Bilinen HIV soylarının %99'una saldıran bir antijen, ilk defa bilim insanları tarafından geliştirildi. Bu "heyecan verici gelişme", nihayet virüsün neden olduğu AIDS'in tedavi edilmesini veya tamamen durdurulmasını mümkün kılabilir. HIV bulaştırılan 24 maymuna, yeni tip antikor verildiğinde, hiçbirinde AIDS belirtilerine rastlanmadı. İnsanlar üzerindeki deneylere geçilmesi bekleniyor.

İnsanlar, HIV ile mücadele edemiyorlar çünkü virüs aşırı hızlı bir şekilde mutasyona uğruyor ve evrimleşerek farklı soylara dönüşüyor. İlk başta insan bağışıklık sistemi virüse geçici olarak engel olabilse de, bir süre sonra daha fazla dayanamıyor ve virüsün çok sayıda evrimleşen soy hattı karşısında yenik düşüyor. Ancak insanların %1'i, popülasyonun geri kalanından farklı olarak, "genel olarak nötralize eden antikorlar" üretebiliyorlar. Bunlar, hastalık yapıcı mikropların (patojenlerin) üzerinde bulunan "sivri uç" adı verilen yapılara bağlanıyorlar. Bu sivri uçlar, farklı virüs soy hatlarında çok az farklılık gösteriyorlar ve pratik olarak aynı yapıdalar. Böylece bu antikorlar, çok farklı çeşitlerdeki virüs soy hatlarına saldırabiliyor.

Beynimizi çok kapsamlı ve gelişmiş bir bilgisayar olarak düşünmeye meyilliyizdir. Çünkü tıpkı bir bilgisayar gibi, etraftan gelen verileri toplar, belli bir merkezde işler ve genler ile çevrenin belirlediği bir altyapı çerçevesinde bu uyaranlara uygun bir cevap üretir. Örneğin ateşe dokunmaktan uzak durur, yemek arar, üremeye çalışır, su peşinde gideriz. Bu yaklaşım öyle yaygındır ki, New Scientist dergisinin 18 Ekim 2018 tarihli bir yazısının başlığı şöyle der: "Beyniniz, 100 milyar mini-bilgisayarın bir arada çalışması gibidir!"

Buna karşılık bazı psikolog ve sinirbilimciler (ve kimi zaman bilgisayar bilimciler de), beynimizin bir bilgisayar olamayacağını, bunun aşırı basite indirgenmiş ve düpedüz yanıltıcı bir metafor olduğunu söylemekte. Bu yazının okurlarının, beynin bilgisayar metaforuna alışık olduğunu tahmin ettiğimizden, tersten başlayalım ve beynin neden bir bilgisayar olmadığı iddiasını anlamak için, Kaliforniya'daki Amerikan Davranışsal Araştırma ve Teknoloji Enstitüsü'nden psikolog Dr. Robert Epstein'in şu sözlerine kulak verelim (makalesinin tamamına Türkçe olarak buradan erişebilirsiniz):

1993 yılının yaz döneminde, Novosibirsk’teki Rus Arkeoloji ve Etnografya Enstitüsü araştırma görevlilerinden olan Natalia Polosmak ve ekibi tarafından, Güney Sibirya’nın erken yaşam alanlarını incelemek adına oluşturulan bir proje kapsamında, günümüzde Özerk Altay Cumhuriyeti’ne ait Ukok Platosu’nda M.Ö. 5.yüzyılda yaşamış olan İskit-Sibiryalı bir kadının kalıntıları keşfedildi. Ukok Platosu’ndaki yer altı mezar odalarında, yoğun bir buz tabakası içerisinde bulunan mumya bu sayede 2500 yıl boyunca zarar görmeden saklanabilmiş. Yapılan inceleme ve araştırmalar sonucunda, “Sibirya Buz Prensesi” ya da “Ukok Kızı” olarak adlandırılan kadın mumyanın, M.Ö.6-2. yüzyıllar arası Altay Medeniyeti’ne özgü Pazırık kültürünü sembolize ettiği ortaya çıktı. 1993'ten beri Rusya'da bulunan mumya, 2012 yılında Altay Cumhuriyeti'ne teslim edildi.

Sibirya Buz Prensesi, Ukok Yaylası’ndaki kurganlar (tepe ya da höyük biçiminde, genellikle tahtadan inşa edilen mezarlar) içerisinde bulundu. Mezarın etrafı kalın bir antik buz tabakasıyla kaplıydı. Natalia ve ekibi ilk önce buzları eritmekle işe başladılar. Kurgana, Pazırık kültürüne göre ölü, yanında değerli eşyaları ve –varsa- hayvanları ile birlikte gömülürdü. Ek olarak hayvanların ve ölünün başları doğuya doğru çevrilirdi. Buz Prensesi’nin tabutu içinde de kültüre uygun olarak; iki küçük tahta masa, üstlerinde çeşitli mutfak aletleri (kaşık, çırpıcı vs.) ve ona öbür dünyada eşlik edeceği düşünülen 6 adet atıyla birlikte gömülmüştü. 6 atın ve prensesin başları da doğuyu gösteriyordu. Prensesin mezarında silah bulunmaması, Pazırık kültürüne göre, o ve ailesinin savaşçı özellikte olmadıklarını gösteriyor. Aynı zamanda prensesin üzerindeki Çin ipeğinden elbise de, asil ve varlıklı bir yaşantısı olduğunun göstergesi. 

Paleontolojinin rönesansı derken ne demek istiyoruz? Terim olarak 1842’de Dinosauria (korkunç kertenkele) kelimesini ilk ortaya koyan kişi Richard Owen adında bir paleontolog/biyolog idi. Kendisi Darwin’in çalışmalarına da destek veren ve katılan bir bilim insanıydı. Fakat evrimi, Darwin’in açıkladığından daha karmaşık bir yapıda olduğunu düşünüyordu. Diğer yandan başka insanların çalışmalarına göz diken ve korkulan bir kişi olduğu da söyleniyor. Bu yüzden Thomas Huxley gibi bilim insanlarıyla arası iyi değildi.

Dinozorlarda tüylerin keşfi ile adeta bir ’’Renaissance’’ yaşandı. Bu rönesansın fikir babasının John Ostrom olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Elbette 1927'de dinozorlardan kuşlara geçişi resmeden Gerhard Heilmann'ı kesinlikle unutamayız. Paleontoloji uzmanı olmamasına rağmen önemli bir öncüdür. John, 1969’da Deinonychus antirrhopus örneği üzerinde incelemeler yaparak, kuşların dinozorlar ile doğrudan akraba olduğunu söyleyen ilk kişidir. Tabi dinozorların kuşlar ve sürüngenler arasında geçiş olduğunu düşünen, Darwin’in çalışmalarına destek veren Thomas Huxley’i ve Karl Gegenbaur’u da es geçmemek lazım. Ancak John, dinozorların sürüngenden geçiş değil de, tam olarak kuş benzeri olduğunu dile getiren ilk kişi olduğu için paleontolojide ve paleobiyolojide yeri ayrıdır. John'un fikirleri daha sonra karşılaştırmalı anatomi çalışmaları ile ayrıntılı olarak desteklendi.

Hepimiz, yaşamımızı aniden değiştiren bir salgının içinde bulduk kendimizi. İlkin televizyonlarda, uzak bir ülkede herkesi hasta eden bir virüsten söz edildiğini duyduk. İnsanlar ölüyordu, belki biraz üzüldük. Ama olabilir, insanlar her gün birçok sebeple ölüyor zaten... Sonra yayıldığını ve bir gün ülkemize de geleceğini öğrendik, endişelendik. Neler oluyor sorusuna haber merkezleri, bilim insanları ve bilim anlatıcıları cevap veriyordu: salgın! Birçok ülke salgından etkilenmişti. Bize de gelecek dediler. Ve geldi.

