Christiansen ve Kirby, dilin evrimini üç temel dinamik üzerinden modellerler. Birincisi biyolojik evrim, ikincisi kişisel edinim ve üçüncüsü kültürel aktarımdır.^[1] Böylece dil onlarca, binlerce ve hatta yüzbinlerce yıllık değişimin ortaya koyduğu karmaşık ve çeşitli bir yapı olarak karşımıza çıkar. Bu yüzden dilin halen az anlaşılmış bir olgu olması şaşırtıcı değildir.

Yine de dilin doğası üzerine bilişsel bilimlerde fikir birliğine varılmış ya da yaklaşılmış konular da mevcuttur. Bunların başında bu karmaşık oluşumun gizemlerinin ancak dilbilim, antropoloji, psikoloji ve sinirbilim gibi birden çok disiplinin iş birliğiyle çözülebileceği gelir. Gizem perdesi aralanmakta olan bir başka mevzu da dilin kimlere özgü ve kimlere ortak olduğudur.

Çene, temel olarak kafa bölgesinde bulunan, ağzın girişini barındıran ve karşılıklı veya yarı-karşılıklı olarak açılıp kapanabilen kemik yapısının genel adıdır. Temel görevi, yiyecekleri yakalamak ve ağza yönlendirmektir. 

Çene yapısının ilk olarak Silüryen Dönem'de (443-416 milyon yıl önce), günümüz modern balıklarının atalarında evrimleştiği ve tüm omurgalılara bu şekilde aktarıldığı düşünülmektedir (sinapomorfi = synapomorphy: atasal bir noktada kazanılmış bir özelliğin torun türlere aktarılması). Silüryen Dönem'de yaşamış Zırhlı Balıklar (Placodermi) sınıfında evrimleştiği düşünülen çene yapısının Devonyen Dönem'de (416-359 milyon yıl önce) yaygınlaşıp çeşitlendiğine dair pek çok bulgu mevcuttur.

Evrimsel biyolojinin gelişmesi ve interdisipliner olarak hemen her bilim dalında kullanılmaya başlanmasıyla birlikte artık kesin olarak biliyoruz ki insan da sıradan bir hayvan türüdür. Her canlı gibi, insan da diğer tüm canlılarla evrimsel bir geçmişi paylaşmaktadır.

Benzer şekilde kesin olarak bildiğimiz bir diğer nokta, insanın bu akıl almaz sayıdaki canlıların her biriyle akraba olduğu, ancak en yakın akrabasının Pan cinsi, yani şempanzeler ve bonobolar olduğudur. Ondan sonra sırasıyla goriller ve orangutanlar gelir.

Evrim Teorisi ile ilgili yaygın bir kullanım, teorinin birbirinden farklı ve çoğu zaman birbirine zıt (örneğin komünizm ve kapitalizm gibi veya bireycilik ve toplumculuk gibi) ideolojiler için dayanak olarak kullanılmasıdır. Bu durumda şu soru doğmaktadır: Evrim Teorisi, herhangi bir ideoloji ile doğrudan ilişkili olabilir mi? Cevap açıktır; ancak iki basamaklıdır: Hayır; Evrim Teorisi hiçbir siyasi ideoloji ile doğrudan ilişkili değildir. Ancak evet, çok sayıda ve hatta birbirine karşı olan siyasi ideolojiler Evrim Teorisi'ni doğrudan veya dolaylı olarak kullanmışlar ve bilimin bu önemli sahasının bilgilerinden faydalanmışlardır.

Söz konusu ideolojiler, Evrim Teorisi'ni kendilerine araç olarak kullanmıştır ve yer yer halen kullanmaya devam etmektedirler. Evrim Teorisi ise, diğer tüm bilim sahaları gibi, bu ideolojilerin hiçbirine diğerlerinden daha yakın veya uzak değildir. Dolayısıyla herhangi bir siyasi ideoloji ile herhangi bir bilim dalı arasındaki ilişki kat'i suretle tek yönlüdür.

Öğrenme ve bellek sinir sistemimizin en önemli özelliklerindendir. Öğrenme dünya ile ilgili bilgi edinme ve bellek edinilen bu bilginin kodlanma, depolanma ve daha sonra geri çağrılma süreçleridir. Bu süreçler olmaksızın sinir sistemimizin fonksiyonunun büyük ölçüde bozulacağı ve belleği etkileyen dramatik hastalıklardan görülebildiği gibi mental hayatımızın anlamsızlaşacağı açıktır. 

Geçtiğimiz 50 yılda uygun deneysel modellerin oluşturulması ve moleküler biyoloji alanındaki gelişmelerin sinirbilime uygulanması ile birlikte öğrenme ve bellek süreçlerinin altında yatan moleküler mekanizmalar hakkında çok önemli ilerlemeler kaydedildi.

