Sindirim, gıdaların mekanik ve enzimatik olarak parçalanarak, kan dolaşımınca emilebilecek maddelere dönüştürülmesi sürecidir. Gıda, emilmeden önce sindirilmesi gereken üç makro besin içerir: yağlar, karbonhidratlar ve proteinler. Sindirim süreci boyunca, bu makro besinler bağırsak epitelini geçebilecek ve vücutta kullanılmak üzere kan dolaşımına girebilecek moleküllere ayrılır.

Tüm canlı organizmalar hayatta kalmak için besin maddelerine ihtiyaç duyar. Bitkiler besin maddelerini köklerinden ve hücresel işlev için gerekli enerji moleküllerini fotosentez süreciyle elde edebilirken, hayvanlar besin maddelerini diğer organizmaları tüketerek elde ederler. Hücresel düzeyde, hayvan fonksiyonu için gerekli biyolojik moleküller amino asitler, lipid molekülleri, nükleotidler ve basit şekerlerdir. Ancak tüketilen gıdalar protein, yağ ve kompleks karbonhidratlardan oluşur. Hayvanların, bu makromolekülleri hücresel işlevlerini sürdürmek için gerekli olan basit moleküllere dönüştürmesi gerekir. İşte bu nedenle sindirim sisteminin işlevi, yediğiniz gıdaları parçalamak, besinlerini serbest bırakmak ve bu besinleri vücuda emmektir. İnce bağırsak, sindirimin çoğunun gerçekleştiği ve salınan besinlerin çoğunun kana veya lenflere emildiği sistemin ana aktörü olmasına rağmen, sindirim sistemi organlarının her biri bu sürece hayati bir katkıda bulunur.

İnsan beyninin evriminin ne kadar önemli olduğu aşikardır. Gezegenimiz üzerinde bugüne kadar evrimleşmiş en yüksek zekaya sahip türüz. Bu evrimsel değişim asla kolay olmadı; ancak her evrimsel değişim gibi kademeli ve birikimli bir şekilde oldu. Bu durum, doğal olarak, birçoklarının aklına bir sorunun takılmasına neden olmaktadır: Neden sadece insan türünde beyin ve dolayısıyla zeka bu kadar evrimleşmiştir? Bu sorunun detaylı bir cevabını buradaki makalemizden okuyabilirsiniz.

Ancak çenemizi çalıştıran kasların körelmesiyle ilgili olarak, şunu belirtmekte fayda var: Her türün evrimi eşsizdir. Yani "kendine özgü"dür. Evrim tarihinde; benzer özelliklerin, benzer şartlar altında, kimi zaman benzer süreçlerden geçerek ortaya çıktığını görebilsek de (bkz: yakınsak evrim); çoğu zaman türlerin popülasyonları başından geçenler (çevre şartları, bu çevrenin değişimi, popülasyon içindeki genetik çeşitliliğin yapısı, bu çeşitliliğin çevreyle etkileşimi, vs.) eşsiz bir özgünlükte olduğu için, türlerin evrimi de kendilerine özgü olmaktadır. Bir diğer deyişle, "Neden diğer maymunlar da insanlar gibi zekileşmiyor?" sorusu, "maymun" (Simiiformes) olan her türün birebir aynı evrimsel patikayı takip etmesi gerektiğini varsaymaktadır. Evrimde böyle bir zorunluluk yoktur!

Siz hiç ejderha gördünüz mü? Tabii ki de görmediniz. Ancak neye benzediklerini çok iyi biliyorsunuz. Bu sisli ve efsanevi geçmişe sahip canavarlar kültürümüzde öyle bir yer edinmişler ki her köşe başında karşımıza çıkıyor; fantastik kurgu öğeleri olarak kabul edebileceğimiz niteliklere sahip birçok gerçek hayvandan daha çok ilgi görüyorlar. Peki, efsanelere ve mitlere konu olan bu ejderhalar günümüze kadar nasıl unutulmadılar? Bunun da kolay bir açıklaması var;

Hollywood, bilgisayarda üretilmiş görüntü (CGI) teknolojisi ile yarattığı ejderhaları kötülüğün simgesi (Yüzüklerin Efendisi) veya insanların en yakın dostu (Ejderhanı Nasıl Eğitirsin?) haline getirmeden önce ejderhalar, ara ara kitap veya parşomen üzerine yapılan çizimlerle desteklenen, dilden dile dolaşan hikayeler ile varlıklarını sürdürmüşlerdir. Ancak böylesi bir geçmiş, mitoloji alanında çalışan akademisyenleri uzun süre meşgul edecek bir soruyu da beraberinde getirmiştir: İnsanlar, sayısız kültür ve dil varyasyonu oluşturmuş, büyük ölçüde birbirinden farklı iklimleri ve coğrafyaları yurtları olarak benimsemişlerdir. Ejderha mitleri, bunca kültür, dil, coğrafya ve iklim farklılıklarına rağmen nasıl farklı kültürlerde defalarca yazılmış ve yaratılmıştır? Bu ejderha mitleri, neredeyse iki ayaklı memeli atalarımızı takip etmiş; sessizce arkalarından uçmuş ve karşılaştığı yeni doğa şartlarına kendini adapte etmiş gibidir.

