Ekolojik fırsat, türlerin farklılaşmasında hayati bir öneme sahip olup adaptif yayılmanın başlamasında anahtar bir rol oynamaktadır.

Özellikle evrimin işlevsel sürecinin Darwin (1859) tarafından tanımlanmasından bu yana, türlerin gezegenimizde nasıl çoğaldığı uzun bir süredir biyologların ilgisini çekmektedir. İnsanlar, dünyanın birçok bölgesinde farklı ekolojiye ve biçimlere sahip benzer organizmaların çeşitliliğini gözlemleyebilirler. Örneğin; Kuzey Amerika’da biçim, renk ve vücut uzunluklarına göre belirgin bir biçimde farklılaşan Lampropeltini (Görsel 1) familyasına ait 35 keme yılanı türünden herhangi birisiyle kolaylıkla karşılaşabilirsiniz. Bu grup içerisindeki türler; beslenme alışkanlığı olarak sürüngen yumurtaları, diğer yılanları, kertenkeleleri, kuşları ve küçük memeleri ve ayrıca yaşam alanı olarak da çölleri, otlak alanları, tropik yağmur ormanları ve yaprak döken kuzey ormanlarını içeren geniş bir yelpazedeki ekolojiyi tercih etmektedirler. Biçim ve ekolojideki bu aşırı farklılık karşısında, tüm bu çeşitlenmelerin zaman içerisinde nasıl ortaya çıktığını sorabilirsiniz. Tüm bu türlerin biçimsel ve ekolojik farklıkları standart ve değişmeyen bir hızda mı başlayıp çoğalmakta yoksa uygun, boş bir ortam ortaya çıktığında mı hızlı bir biçimde bu alanı doldurmaktadırlar?

Çaputların altına sakladım istismara uğramış gövdemi.

Oysa ben rüyalarımda hep atlıkarıncalar üzerinde şarkılar mırıldanan saf çocuk. Korkuyorum uyanmaktan, atlıkarıncalar karşısında dilenci çocuk gibi durmaktan, korkuyorum yastığımın altındaki çıngıraklı yılanlardan.

Türdiriltimi (İng: "De-extinction") veya "diriltme biyolojisi", soyu tükenmiş türlere genetik olarak benzeyen canlı organizmaların yaratılması yoluyla bu türlerin bir nevi "diriltilmesi" sürecini ifade eder. Daha ayrıntılı olarak türdiriltimi, yapay seçilim yoluyla geri ıslah (İng: "back-breeding"), klonlama ve genom düzenlemesi gibi yöntemler kullanılarak bir organizmanın nesli tükenmiş türe doğru değiştirilmesini ifade eder. Bu yazıda türdiriltiminin nasıl gerçekleştirildiğinden ziyade bu konuya yönelik etik tartışmalar ele alınmıştır.

Türdiriltiminin tarihçesi fazla eskiye uzanmamaktadır. Öyle ki tarihçesi 1920'li yıllarda Nazi Almanya'sında gerçekleştirilen çalışmalara dayanır.^[1] Dolayısıyla bu kavramın etik yönleri de yeni yeni tartışılmaktadır. Fakat yine de bilim insanları ve filozoflar, türdiriltiminin mümkün olup olmadığı konusunda yoğun tartışmalar yürütmüşlerdir ve yürütmeye devam etmektedirler. Bu tartışmaların temel odak noktası, bir türün canlandırılmasının veya yeniden yaratılmasının sadece zor veya olasılıksız olup olmadığı değil; daha çok bunun fiziksel veya kavramsal olarak imkânsız olup olmadığıdır.

-Giriş

Öncelikle yeniden selamlar. Serimizin ikinci ve son bölümünde ise asıl mesele ve konumuz olan ''Kan Gruplarının Özellikleri''ni ele alacağız. Önceki yazımıza ''Hematoloji'' ve ''Kanın Yapısı''nı ele almıştık. Eğer ki önceki yazımızı okumadıysan önce okumanı öneriyor ve konuya başlıyorum.