Üzerinde konakladığımız gezegen de, bizimle birlikte evrimleşmeye ve değişmeye devam ediyor. İnsan türü gibi bir yıkıcı güçten çok daha kötülerini atlattı ve atlatacak. Gezegenin evrim sürecinde kıtalar da değişiyor. Gezegenin en dışta kalan katı kısmı litosfer, hareket eden katı (rijid) levhalara, yani kabaca kıtalara ayrılır. Bu kıtalar da ilk zamandan itibaren günümüzdeki haliyle var olmadılar ve viskoz yapıda astenosfer üzerinde adeta "kayar" gibi hareket ediyorlar. Abraham Ortelius isimli kartografyacı (harita bilimi), 1596 yılında kıtaların okyanus tabanı üzerinde "kaydığını" dile getiren ilk kişi olmuştur. Ardından 1912 yılında Alfred Wegener adlı jeofizikçi ve meteorolog, çoğu kişiyi memnun etmemiş olsa da bu fikri geliştirmiş ve bilimsel temeller üzerine oturtmuştur. Sonra Arthur Holmes isimli jeolog tarafından manto konveksiyon mekanizmaları eklendi. Son hali ile günümüzde kıtaların litosfer üzerindeki yüzercesine hareketini açıklayan levha tektoniği teorisi şeklini almıştır.

Yaklaşık 335 milyon yıl önce oluşup, 175 milyon yıl önce ayrılmaya başlayan Pangea süperkıtasından bu yana kıtalar, sürekli bir değişim içerisindedir. Yaklaşık 225 milyon yıl önce ayrılmaya başlayan Pangea, 75 milyon yıl gibi bir süre zarfı ardından dinozorların yaşadığı Mezozoik Çağ'da Laurasia (Lavrasya/Kuzey) ve Gondwana (Gondvana/Güney) olmak üzere iki büyük kıtayı oluşturur. 50 milyon yıl süren bir tarih sonunda yavaş yavaş bu kıtalar da ayrılarak günümüzdeki halini almaya devam eder. Peki sonrasında neler olabilir?

Daha önce hiç Dünya'nın iç sesini duyduğunu iddia eden birileriyle karşılaştınız mı? Büyük ihtimalle hayır, fakat Dünya üzerinde bu tarz bir şikayetle doktora danışan insanlar yok değil. Dünyanın birçok bölgesinde, özellikle Amerika ve Kanada'da diğer insanların duyamadığı, derinlerden gelen mırıltılar duyan ve bunun Dünya'nın iç sesi olduğunu söyleyen azımsanamayacak kadar kişi var. Bu vakaların birçoğu sahte olmasına veya önemsiz sebeplere dayanmasına rağmen bir grup insanın işaret ettiği sebep ortak: Schumann rezonansı. Peki, nedir bu Schumann rezonansı? Gelin bu doğa olayının tarihini ve nasıl oluştuğunu inceleyelim.

İsminden de belli olacağı üzere bu olgunun keşfi birçok yerde Alman fizikçi W. Otto Schumann'a atfedilir. Fakat bu fikrin temelleri Schumann'dan biraz daha eskiye dayanmaktadır.

Felsefe tarihinde gerçekliğin doğasını sorgulayan pek çok düşünce deneyi var. Bunlardan kendi adıma en sevdiklerimi çok çok kısa bir şekilde özetlemek istiyorum:

Platon'un Mağara Alegorisi: İnsanların gerçekliği kavrama sürecini, mağarada gölgeleri gerçek sanan mahkumların hikayesi üzerinden anlatır. Buna göre bizler aslında gerçek evrende meydana gelen olayların sadece gölgelerini görebiliyoruz asıl olayları göremiyoruz.

Acta Ethologica dergisinde yayınlanan bir çalışmada, Güney Amerika'da ilk kez amfibiler tarafından ultrasonik ses kullanımı kayıt altına alındı.^[1] Bu ayrıca birçok hayvan için kulak delici yoğunlukta olsa da insanlar tarafından duyulamayan bir tehlike çağrısı olarak yırtıcılara karşı ultrasonik ses kullanımının ilk belgesidir. Makalenin başyazarı Ubiratã Ferreira Souza şöyle anlatıyor:

Başka bir hipoteze göre ise çığlık, amfibiyi tehdit eden avcıya, bu örnekte Brezilya Atlantik Yağmur Ormanları'na endemik bir tür olan Yaprak çöp kurbağasına (Haddadus binotatus) saldırması için başka bir hayvanı çekmeyi amaçlıyor.