Türümüz, belli bir temel ihtiyaç seti ile doğdu. Öyleyse bunun üzerine koyulan her bir fazladan tüketim, aslında ihtiyaç değil; toplumdaki statünün bir göstergesi olarak motivasyonları, kişilikleri, ilişkileri ve hevesleri temsil ediyorlar. Bir barınak temel ihtiyaç iken, 3 kişilik bir ailenin yalıda oturuyor olması bu ailenin sosyal statüsüne yönelik yaptıkları bir harcamadır; yahut işyerine toplu taşıma ile kolayca ulaşabilecek bir üst düzey yöneticinin özel arabası ile gitmeyi tercih etmesi, onun toplumdaki yerini belirleme hevesi ve kişiliğine yönelik ihtiyaçlarının birleşmesidir. Bir nevi toplumdaki konumu belirlediği için temel ihtiyaçların üzerinde kalan bu mallara konumsal mallar da denir.

Özellikle Birinci ve İkinci Dünya Savaşları'nda yaşanan kıtlığın ardından ödül gibi gelen ekonomik yükseliş ile yaşanan bolluk ve "fazla mal göz çıkarmaz" düşüncesiyle alışılan konumsal mal tüketimi sonucu insanlık, fazla tüketime bir nevi "adapte oldu". Neredeyse bir asırdır artan kişi başı tüketim figürü sonucunda ise obezitenin görülme sıklığı neredeyse iki katına çıktı, alışveriş bağımlılığı (onyomani) ortaya çıktı ve ekolojik kriz baş gösterdi.

Dinozorların kralı denilince akla gelen tek bir isim vardır. O da meşhur Tyrannosaurus Rex. 12-13 metre uzunluğa, 4-5 metre yüksekliğe ve 8 ton kütleye erişebilen bilinen en büyük karasal etoburdu. Tyrannosaurus tüm bu özellikleri ile dünyanın en ünlü dinozoru. Kendisi sayısız film, dizi, kitap ve belgeselde boy gösterdi. T.Rex sadece halk arasında da değil, bilim camiasında da inanılmaz bir popülariteye sahip. Günümüze kadar en iyi incelenmiş dinozorlardan biri T.Rex'dir ve bunu da inkar edilemez popülaritesine borçludur.

Tyrannosaurus fosilleri oldukça sık bulunmaktadır. Genelde iskeletler tam korunmasa bile çok iyi korunmuş T.Rex örnekleri bulunmuştur. Bu örneklerin bazılarının kafalarında tuhaf deliklere rastlayabiliriz. Bulunmuş en büyük ikinci T.Rex olan ve Sue ismi takılmış örneğin çenesinin arka tarafında bu tür delikler vardır. Bu delikler hakkında hipotezler öne sürülmüştür. Bu hipotezler, bakteriler ve benzerlerinin yol açtığı enfeksiyonlar olarak olayı açıklamaya çalışmaktadır. Ama yeni yapılan analizler bu hipotezlerin hatalı olduğunu gösteriyor.

Bu metnin mizahi dili, okuyucuyu eğlendirebilir. Fakat bu mizahi dilin amacı meselenin ehemmiyetini gizlemektir. Medawark bu görüşlerini 1960’ların ekonomik açıdan gösterişli günlerinde dile getirmiştir. İngilizlerde bilime ayrılan bütçe, o dönemde her beş yılda bir %10 artış gösteriyordu. Daha düşük bir oranla olsa da, bu büyüme 1970’lere kadar devam etti. Ancak 1980’lerde şiddetli bir değişim meydana geldi. 1980’lerin ilk 5 yılında, Britanya’da bilim için yapılan kamu harcamaları %10 azaldı ve bütün göstergeler bu kesintinin devam edeceği yönündeydi. Fakat İngiliz bilim insanları da bu konuda uyarılmadıkları hususunda sitemde bulunamazlar. Dönemin parlamento üyesi ve daha sonra eğitim ve bilim bakanlığı yapmış olan Shirley Williams 1971’de açık bir uyarıda bulundu:

Bilim için yapılan kamu harcamaları diğer ülkelerde de azalma gösterdi. Britanya’ya özgü bir takım sebeplerin birleşimi, Britanya’nın durumunu gelişmiş ülkeler arasında belki de en kötüsü haline getirdi. Buradaki amacımız bütün bu sebepleri burada tartışmak değildir. Buradaki amacımız yalnızca Britanya’da değil, tüm dünyada, günümüzde bilimin düştüğü kötü durumun en temel ve aynı zamanda en az fark edilen sebebini tanımlamak ve ona savaş açmaktır. 1986’da İngiliz bilim insanları bu kesintilere “Save British Science” (İngiliz Bilimini Kurtar) adında bir kampanya başlatarak karşılık verdi. Kampanyanın belirtilen amaçları şunlardı:

İlkel dönemlerde insanoğlu için estetik kavramı çok toydu. Doğanın sunduğu estetik dışında insanoğlunun mağara duvarlarına yaptığı resimler, taşa verilen şekiller ve düzgün kadın & erkek vücudu, ham estetik olgulardı.