Alkol dünya genelinde en sık kullanılan psikoaktif maddelerden biridir. Çokça tüketilmesinin arkasında merkezi sinir sistemi üzerindeki baskılayıcı etkilerinin yanı sıra birtakım eksik veya hatalı bilgiler yatar. Doğru bilinen yanlışlardan bir tanesi de alkolün iyi bir uyku yardımcısı olduğudur. Alkol kullanımının vücutta rahatlama veya uykululuk hissi sağlayabildiği doğrudur; ancak bu kaliteli bir uyku uyuyabileceğiniz anlamı taşımıyor. Bu alanda yapılmış çalışmalar, alkolün diğer olumsuz fizyolojik etkilerinin yanı sıra uyku kalitesini bozduğunu, uyku süresini azalttığını ve uykuyla alakalı hastalıkların ortaya çıkma riskini arttırdığını gösteriyor!

Uyku, beden ve zihin sağlığını düzenleyen temel unsurlardan biridir. Uyku her biri farklı özelliğe sahip bölümlerden oluşur ve iki ana başlığa ayrılmıştır. Bunlar, isimlendirilmesini bu uyku safhasında yaşanan hızlı göz hareketlerinden alan REM uykusu (İng: "Rapid Eye Movement") ile uykunun başlangıcından REM uykusuna kadar geçen süre olup yavaş dalga uykusu olarak da adlandırılan NREM uykusudur. Uyku ile ilgili detaylı bilgi için buradaki yazımıza göz atabilirsiniz.

Doğduğumuz an itibariyle içinde bulunduğumuz bedenin tüm uzuvlarını kabullenir, bize ait olduğunu bilir ve tüm uzuvların koşullarını bireysel olarak deneyimleriz. Uzuvlarımız kontrolümüzdedir ve aksini düşünmemiz için bir neden yoktur. Yoktur çünkü tüm bunlardan sorumlu kısımlar görevini yapmaktadır. Peki ya bir şeyler ters giderse? Kişi kendine ait olan uzvunun sahipliğini reddedebilir mi? Cevap evet! Asomatognozi, bir bireyin vücut bütünlüğü algısıyla ilgili yaşayabileceği sorunlardan biridir.

Asomatognozi, bireyin kendi vücut parçalarının veya koşullarının farkında olamaması şeklinde kendini gösteren nörolojik bir bozukluktur. Bu hastalar bir uzvunun kaybolduğunu veya gittiğini basitçe ifade edebilecekleri gibi bazı durumlarda paranoid bir plan sonucu çalındığını veya kesildiğini iddia edebilirler. Üstelik bunu tersine kanıtlara rağmen savunabilirler.

Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan bir çevirim içi eğitim girişimidir.

Evrim Ağacı olarak bu akademiyi başlatmaktaki hedefimiz, klasik eğitim sistemine alternatif ve tamamlayıcı olmanın yanı sıra; her yaş, eğitim düzeyi ve ilgi alanından insanın kendisini özgürce ve tamamen ücretsiz bir şekilde eğitebileceği, geliştirebileceği ve ufkunu genişletebileceği bir araç sunabilmektir.

Türkiye'de yaşıyor olmamızdan ötürü okyanuslarla pek aramız yok; ancak bildiğiniz üzere okyanuslar, Dünya üzerinde bulunan en geniş su birikintileridir ve büyük kara parçalarını birbirinden ayırırlar. Maalesef okyanuslara kıyıları olan ülkeler de, bizlerin denizlerimizi umursamamamız gibi, okyanusları umursamadıkları için insanın her doğal unsur gibi okyanuslar üzerindeki etkisi de gün geçtikçe artmaktadır.

Ne yazık ki okyanuslar, bir köpekbalığı saldırısı veya bir tsunami olmadığı sürece haber kanallarına taşınmazlar. Ancak okyanuslar, içlerinde bunlardan çok daha fazlasını barındırırlar. Ve barındırdıkları içerisinde insanın ölümcül ve yok edici etkisi de giderek artmaktadır. Bir deniz biyoloğu olan Callum Roberts, Newsweek'te şöyle bir açıklama yapıyor: