyona uğruyorsa, zekamızı olumsuz yönde etkileyebileceği yönündedir. Yaptığı hesaplamalara göre, insan tarihindeki son 120 nesilde (yaklaşık son 3000 yılda) bu genlerin her birinde 2 veya daha fazla zararlı mutasyon meydana gelmiştir. Bir diğer deyişle, her 20-50 nesilde bir bu genler zararlı mutasyonların hedefi olmuşlardır. Crabtree'nin tezine göre bu mutasyonlar popülasyon içerisinden doğal seçilim yoluyla elenemediği için, insanlar da giderek ahmaklaşmaktadır.

Ne var ki bu tezin modern bilimde dikkate değer bir geçerliliği bulunmamaktadır. Zira 1930'lardan bu yana yapılan IQ testlerinde, birden fazla toplumda dikkate değer bir IQ artışı gözlenmiştir. Crabtree, bu argümana karşı olarak bu IQ artışının sebebinin genetik değil, çevresel olduğunu söylemektedir. Çevre ve halk sağlığı koşulları son 80 küsür yılda ciddi anlamda iyileştiği ve insanların ortalama eğitim düzeyinde de artış olduğu için, IQ testlerinin hatalı bir şekilde insanların zekileştiğini gösterdiğini söylemektedir. Crabtree'ye göre IQ düzeylerindeki artışın sebebi zeka artışı değil, insanların IQ testlerini daha eğitimli bir şekilde yapabiliyor olmasıdır.

Tüm Reklamları Kapat

Buna rağmen akademik camia Crabtree'nin argümanlarını oldukça temelsiz bulmaktadır. Örneğin, Dublin'deki Trinity College Smurfit Genetik Enstitüsü'nden Dr. Kevin Mitchell her ne kadar insan zekasını etkileyen genlerde zararlı mutasyonların birikebileceği argümanına katılsa da, Crabtree'nin doğal seçilim baskısının gücünü fazlasıyla görmezden geldiğini söyleyerek onu eleştirmektedir. Mitchell'in belirttiğine göre doğal seçilim, insanların zekasını ciddi anlamda olumsuz etkileyen genleri halen kolaylıkla eleyebilmektedir. Bu bakımdan Mitchell'e göre Crabtree, konsept safsatasına düşmekte ve kavramlar hakkında hatalı düşünmektedir.

Dünyaca ünlü bir evrimsel biyolog olan, University College London Genetik Bölümü'nden Dr. Steve Jones ise Trends in Genetics dergisinin böyle bir makaleyi nasıl yayınladığına hayret etmektedir. Jones'un eleştirisi, oldukça serttir:

Crabtree'nin makalesi tipik bir Sanat Fakültesi'nden çıkmış bilim örneğinden ibarettir. Hipotezi boşver, bize verileri göster. Ortada herhangi bir veri yok.

Crabtree, bu eleştiriyi yerinde bulmaktadır. Çünkü gerçekten de, elinde somut veriler bulunmamaktadır. İddiasına göre bu verilerin var olmama sebebi, zekamızdaki aşırı yavaş gerilemenin günümüzdeki insanların genlerine bakarak tespit edilemeyecek olmasıdır. Crabtree, argümanını desteklemek için halihazırda var olan veri ile tamamen matematiksel argümanları birleştirerek, insanların zihinsel gelişimini olumsuz etkileyecek mutasyonların genlerde meydana gelme olasılığının dağılımını hesaplamaktadır. Dolayısıyla amaç geçmişten bugüne değişimi göstermek değil, bugünden geleceğe doğru olan değişimi öngörmektir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Öte yandan Oxford Üniversitesi'nden Robin Dunbar'ın söylediğine göre Crabtree'nin temel argümanı alet kullanımının zeka üzerindeki etkisine dayanmmaktadır ve bu hatalıdır. Dunbar'a göre alet kullanma becerimiz değil, sosyal çevremiz zekanın evriminin ana itici gücüdür. Dunbar şöyle söylüyor:

İnsan ve primat beyinlerinin evrimini gerçekte iten güç, sosyal dünyalarımızın karmaşıklığıdır. Bu karmaşık dünya hiçbir yere gitmemektedir. Kiminle çiftleşeceğimiz ya da çocuklarımıza nasıl bakacağımız gibi kararlar her zaman bizimle var olacaktır.

Dolayısıyla Dunbar'a göre zekanın gerilemesi için bir neden bulunmamaktadır. Çünkü zekamızın evrimine neden olan söz konusu seçilim baskıları halen yerli yerinde durmaktadır. Gelecekte de bu durum değişmeyecektir.

