Canlı organizmalarda bazı hücreler, diğer hücreleri zalimce silip süpürür.^[1] Bu "hücresel yamyamlık" yaygın, doğal bir süreçtir: Vücudunuzdaki beyaz kan hücreleri tam şu anda milyonlarca yaşlı kırmızı kan hücresini tüketiyor. ABD Ulusal Bilimler Akademisi Bildiriler Kitabı'nda yayınlanan yeni araştırma, bu tür "yamyamlık" davranışlarını teşvik etmek için bir grup genin kullanılmasının yeni bir kanser immünoterapisi geliştirebileceğini öne sürüyor.^[2]

Bu fikir, yeni makalenin kıdemli yazarı biyolog Denise J. Montell ve meslektaşlarının, hücrelerin sindirmeye çalıştıkları şeyleri sarmasına yardımcı olan Rac ailesindeki hiperaktif gen formlarının meyve sineği embriyolarında doku ölümüne neden olduğunu fark etmesiyle doğdu. Montell değiştirilen genlerin, hücrelerin "komşularını" tüketmesine neden olduğunu söylüyor. Bu genlerin RAC adında insanlara özgü versiyonları mevcut; Montell ise bunların, Santa Barbara'daki Kaliforniya Üniversitesi'nde çalışan yeni meslektaşı Meghan Morrissey'e kanser CAR-M immünoterapisi konusundaki çalışmalarında yardımcı olup olamayacaklarını merak etti.

Yukarıdaki sorunun cevabı hiç kuşkusuz; "çünkü o insanların hayatlarına dair pek fazla bir şey bilmiyoruz" olacaktır. Elbette bu konuda haklısınız. Mesela hiç savaş yüzü görmemiş bir insanın, savaş gören bir kişiyi anlaması mümkün müdür? Gelin birlikte bir deney yapalım. Savaş gören insanları, kendi kafamızdan anlamaya çalışalım:

Bir sabah kalktığınızı ve evinizin çatısının yandığını görün. Bulunduğunuz ortamda, havaya baktığınızda bir kaç kuş ölüsü ve gökyüzünü görüyorsunuz. Birde kafanızı döndüğünüzde kardeşinizin kanlar içindeki kafasını ve kopmuş parmaklarını görüyorsunuz. Dehşet içindesiniz yatağınızdan kalkıyorsunuz ve bir anda elinize baktığınızda kan damladığını görüyorsunuz. Şok içindesiniz ve elinize damlayan o her bir kan damlasına yavaş bir şekilde bakarken, bir anda sevdiklerinizi hatırlıyorsunuz ve o karanlık kabullenmişlik hissi sizi sarıp sarmalıyor. Belli ki bu sizin hayatınızda ki son saniyeler...

Hawthorne Etkisi, insanların bir deneye katılımcı olmaları durumunda daha iyi çalışmaya ve daha yüksek performans göstermeye yönelik sergilediği yatkınlığı ifade eder. Zira bir deney sırasında araştırmacıların bireylerin davranışlarını gözlemlemesi, bireylerin davranışlarını herhangi bir başka bağımsız değişkene kıyasla daha yüksek oranda değiştirmektedir.

Hawthorne Etkisi, başta endüstri ve kurumsal psikoloji alanları olmak üzeere birçok psikoloji ders kitabında ele alınmaktadır. Ancak güncel çalışmalarda etkinin temel aldığı bulguların abartıldığı da öne sürülmüştür.

Viagra ve diğer cinsel bozukluk ilaçlarının tıp dünyasında kullanılmaya başlanması cinsellik açısından gerçekten bir devrim yaratmıştı. Belirli sorunlardan dolayı veya yaşa bağlı ereksiyon problemi yaşayan kişiler, artık bu soruna boyun eğmeden gerekli ilaç ve tedavilerle mutlu bir cinsel hayat yaşayabiliyorlardı.

Ancak ereksiyon problemi yaşayanlara verilen bu ilaçlar bazı kişilere bütüncül bir çözüm sunamıyor. Diğer yandan kalp-damar hastalıkları ve tansiyon gibi sorunları olan insanlara reçete edilemiyorlar.^[1] Bu nedenle Viagra gibi erektil disfonksiyonu iyileştiren ilaçlardan yararlanamayan insanlar için karpuz yemek doğal ve iyi bir çözüm olabilir!

Ölüm, kendimizi bildik bileli anlamlandırmaya çalıştığımız ürkütücü bir olgudur.

Bir düşünün: Evren'in var olduğu o ilk andan, yani Büyük Patlama'dan beri geçen 13.82 milyar yıl boyunca, neredeyse 1 saniye bile var olmadık. Büyük Patlama'dan, doğduğumuz âna kadar geçen zamana dair en ufak bir anımız, bilincimiz, algımız yok; halbuki en azından son 4 milyar yıl içinde, biz doğmadan önce milyarlarca insan, hayvan ve diğer canlı türü yaşadı. Onların bilinci vardı, o dönemlerin en azından bir kısmına dair algıları vardı. Yani Evren, biz yokken de vardı!

Homo sapiens türünün son 30 milyon yıldaki atalarının neredeyse tamamı mavi rengi görebilmektedir; dolayısıyla insanlar da var oldukları son 300.000 yılın tamamında mavi rengi görebilecek fizyolojik ve bilişsel donanıma sahiplerdir.^[1]

"Mavi rengi görememek" kalıbı, çeşitli bağlamlarda "dilde mavi renk için bir sözcük bulunmaması" ile eş anlamlı olarak kullanılmaktadır. "Güçlü Sapir–Whorf Hipotezi" olarak bilinen hipotez çerçevesinde, dilde bulunmayan sözcüklere ait düşünceler üretilemeyeceği iddia edilse de, bu hipotez yanlışlanmış ve dilbilimciler tarafından terk edilmiş bir hipotezdir.^[2][3] Dolayısıyla "bir renge ait spesifik bir sözcüğün dil içinde bulunmaması" ile "bir rengi görememek" tamamen farklı kavramlardır.