21 Mart Dünya Down Sendromu Günü olarak belirlenmiştir. Bunun özel bir anlamı bulunur: 21 Mart, yani 21.3 gösterimi, Down sendromunun ana nedeni olan 21. kromozomun üçlenmesi (üç katına çıkması) olayına işaret eder. Biz de, Evrim Ağacı ailesi olarak, bu inceleme yazımızı tüm Down sendromlu okurlarımıza ve Dünya'daki tüm Down sendromlu türdaşlarımıza ithaf ediyoruz! 

Down Sendromu, az önce de belirttiğimiz üzere, bir bireyde 21. kromozomun 2 yerine 3 kopyası olmasından kaynaklanan bir kromozomal bozukluktur. Bu sebeple trizomi 21 olarak da bilinmektedir ("trizomi", "üçlenme" anlamına gelir). Aşağıda Down sendromlu bir erkeğe ait bir hücrenin içerisindeki koromozomların dağılımı gözükmektedir.

Londra Bilim Müzesi, Hawking'in ölmeden önce bitiremediği son kitabı Brief Answers to the Big Questions (Büyük Sorulara Kısa Cevaplar) isimli kitabının yayımlanmasına özel bir etkinlik düzenledi. Etkinlikte Hawking'in kitaba eşlik edecek bir animasyon için yaptığı seslendirmeye de yer verildi. Hawking'in bu ölümünden sonra verdiği mesajın bir kısmı şu şekilde:

Hawking, kitabında birçok büyük probleme kısmen kısa ve öz cevaplar vermeye çalışıyor. Bu sorular arasında "Dünya'da varlığımızı sürdürebilecek miyiz?", "Yapay Zeka bizden daha zeki olacak mı?", "Geleceği nasıl şekillendirebiliriz?" gibi sorular bulunuyor.

Darwin'in ispinozları gibi birbiriyle akraba olan ama gaga boyutu ve davranış gibi özellikler açısından farklılık gösteren kuşlar, kendi yaşam alanlarına uyumlu olacak şekilde evrimleşmişlerdir. Bu şekilde canlıların farklı çevrelere uygun olarak evrimleşerek farklılaşmalarına ve yeni türlere evrimleşmelerine "türleşme" adı verilir. Bugüne kadar, And Dağları'nın veya Amazon Nehri'nin oluşumu gibi devasa coğrafi değişimlerin türlerin farklılaşmasını ve nihayetinde türleşmelerini tetiklediği düşünülüyordu. 

Ancak yapılan yeni bir araştırma, türleşmenin bu büyük coğrafi değişimlerden çok daha sonra yaşandığını ortaya koydu. Louisiana Eyalet Üniversitesi'nin Doğa Bilimleri Müzesi'nden araştırmacılar, zamanın ve bir türün hareket etme becerisinin türleşme sürecinde daha büyük rolü olduğunu gösterdiler. Araştırma sonuçları Nature dergisinde yayımlandı. Müzenin başkanı olan, Biyolojik Bilimler Bölümü'nde ayrıcalıklı profesör olan ve makalenin de baş yazarlarından olan Dr. Robb Brumfield şöyle söylüyor:

Satürn'ün en büyük uydusu Titan, özellikle Dünya'nınkine benzer şekilde nitrojenden oluşan ancak önemli konsantrasyonlarda metan ve etan içeren yoğun bir atmosfere sahip olan yapısı ile Güneş sistemimizin önemli uyduları arasındadır. Hidrokarbon açısından zengin bir yüzeyle birleşen bu atmosferik bileşim, Titan'ı bilimsel keşifler için önemli bir hedef hâline getirmektedir.

Titan'ın yoğun atmosferi, bu zamana kadar yüzeyinin çoğunun doğrudan gözlemlenmesini engellemiştir ve NASA'nın Cassini-Huygens gibi misyonlarını bu uydunun gizemlerini açığa çıkarmaya teşvik etmiştir. Bu görevler tarafından toplanan veriler sayesinde Titan'ın manzarası; denizler, göller, nehirler ve rüzgârın etkisiyle şekillenen geniş kum tepeleriyle karakterize edilen, hepsi aktif bir jeolojik ve hidrolojik sistemin göstergesi olan çeşitli arazileri ortaya çıkarmıştır.

Prochlorococcus siyanobakterisi iş, yaşamı desteklemeye geldiğinde muhtemelen dünyadaki en önemli organizmalardan birisi. Okyanus yüzeyine yakın seviyelerde süzülen bu mikroplar –bunların trilyon kere trilyonlarcası– dünyadaki oksijenin yarısını üretiyor.