Sanat konjonktürüne baktığımda estetiğin ilkel dönemlerdeki halleriyle sunulduğunu ve estetik kavramının böyle olduğuna dair bir algı oluşturulmaya çalışıldığını görüyorum. Özellikle de öğelerde gördüğüm bu yönelim estetikte büyük bir yetersizliğin ve bayağılığın oluşmasına sebep oluyor.

Diyet yapan sıradan bir kişinin en çok yakındığı şey şudur: "Metabolizmam o kadar yavaş ki asla kilo veremeyeceğim.”

İnsanlar hızlı veya yavaş bir metabolizma hakkında konuşurken bahsettikleri şey, gün boyunca vücutlarının kaç kalori yaktığıdır. Buradaki temel fikir, yavaş metabolizması olan birinin, hızlı metabolizması olan biriyle aynı işi yaparken daha az enerji harcadığıdır. Fakat, metabolizmanın hızı gerçekten kişiden kişiye değişir mi? Bu soru, ilk bakışta göründüğünden daha karmaşıktır ve metabolizmanızın şu andaki hızı ne olursa olsun, onu daha düşük veya daha yüksek hızlara eriştirebilmek için yapabileceğiniz şeyler vardır.^[1] Gelin bunlara bir bakalım.

Uzayda sonsuz büyüklükte bir kitap ele alalım; sayfa sayfa bakarsak bu kitaba, iki boyut üzerine tartışabiliriz. Sayfaları üst üste bindirirsek(sayfa kalınlığı ihmal edelim.) gerçekte olmasa da görüntü kumesinde üç boyutlu bir matematiksel nesne(kitap) elde edebiliriz. Gerçekte, iki boyutlu nesneler üst üste katlanınca üç boyutlu nesneler oluşturmaz. Ancak biliriz ki matematiksel nesneler doğada her zaman kendini göstermez, potansiyel olarak vardır ama doğada gözlemleyemeyebiliriz. Benzer şekilde sayfa üzerindeki yazıları ele alalım;

Bu matematiksel nesne üzerine potansiyel noktaları düşünelim, bu noktalar boyut olarak var değildir ama matematiksel olarak varlığını kabul edelim. O halde bu noktalar üst üste katlanınca, birleşip bir doğru oluşturur; bu doğru, potansiyel olarak, matematiksel olarak vardır; ancak, doğada gözlem yaparak bu doğruyu fark edemeyebiliriz, tıpkı iki boyutlu sayfaların katlanınca, bir kitabın varlığının gözlemle kanıtlanamayacağı gibi.

Senozoik çağ, Fenozoyik devrin 3. Aşaması ve ayrıca dünyamızın son 66 milyon yılını kapsayan dönemdir. Dinozorların yok oluşu olan Kreatas yok oluşu ile başlayıp günümüzde hala devam eden uzun bir paleontolojik zaman aralığıdır. Kreatas yok oluşu ile birlikte dünyada büyük değişiklikler olmuştur. Asteroit çarpması sonrası Dünya uzun bir süre sessizliğe gömüldü. Canlı yaşamının %75’inden fazlası yok oldu, hava ve denizler kirlendi, uzun süre canlı popülasyonu (bitkiler dahil) kendini toparlayamadı.

Bu yok oluşla ile birlikte aves dinozorları hariç bütün dinozorlar yok oldu. Aves dinozorları ise günümüz “kuş” dediğimiz kladı oluşturmaktadır. Memeliler ise bu çağda büyümeye başlamıştır ve neredeyse bütün ekosistemlerin başına geçtiler. Memeliler neredeyse son 215 milyon yıldır dünya üzerindedir. Yani yeni evrimleşmemiştir, hatta Kreates yok oluşundan önce neredeyse 150 milyon yıldır gezegende var olan bir kladdı. Ama boyları çok küçüktü, günlerinin büyük çoğunu dinozorlardan kaçarak ya da saklanarak yaşıyorlardı. Kreates yok oluşu ile birlikte yer altına çekildiler ve uzun süre boyunca buradan hayatta kalabildiler. Dinozorların enkazı ile birlikte dünya yeni canlı türlerinin yaşamasına olanak sağlayacak verimli araziler geride bırakmıştı. Büyük yırtıcılar olmadan memeliler hızlı şekilde büyüdüler, irileştiler ve “türleşti”.