Cinsiyetin tanımı, halk arasında oldukça yanlış bilinen bir konudur. Örneğin sakallı/kılsız olmak, penis/vajina sahibi olmak, vb. özellikler cinsiyeti belirleyen özellikler olarak görülür. Bu tamamıyla hatalıdır.

Bunlar, eşey karakterleridir; yani bazı cinsiyetlerle genetik bazda ilişkilendirilen ve "norm" olarak görülen, aslında her zaman birebir aynı olmak zorunda olmayan, sadece popülasyon içerisindeki genel dağılımı temsil eden özelliklerdir. Örneğin üretilen yavruları taşımak da ("dişiler yavruları taşır") uzun bir süre cinsiyeti belirlemek için yeterli olarak görülmüştür, ta ki deniz atları ve yakın akrabalarında (boru balıkları gibi) yavruları bariz ve tartışmaya yer bırakmaz biçimde erkeklerin taşıdığı tespit edilene kadar.

Evrimsel biyolojinin gelişmesi ve interdisipliner olarak hemen her bilim dalında kullanılmaya başlanmasıyla birlikte artık kesin olarak biliyoruz ki insan da sıradan bir hayvan türüdür. Her canlı gibi, insan da diğer tüm canlılarla evrimsel bir geçmişi paylaşmaktadır.

Benzer şekilde kesin olarak bildiğimiz bir diğer nokta, insanın bu akıl almaz sayıdaki canlıların her biriyle akraba olduğu, ancak en yakın akrabasının Pan cinsi, yani şempanzeler ve bonobolar olduğudur. Ondan sonra sırasıyla goriller ve orangutanlar gelir.

Birçoğumuzun düşünmeden kullandığı, tanımlar yapıştırdığı, bilimin bu konudaki tutumlarından bihaber olarak yorumlar getirdiği bir konudur hastalıklar. Kafamıza göre, bize uygun gelmeyen her sağlık durumunu "hastalık" olarak nitelendirmeyi pek severiz. Kolaydır çünkü bizden olmayanı "hasta" olarak görmek. Hele ki "norm" olarak kabul edilen; aslında birkaç on yıllık bir dilime vurulduğunda son derece değişken olduğu anlaşılabilecek "genel geçer" sandığımız ve aslında olmayan durumlara göre değerlendiririz insanları.

Bir zamanlar dişilerin erkekler gibi kotlar, gömlekler giyinmesi anormaldi ve "hastalıklı bir eğilim" olarak görülüyordu. Bugün her iş merkezinde, her spor salonunda, her halka açık meydanda böyle giyinen kadınları görürsünüz ve kimse dönüp ikinci bir defa düşünmez. Ancak bu, şu anda içerisinde yaşadığımız zamana alışık olduğumuz için pek de anlamlı bir örnek gibi gelmeyebilir; sonuçta kadınların kot-gömlek giymesi bizler için son derece normaldir. Bunun hastalık olarak görülebileceği bir zamanı hayal etmekte bile güçlük çekeriz.

Okuyucuların çoğu, küme kavramına lise, hatta ortaokul zamanlarından aşinadır. Matematiğin en temel kavramlarından biri olan kümeler, bilim adına vazgeçilmezdir; sadece teorik matematikte değil mühendislik bilimlerinde, hatta biyolojide de kullanılmaktadır. Uygulama alanı böylesine geniş ve gayet basit olan bu matematiksel yapıların tanımını yapmak zordur, zaten kolay olan bir şeyi ifade etmek neredeyse her zaman daha zordur.

Bir küme nedir diye sorulduğunda alınan cevap "iyi tanımlanmış nesneler toplululuğu" olur. Ancak bu yeterince açık bir cevap değildir, çünkü "iyi tanımlanmış" kalıbının anlamı çok derindir. Bu yazıda yapacağımız şey matematik tarihinde bir serüven olacak, kümenin ilk tanımlandığı halden bugünkü haline evrimini yaşayacağız.

İlk bitkiler karaya çıkmadan çok önce, naçiz deniz süngerlerinin akrabaları, milyonlarca yıl veya daha uzun süre Dünya'nın sularını filtreledi. Basitlikleri, bilim insanlarının, süngerlerin gezegenimizde ortaya çıkan en eski hayvanlar olduğunu öne sürmesine neden oldu. Fakat, tam olarak ne zaman ortaya çıktıkları tartışma konusu olmaya devam ediyor.

Nature dergisinde yayınlanan yeni bir araştırma, eski bir resifteki ağımsı yapıların 890 milyon yıllık süngerler olabileceğini öne sürüyor.^[1] Doğrulanırsa, kuzeybatı Kanada'daki Little Dal kireçtaşlarında bulunan sünger fosilleri, bir hayvana ait olduğundan emin olduğumuz en eski fosillerinden 300 milyon daha eski olacaktır.

Dünya’da yaşıyor olmak ne garip, değil mi? Aklımızın alamayacağı kadar büyük bir karanlık içinde sürüklenmekte olan Dünya’da. Büyük bir hızla... Buradan yazıyorum size, kısa sürede alıştığım yerden. Dünya denen gezegenden...

Pek çok insan şanssız olduğundan yakınır. Oysa farkında değildirler ki Dünya’ya gelmek şanssızların işi değildir. Bugün bilim bizlere ana-babamızın ilişkisi sonucu ne büyük olasılıktan Dünya’ya geldiğimizi açıklıyor. Daha büyük şans ise insan olarak Dünya’ya gelmemiz değil midir?

Sandra Bullock'un başrolünü oynadığı Netflix yapımı Bird Box filmi büyük yankı uyandırdı. Filmden türetilen memler her yerde! Kimi filme hayran kaldı, kimi ise yerden yere vurdu. Tıpkı geriye kalan tüm filmler gibi! Burada ise sorumuz şu: Bird Box, bize insan evrimin geleceği ile ilgili ne öğretebilir?

İnsanların halen evrimleştiğini biliyoruz; çünkü evrimleşmek zorundayız! Her ne kadar Doğal Seçilim'in etkisini kısmen kırabilmiş olsak da, Doğal Seçilim ne evrimin tek mekanizmasıdır, ne de evrimden söz edebilmek için sadece Doğal Seçilim'e odaklanmak yeterlidir. Evrimin matematiksel altyapısı, Hardy-Weinberg Dengesi'ne dayanır. Hardy-Weinberg Dengesi ise, şu 5 koşul sağlandığı sürece evrimin gerçekleşmeyeceğini öngörür: