Insan Neyle Özgürdür?Özgürlük insana verilmiş ödül müdür yoksa ceza mıdır..?

Kimilerine göre insan gerçek anlamda özgürdür;toplumun,dinin,doğanın ve tüm baskın kuvvetlerin pençesinde olan insan özgür olduğuna inanıyordu.Kimilerine göre ise insan özgürdü fakat kendisine verilen imkanlar ve nitelikleri düzeyinde özgürdü,kendisini gerçekleştirdiği ;kendisini,fikirlerini,yaşama ve insanların güç-otoritelerine karşı koyduğu düzeyde özgürdü.Bana göre ise insan özgür falan değildir;X Coğrafyasının X ülkesinin X toplumunun X etnisitesinde doğan insan,varolduğu ve yetişip biçimlendiği toplumun,dinin,doğanın ve tüm baskın kuvvetlerin boyundurluğunda tüm bir yaşam süresi boyunca sadece sonsuz bir zaman dilimininin belirli,küçük bir evresinde meydana gelip varoluşun sonsuzluk zincirinde küçük bir halkadan başka bir şey değildir.

Sindirim, gıdaların mekanik ve enzimatik olarak parçalanarak, kan dolaşımınca emilebilecek maddelere dönüştürülmesi sürecidir. Gıda, emilmeden önce sindirilmesi gereken üç makro besin içerir: yağlar, karbonhidratlar ve proteinler. Sindirim süreci boyunca, bu makro besinler bağırsak epitelini geçebilecek ve vücutta kullanılmak üzere kan dolaşımına girebilecek moleküllere ayrılır.

Tüm canlı organizmalar hayatta kalmak için besin maddelerine ihtiyaç duyar. Bitkiler besin maddelerini köklerinden ve hücresel işlev için gerekli enerji moleküllerini fotosentez süreciyle elde edebilirken, hayvanlar besin maddelerini diğer organizmaları tüketerek elde ederler. Hücresel düzeyde, hayvan fonksiyonu için gerekli biyolojik moleküller amino asitler, lipid molekülleri, nükleotidler ve basit şekerlerdir. Ancak tüketilen gıdalar protein, yağ ve kompleks karbonhidratlardan oluşur. Hayvanların, bu makromolekülleri hücresel işlevlerini sürdürmek için gerekli olan basit moleküllere dönüştürmesi gerekir. İşte bu nedenle sindirim sisteminin işlevi, yediğiniz gıdaları parçalamak, besinlerini serbest bırakmak ve bu besinleri vücuda emmektir. İnce bağırsak, sindirimin çoğunun gerçekleştiği ve salınan besinlerin çoğunun kana veya lenflere emildiği sistemin ana aktörü olmasına rağmen, sindirim sistemi organlarının her biri bu sürece hayati bir katkıda bulunur.

Proceedings of the National Academy of Science dergisinde yayınlanan rapora göre, Almanya açıklarında Baltık Denizi yüzeyinin yaklaşık 20 metre altında bulunan duvar, neredeyse bir kilometre boyunca uzanıyor ve yaklaşık 1.700 taştan oluşuyor. Bu, duvarı Kuzey Avrupa'daki en büyük insan yapımı mega yapılardan biri yapıyor.

Ekip, Orta Doğu ve Kuzey Amerika'daki antik av tuzaklarına benzer şekilde büyük avları avlamak için kullanıldığını düşünüyor. Bu doğruysa, Güney Baltık bölgesinde türünün bilinen ilk örneği bir tuzak keşfedilmiş olabilir.

-Giriş

Öncelikle yeniden selamlar. Serimizin ikinci ve son bölümünde ise asıl mesele ve konumuz olan ''Kan Gruplarının Özellikleri''ni ele alacağız. Önceki yazımıza ''Hematoloji'' ve ''Kanın Yapısı''nı ele almıştık. Eğer ki önceki yazımızı okumadıysan önce okumanı öneriyor ve konuya başlıyorum.

Araştırmacılar bağırsak mikrobiyomları ve ruhsal sağlık arasındaki ilişkinin parçalarını bir araya getiriyor.

Yaşamlarımızın belli noktalarında hissettiğimiz stres, anksiyete ve depresyon bazı insanlar için diğerlerinden daha yüksek seviyededir. Ancak bu duyguların tümü kaçınılmaz olarak insan deneyiminin bir parçasıdır.

Evrim dendiği zaman akla ilk gelen, canlılar arasındaki benzerlik kıyaslamalarıdır. Hemen aklımız şempanzelerle insanlar arasındaki genetik benzerliğe gider. Ya da fosiller ile yaşayan türler arasındaki yapısal benzerliklere... İyi ama, bu benzerlikler neden evrime işaret ediyor olsun? Her biri ayrı ayrı, aynı tasarımcı tarafından tasarlandığı için benzer olamazlar mı? Sonuçta bizler de arabalar yaratıyoruz ve hepsi kabaca birbirine benziyor. Bu durum, arabaların evrimleşerek bugüne geldiği ya da ortak atalardan türleştiği anlamına mı gelir?

Türler arası benzerlik, evrimin kanıtı olmaktan ziyade bir sonucudur. Bir nevi "ipucu" olarak düşünülebilir. Türler arası biyolojik, morfolojik, genetik, anatomik, fizyolojik, davranışsal benzerlikler ve bu benzerliklerin türden türe kademeli olarak değişiyor olması, bu canlıların ortak atalardan türleştiği fikrini akla getirir. Ancak bu demek değildir ki evrimsel biyologlar, "Evrim doğruysa türler arası benzerlik olmalı. Türler arası benzerlik var. Dolayısıyla evrim var." gibi bir mantık hatası yapmaktadırlar. Benzerlik işin ilk adımıdır. Sadece bir parçasıdır. Sonraki adım, bu benzerliğin neden var olduğunu açıklamaktır. 

Seyirci Etkisi, görgü tanıklarının suça müdahale etme sorumluluğunu bir başkasına atmaya meyilli olmasına verilen psikolojik bir isimdir. Yani Seyirci Etkisi Teorisi'ne göre bir tanık, bir olaya tek başına şahit olursa, o tanığın kurbana yardım etme ihtimali, birden fazla tanığın olaya tanık olduğu duruma göre daha yüksek olacaktır. Yani paradoksal bir şekilde, ortada ne kadar çok tanık varsa, kurbanın yardım görme ihtimali artmamakta, tam tersine tanıkların birbirine güvenerek kurbana yardım eli uzatmama ihtimali o kadar artmaktadır.

Örneğin otoyolda ölü bir hayvan ya da tehlike arz edebilecek bir çöp gördüğünüzde, durup sorunu çözmek yerine "Nasılsa bir başkası halleder." diyor olabilirsiniz. İşte bu, Seyirci Etkisi'nden kaynaklanmaktadır: Belki daha ıssız bir yolda karşılaşsanız, aynı unsur aslında daha az risk teşkil etmesine rağmen (çünkü daha az trafik vardır), durup da o riski ortadan kaldırma ihtimaliniz daha yüksek olabilir. Elbette insanlar "Aman canım benim sorumluluğum mu?" gibi yollarla bu davranışlarını rasyonalize etmeye çalışmaktadırlar - ki yazının ilerleyen kısımlarında buna da döneceğiz.

Dünyamız, insan faaliyetleri sonucu hızla değişen karmaşık bir ekosistemdir. Bu değişimler, kirlilik, iklim değişikliği ve habitat tahribatı gibi birçok çevresel soruna yol açmaktadır. Bu sorunlar, biyolojik çeşitliliği azaltmakta, ekosistem işlevlerini bozmakta ve insan sağlığını tehdit etmektedir.

Şempanze fotoğraflarının bir kısmı Dr. Shinya Yamamoto tarafından Bossou’da saha araştırması esnasında çekilmiştir. Kendisi insan ve insan olmayan hayvanlarda sosyalliğin evrimi, bunun zeka ile ilişkisi, işbirliği, fedakarlık gibi konular üzerine çalışmaktadır. Şempanze fotoğraflarının diğer kısmı da Cüneyt Balıkçıoğlu tarafından Uganda gezisi süresinde Kibale Ormanı Ulusal Park'ta çekilmiştir. Dr. Shinya Yamamoto'nun çalışmalarına buradan ulaşabilirsiniz.

Şempanze (Pan troglodytes), Afrika'nın tropik bölgelerindeki savanalarda ve ormanlarda yaşayan, bölgeye endemik olan bir kuyruksuz maymun türüdür. Şempanze vücudu, siyah saçlarla (kıllarla) kaplıdır; ancak yüzlerinde, kulaklarında, parmaklarında, ellerinin içleri ve ayaklarının altlarında saç bulunmaz. Yaşlandıkça bu saçlar dökülür ve kimi bölgelerinde kel alanlar oluşur. Ayrıca özellikle çene bölgelerindeki saçları beyazlamaya başlar. Şempanze erkekleri 35-70 kilo arasındayken, dişiler 25-50 kilo arasında olurlar. Ayağa kalktıklarında boyları ortalama 150 cm civarındadır. Şempanzelerin kolları bacaklarından daha uzundur, neredeyse dizlerinin altına kadar uzanabilirler. Dört ayak üzerinde yürürler ve yürürken parmak eklemlerinden destek alırlar. Öne bakan gözleri ve küçük burunları vardır. Koku alma duyularından çok görme duyularına güvenirler. Doğada ortalama 50 yıl yaşarlar, esaret altında yaşayan bazı bireylerin 60 yaşına kadar yaşadığı gözlemlenmiştir.