Çok bolca bulunmaları göz önünde bulundurulunca 24 Nisan 2014’te Science dergisinde yayımlanan ve bu mikropların müthiş genomik çeşitliliğini gösteren sonuçlar çok da şaşırtıcı değil. Aynı zamanda çalışma, milyonlarca yıl önce ortaya çıkmış olabilecek genomik nesilleri ya da “omurgaları” da meydana çıkardı. Çalışmada yer almayan ve Oregon Eyalet Üniversitesinde bacterioplankton çalışmaları yapan Steve Giovannoni hâkim bir varsayıma karşın şöyle söylüyor:

Malign Melanom olarak da adlandırılan Melanom, öncelikle melanin pigmentini üreten hücreler olan melanositleri etkileyen bir cilt kanseri türüdür. Ayrıca, gözün koroid tabakasında, leptomeninkslerde (pia veya araknoid mater) ve tırnak yataklarında da gelişebilir. Primer yeri bilinmeyen metastatik melanom sadece lenf nodlarında bulunabilir.

Melanomun birincil nedeni, cilt pigmenti melanin düzeyi düşük olanlarda ultraviyole ışığa maruz kalmaktır. Çok sayıda beni olanlar, etkilenmiş aile üyeleri öyküsü ve zayıf bağışıklık fonksiyonu olanlar daha büyük risk altındadır. Tanı, potansiyel olarak kanserli olma belirtileri gösteren herhangi bir cilt lezyonunun biyopsisi ve analizi ile konulur.

Bilim dendiğinde aklımıza deneycilik (empirizm) gelir; çünkü deney yapmak, bilimin temelinde yatar.^[1] Newton, Galileo, Curie, Einstein, Darwin gibi isimler; sanrılar, şahitlik veya vahiy gibi araçlarla kendilerine "bilgi aktarılması" yoluyla değil, gözlem, deney ve muhakeme yoluyla gerçekleri ortaya çıkarmayı başarmışlardır. Bunu yapabilmelerini sağlayan şey, Evren'e "bilim" dediğimiz perspektiften bakıp, onun metodolojisine uygun sorular sorup, onun araçlarını kullanarak, bu sorulara dürüst cevaplar aramaları olmuştur. Büyük fizikçi Max Planck, meşhur bir şekilde şöyle der:

Deneyciliğin (empirizm) bilimin temelinde yattığı açıktır; ancak bilim, sadece laboratuvarda yapılan deneylerden ibaret de değildir. Eğer öyle olsaydı, teorik fizik, antropoloji ve sosyoloji gibi sahaları bilimin dışına itmemiz gerekirdi. Öyleyse bilimin sınırlarını nasıl çizeriz? Onu nasıl tanımlarız? Bilimin uygulama alanı ne olmalıdır?

Pterosaurlar, dinozorlarla beraber Mesozoic Çağda yaşamış uçan sürüngenlerdi. Tıpkı dinozorlar ve timsahgiller gibi archosaur dediğimiz bir sürüngen grubundan evrimleştiler. Mesozoic zaman boyunca süren evrimleri sonucu bir sürü farklı tür ortaya çıktı. Bazı türler bir yarasa kadar küçüktü. Ancak bazıları küçük bir uçak boyunda olabiliyordu. Genelde popüler kültür kaynaklarında ve halk arasında uçan dinozorlar olarak bilinse de onlar dinozor değillerdi. Mesozoic zaman sonunda kretase yok oluşu yaşandı. Fakat pterosaurlar akrabası olan timsahlar ve dinozorlar (kuşlar) gibi sağ kalamadı. Onlar tamamen gezegenden silindi. Milyonlarca yıl sonra biz insanlar onların fosillerini buluyor ve nasıl hayvanlar olduklarını anlamaya çalışıyoruz. Bu sayede halk da onları bilim insanları sayesinde öğrenmiş oluyor. Hal böyle olunca da bu hayvanlar pek çok filmde boy gösterdi. Bunların şüphesiz en meşhuru ise Jurassic Park serisiydi.

Film serisinde ilk uçan sürüngen The Lost World filminin en sonunda gözüktü. Filmin yapım aşamasında Geosternbergia olması planlanan canlı daha sonrasında Pteranodon olarak değiştirildi. Pteranodon görünüş olarak en ikonik uçan sürüngenlerden biridir. Bu yüzden de medyada en çok tanınan tür de kendisidir. Jurassic serisinde de en çok görülen pterosaur cinsi odur. Peki film onu nasıl yansıttı?