İnsan vücudundaki en az anlaşılan organ, beyindir. 1.5 kilogramlık kütle, sıkı sıkıya organize olmuş ve fazlasıyla özelleşmiş hücrelerden oluşur. Bu hücreler, düşüncelerden hareketlere, kalp atışlarından el-kol hareketlerine, yemek yemekten nefes almaya kadar hayatımız boyunca süregelen tüm süreçleri kontrol eder. Hafızalar burada depolanır, hesap-kitap işlerimizi beyin sayesinde yaparız, beyin sayesinde aşık olur, beyin sayesinde nefret ederiz, beyin sayesinde nefes alır, beynin ölümüyle ölürüz. Ancak beyin, kusursuz değildir; hatta kusursuz olmaktan çok ama çok uzak bir organdır. Bizi sıklıkla yanıltır.

Yukarıdaki görselin bazı diğer örneklerini buradaki yazımızdan görebilirsiniz.

Onu görürsünüz... Gözlerine baktığınızda, kokusunu duyduğunuzda, tenine dokunduğunuzda içiniz içinize sığmaz. Kalp atışlarınız hızlanır, yüzünüz pembeleşir, göğüs kafesiniz üzerinde bir yumru hissedersiniz, karnınızın burulduğunu, içerisinde "kelebeklerin uçuştuğunu" hissedersiniz. Eğer etki yeterince güçlüyse dizleriniz zayıflar ve ağırlığınızı taşıyamamaya başlar. 

Sadece bu kadar değil! Terlersiniz, göz bebekleriniz büyür. Koltuk altlarınızdan ve cinsel organından etrafa, ter kokunuz ile karışacak şekilde düşük miktarda koku hormonları (feromonlar) saçmaya başlarsınız. Bunların miktarı, etkilendiğiniz kişinin çevresinde kalmayı sürdürdüğünüz müddetçe gidere artar. Bu sırada iştahınız kapanır ve mideniz ile bağırsaklarınız daha yavaş çalışmaya başlar, ağzınız kurur. Çünkü vücut hayatta kalmaya yönelik fonksiyonlardan, üremeye (sekse) yönelik fonksiyonlara yönelir. Erkekseniz penisiniz sertleşir, dişiyseniz vajinanız ıslanır ve kabarır. Beyninizin aktivitesi artar, vücut, var olma amacını gerçekleştirmek üzere hazır hale getirilir. 

James Webb Uzay Teleskobu'ndan (JWST) elde edilen veriler, Aslan takımyıldızındaki bir yıldızın etrafındaki bir ötegezegenin, Dünya'da canlı organizmalarla ilişkilendirilen bazı kimyasal işaretlere sahip olduğunu gösterdi. Ancak bunlar belirsiz göstergeler. Peki bu ötegezegenin uzaylı yaşamı barındırması ne kadar olası?

Ötegezegenler, Güneş dışındaki yıldızların yörüngesinde dönen gezegenlerdir. Söz konusu gezegenin adı K2-18b. Kırmızı cüce yıldız K2-18'in yörüngesinde bulunan ilk gezegen olduğu için bu şekilde adlandırılmıştır. Keşfedilen ikinci gezegen olan bir K2-18c de var. Bu yıldız, Güneş'ten daha sönük ve daha soğuktur, yani Dünya'da aldığımız ışıkla aynı seviyede ışık alabilmek için gezegenin yıldızına bizden çok daha yakın olması gerekir.

Hayvanlar (Metazoa), taksonomik olarak Animalia alemini oluşturan, yaklaşık 665 milyon yıl önce evrimleşmeye ve çeşitlenmeye başlamış çok hücreli ökaryotik organizmalardır. Birkaç istisna dışında, hayvanlar organik madde tüketir, oksijen soluyabilir, hareket edebilir, cinsel olarak üreyebilir ve embriyonik gelişim sırasında içi boş bir küre küresi olan blastuladan büyüyebilir. Yaklaşık 1 milyonu böcek olan 1,5 milyondan fazla canlı hayvan türü tanımlanmıştır; ancak toplamda 7 milyondan fazla hayvan türü olduğu tahmin edilmektedir. Hayvanların uzunluğu bir metrenin 8.5 milyonda biri ile 33.6 metre arasında değişmektedir. Hayvanlardan önce "canlılığın" evrimi ise çok daha uzun süren bir biyokimya konusudur.

Erken hayvan olarak yorumlanan yaşam formları, geç Pre-Kambriyen'in Ediyakaran Dönemi'nde mevcuttu. Örneğin bilinen en eski hayvan Dickinsonia, Kambriyen Patlaması'ndan önce Ediyakaran Dönem'de evrimleştiği ispatlanmıştı! Birçok modern hayvan filumu, 542 milyon yıl önce başlayan Kambriyen Patlaması sırasında fosil kayıtlarında deniz türleri olarak açıkça seçilim gösterdiı. Tüm canlı hayvanlarda ortak olan 6.331 gen grubu tanımlanmıştır; bunlar 650 milyon yıl önce yaşayan tek bir ortak atadan kaynaklanmış olabilir.

Astroloji, buradaki yazımızda etraflıca işlediğimiz gibi, gök cisimleriyle davranışlarımız ve kişilik özelliklerimiz arasında anlamlı ilişkiler olduğunu iddia eden bir sahtebilim türüdür. Bu bakımdan astroloji, bilimsel geçerliliği olan bir pratik değildir. Bilimin temel kriterlerine neden uymadığını buradaki yazımızda anlatmıştık. Tüm bunlara rağmen insanların astrolojinin iddialarının kendilerine neden uyduğunu sandıklarını, yani astrologların insanları nasıl kandırdığının psikolojisini ise buradaki yazımızda anlatmıştık. Modern bilim, astrolojinin antik zamanlarda kalma, bilimin en temel ilkeleriyle çelişmesi dolayısıyla bilimsel geçerliliği bulunmayan, çoğunlukla kendini astrolog olarak gören kişilerin hayal gücüyle beslenen bir sahtebilim olduğu konusunda hemfikirdir. Bu konularda daha fazla bilgi edinmek için, Dr. Tevfik Uyar tarafından kaleme alınan Astrolojinin Bilimle İmtihanı isimli eseri edinmenizi tavsiye ederiz.

Astrolojinin iddiaları akademik çalışmalarla tekrar tekrar çürütülmüştür. 2006 yılında Personality and Individual Differences dergisinde yayınlanan akademik bir çalışmada, 15.000'den fazla kişinin doğum tarihleri ile kişilik özellikleri arasındaki ilişki incelenmiş ve tek bir kişide bile istatistiki olarak anlamlı sonuç elde edilememiştir.

Futurama çizgi filminin “Benda Tutsağı” bölümünde bir profesörün anlattığı, zihin değiştiren bir hikaye anlatılıyor. Profesör Cavan bir vücut ister ve Amy güçlü, ince bir vücut ister, bu yüzden fikir alışverişinde bulunmaya karar verirler. Ancak daha sonra eski bedenlerine dönmek isterler ancak cihazdaki bir sorun onları engeller. Çünkü bu yapı aynı anda yalnızca iki kişinin fikrini değiştirmesine olanak tanıyacaktı. Böyle bir süreç bir robotun katılımıyla gerçekleşir. Artık psişik değişimler yaşayan 7 beden ve kendilerine ait zihinleri olmayan 9 beden vardı. Bu sorunu çözmek Ken Keeler’a kalmıştı. Keeler, bu yapıyı kullanan herhangi bir büyüklükteki grubun yalnızca 2 element ekleyerek orijinal durumuna dönebileceğini kanıtladı. Daha sonra bu kanıt Futurama teoremi veya Keeler teoremi olarak bilinmeye başlandı. Keeler kanıtlarını Futurama’nın bu bölümüyle ilişkilendirdi.

Bildiğiniz gibi 5 Kasım 2010 tarihinde kurulmuş bir ekip olarak, o günden bu yana sürekli Türkiye insanına, halkımıza, topluma, öğrencisine emeklisine, gencine yaşlısına Evrim Kuramı'nı ve daha genel olarak bilimsel bakış açısını ulaştırmaya çalışıyoruz. Bunun için Türkiye çapında konferanslara, kongrelere katılıp sunumlar yapıyoruz, Türkiye'nin dört bir yanına ulaşıp halka açık eğitimler veriyoruz, liselere ve üniversitelere gidiyoruz, halka açık bilim şenliklerine katılıyoruz ve bilimin gücünü tüm halkımıza ulaştırmaya, bilimin gücünden ufacık bir parça halkımıza tattırmaya çalışıyoruz. Fakat bize de ismini veren olgudan, "Evrim Ağacı"ndan bugüne kadar pek detaylı olarak bahsetmedik. Bu yazımızda sizlere çok önemli bir konu olan "Evrim Ağacı"ndan bahsedeceğiz. Adımızı neden Evrim Ağacı olarak seçtik, bu yazının sonunda anlayacağınızı umuyoruz. Ancak bizim için olan önemi bir yana, Evrim Ağaçları, ya da daha bilimsel adıyla Filogenetik Haritalar, bilim açısından da çok büyük öneme sahiptir. Şimdi bu konuya biraz değinelim:

Daha önce de açıkladığımız ve artık birçok insanın bildiği üzere, Dünya üzerinde yaşamış, yaşayan ve yaşayacak olan her tür birbirine evrim denen bir süreç ile, bu doğa yasası etkisi altında bağlıdır. Bu doğa yasası, her canlı üzerine, belli şekillerde ve mekanizmalarla etkir. Bu mekanizmaların ayrıntılarını başka yazılarımızda ele aldık.

Canlı organizmalarda bazı hücreler, diğer hücreleri zalimce silip süpürür.^[1] Bu "hücresel yamyamlık" yaygın, doğal bir süreçtir: Vücudunuzdaki beyaz kan hücreleri tam şu anda milyonlarca yaşlı kırmızı kan hücresini tüketiyor. ABD Ulusal Bilimler Akademisi Bildiriler Kitabı'nda yayınlanan yeni araştırma, bu tür "yamyamlık" davranışlarını teşvik etmek için bir grup genin kullanılmasının yeni bir kanser immünoterapisi geliştirebileceğini öne sürüyor.^[2]

Bu fikir, yeni makalenin kıdemli yazarı biyolog Denise J. Montell ve meslektaşlarının, hücrelerin sindirmeye çalıştıkları şeyleri sarmasına yardımcı olan Rac ailesindeki hiperaktif gen formlarının meyve sineği embriyolarında doku ölümüne neden olduğunu fark etmesiyle doğdu. Montell değiştirilen genlerin, hücrelerin "komşularını" tüketmesine neden olduğunu söylüyor. Bu genlerin RAC adında insanlara özgü versiyonları mevcut; Montell ise bunların, Santa Barbara'daki Kaliforniya Üniversitesi'nde çalışan yeni meslektaşı Meghan Morrissey'e kanser CAR-M immünoterapisi konusundaki çalışmalarında yardımcı olup olamayacaklarını merak etti.