Bu duruma farklı bir açıdan bakan Andrew Brown ise, Crabtree'nin iddiasının hiç de yeni bir iddia olmadığını, söz konusu "zeka gerilemesi" olgusunun bir bilim dalı olarak evrimsel biyoloji sahasında da, bilimkurgu ve fantezi yazınında da sıklıkla karşımıza çıktığını belirtmektedir. Brown, şöyle yazıyor:

Modern insanların, vahşi atalarının çarpık ve kendi kendini evcilleştirmiş bir versiyonu olduğu fikri kısmen kültürel bir kinayedir. Bu, endüstriyelleşen yaşantımıza yönelik endişelerimizin bir yansımasıdır.

Modern insanın ahmaklaştığına dair fikirler 20. yüzyılın başlarında E. M. Forster tarafından yazılan The Machine Stops (Makina Durdu) ve Jack London tarafından yazılan The Scarlet Plague (Kızıl Veba) gibi kitaplarda görülmektedir. Sadece edebiyat alanında da değil, Ronald Fisher'ın 1930 yılında yazdığı The Genetical Theory of Natural Selection (Doğal Seçilimin Genetik Teorisi) gibi bilim şaheserlerinde de benzer konseptler karşımıza çıkmaktadır. Fisher'ın 1930'lardaki endişesi, daha düşük sosyal sınıfların üreme hızının, aristokratların üreme hızından yüksek olmasıdır. Bu nedenle insanların giderek ahmaklaşacağından korkulmaktadır. Keza büyük evrimsel biyolog W.D. Hamilton'ın bazı yazılarında da "modern tıbbın hayat kurtarıcı yöntemlerinin" insan genomu için tehdit oluşturduğu fikri üzerinde durulmaktadır.

Uzun lafın kısası, Crabtree'nin Ahmaklık Hipotezi'nde kısmen doğruluk payı olabilecek olsa da, şu anda insan zekasının zararlı mutasyonların birikimi sebebiyle gerilediğini iddia etmek için yeterli miktarda bilimsel veri olmadığını söyleyebiliriz. Belki evrimsel biyolojiye ve genetiğe yönelik analiz yeteneklerimiz arttıkça ve genomu daha iyi tanımayı başardıkça, bu konudaki geçmişimizi ve geleceğimizi de daha güçlü bir şekilde aydınlatabiliriz.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
26
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Merak Uyandırıcı! 19
  • Tebrikler! 6
  • Muhteşem! 5
  • Bilim Budur! 5
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 3
  • Güldürdü 2
  • Umut Verici! 2
  • İnanılmaz 1
  • Üzücü! 1
  • İğrenç! 1
  • Grrr... *@$# 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • G. R. Crabtree. (2013). Our Fragile Intellect. Part I. Trends In Genetics, sf: 1-3. | Arşiv Bağlantısı
  • S. Adee. Stupidity: What Makes People Do Dumb Things. (26 Mart 2013). Alındığı Tarih: 11 Ağustos 2019. Alındığı Yer: New Scientist | Arşiv Bağlantısı
  • R. Brooks. Is Human Intellect On The Downward Slide?. (19 Kasım 2012). Alındığı Tarih: 11 Ağustos 2019. Alındığı Yer: The Conversation | Arşiv Bağlantısı
  • T. Ghose. Are Humans Becoming Less Intelligent? It Could Very Well Be. (12 Kasım 2012). Alındığı Tarih: 11 Ağustos 2019. Alındığı Yer: NBC News | Arşiv Bağlantısı
  • R. Boyle. Are People Getting Dumber? One Geneticist Thinks So. (19 Kasım 2012). Alındığı Tarih: 11 Ağustos 2019. Alındığı Yer: Popular Science | Arşiv Bağlantısı
  • S. Connor. Human Intelligence 'Peaked Thousands Of Years Ago And We've Been On An Intellectual And Emotional Decline Ever Since'. (12 Kasım 2012). Alındığı Tarih: 11 Ağustos 2019. Alındığı Yer: The Independent | Arşiv Bağlantısı
  • A. Brown. Why It's Unlikely We Are More Stupid Than Our Hunter-Gatherer Ancestors. (13 Kasım 2012). Alındığı Tarih: 11 Ağustos 2019. Alındığı Yer: The Guardian | Arşiv Bağlantısı
  • Wikipedia. Gerald Crabtree. (24 Haziran 2019). Alındığı Tarih: 11 Ağustos 2019. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2024 14:23:03 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/4671

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Ahmaklık Hipotezi: İnsan Türünün Zekası Giderek Azalıyor Mu?. (4 Kasım 2016). Alındığı Tarih: 28 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/4671
Bakırcı, Ç. M. (2016, November 04). Ahmaklık Hipotezi: İnsan Türünün Zekası Giderek Azalıyor Mu?. Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2024. from https://evrimagaci.org/s/4671
Ç. M. Bakırcı. “Ahmaklık Hipotezi: İnsan Türünün Zekası Giderek Azalıyor Mu?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 04 Nov. 2016, https://evrimagaci.org/s/4671.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Ahmaklık Hipotezi: İnsan Türünün Zekası Giderek Azalıyor Mu?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, November 04, 2016. https://evrimagaci.org/s/4671.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close