Ardından bilim insanları, bakanlar ve araştırmacı gazeteciler televizyonlarda boy göstermeye başladılar. Herkes aynı virüsten söz ediyor; ama herkes farklı şeyler söylüyordu. Sonra bu bilgili insanlar kervanına başkaları da katılmaya başladı: Youtuberlar, sosyal medya, arkadaşlarımız ve yakınlarımız da aynı konu hakkında konuşuyorlar ama nedense kimse bir noktada buluşamıyordu. Virüsün yapay olarak üretildiğinden tutun, hangi hayvandan bulaştığı konusunda bile hemfikir değiliz.

Uçakla seyahat etmek, kaygılarımız ve korkularımız ne derse desin, inanılmaz derecede güvenlidir. Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) tarafından yapılan açıklamaya göre, uçakla ulaşım havacılık tarihinin en güvenli ulaşım sistemine dönüşmüştür. Bu, istatistiksel olarak her on milyon döngü için (bir döngü, bir kalkışı ve bir inişi içerir) bir tane bile korkunç bir başarısızlık olmadığı anlamına gelir.

Bir uçakla seyahat etmenin bir otomobilde seyahat etmekten çok daha güvenli olması, sezgisel olarak doğru hissettirmeyebilir; ancak Amerika Birleşik Devletleri'nde, her 100 milyon araçta mil başına yaklaşık 1,13 ölüm meydana gelirken her 100 milyon uçak milinde sadece 0,035 ölüm meydana gelmektedir. Başka bir deyişle, Amerika'da bir araba kazasında ölme olasılığınız yaklaşık olarak 114'te bir iken, bir uçak kazasında ölme olasılığınız yaklaşık olarak 9.821'de birdir.^[1][2]

"Hayat, yaptığımız seçimlerden oluşur." cümlesini birçok defa duymuşsunuzdur. Özellikle halk arasında çok popüler olan bu cümlenin genel çerçevede doğru olduğunu düşünebilirsiniz. Her gün yaptığımız kıyafet seçiminden akşam yemek seçimimize kadar yaşamımızın içerisinde küçük ya da daha kapsamlı sayısız seçim yaparız. Her seçimimizin aslında yeni bir seçim ve diğer seçimleri etkileyen bir sonuç doğurur. Peki yaptığınız seçimlerde tamamen kontrolün sizde olduğunu düşünüyor musunuz? Ya da başka bir ifadeyle bu seçim ortamını tasarlayan bir etki söz konusu mudur?

Nobel ödüllü iktisatçı Richard Thaler ve Cass R. Sunstein "Dürtme: Sağlık, Varlık ve Mutluluk ile İlgili Kararları Geliştirmek" (İng: "Nudge: Improving Decisions About Health, Wealth, and Happiness") adlı kitabında bu sorulara cevap ararken, "seçim mimarı" kavramını ortaya koyuyor. Seçim mimarı, insanların karar verecekleri ortamı organize etme sorumluluğu alan kişidir. Daha anlaşılır bir ifadeyle seçim mimarı, insanlara sunulan seçeneklerin planlamasını yöneterek seçimlerimizi yönlendiren kişi ya da kurumdur diyebiliriz. İnternette dolaştığımız siteleri tasarlayan, her gün elimizin altında olan sosyal medya platformlarının kullanımını düzenleyen, marketlerde raflarda nerede ne olacağını karar veren kişiler aslında birer seçim mimarıdır. Bir seçimde adayları seçmek için oy verenlerin kullanacağı pusulayı tasarlayan kişiler, hasta için ilaçlar tavsiye eden bir doktor, sürekli karşımıza çıkan çeşitli sebeplerle doldurmamız gereken formları tasarlayan kişiler seçim mimarlarıdır.