Merak edenler için: Elbette popolarını kaşıyarak değil! Ancak vahşi kurt popülasyonu içerisindeki bazı bireyler, fotoğraftaki gibi daha uysal ve cana yakınken; bazı diğerleri bu tür bir fotoğrafın çekilmesinden önce oradaki herkesi parçalayacak kadar vahşi ve serttir. Bu hayvanların sert yapısı, insanlara kıllık olsun diye değildir. Bu sayede hayatta kalırlar, bu sayede zorlu şartları atlatabilirler. Dolayısıyla aslında uysallık ve ağırbaşlılık tehlikeli bir davranışsal varyasyondur ve bu farklılığı yaratan bazı genler ve o genlerdeki bazı mutasyonlar bulunur.

Ancak doğru şartlar altında, bu mutasyonlar ve farklılıklar seçilim baskısı altında avantajlı hale gelebilir ve ürkütücü yırtıcılardan, uysal dostların evrimleşmesini sağlayabilir. İşte en yakın dostlarımızın evriminin küçük bir özeti...

Akademik temeli ekonomi sahasında olan Meksikalı politikacı Josefina Eugenia Vázquez Mota, istatistiklerle ilgili şöyle söylüyor:

Gerçekten de istatistikler son derece tehlikeli oyuncaklardır. Birçok bilim insanı ve filozof buna dikkat çeken sözler söylemişlerdir. Örneğin Mark Twain, "Gerçekler inatçı olsa da, istatistikler daha fazla eğilip bükülebilir yapıdadır." diyerek tehlikeye işaret etmiştir. Kimi zaman Twain'e, kimi zamansa İngiliz başbakanı Benjamin Disraeli'ye atfedilen bir diğer meşhur söz ise şöyledir:

Klinik terminolojilerde "mitomani" veya "pseudologia fantastica" olarak da bilinen patolojik yalan, kompulsif veya alışkanlık haline gelmiş, derin ve kronik bir yalan söyleme davranışıdır. Günlük yaşamın bir parçası olarak bireyler tarafından söylenen tipik yalanlardan farklı olarak patolojik yalanlar süreğen, orantısız ve herhangi bir kazanç elde edilemeyecek durumlarda bile söylenmeleriyle ayırt edilirler. Bu tür yalanlar "patolojik" olarak kabul edilir, çünkü yalnızca yalan söyleyen bireyin değil, aynı zamanda çevresindekilerin de hayatını bozar ve bu nedenle önemli psikolojik, sosyal ve bazen de yasal sonuçlar doğurur.

Patolojik yalancıların söylediklerinin doğru olmadığını anlayıp anlamadıkları net değildir. Bazı insanlar söyledikleri şeyler açıkça yanlış olsa bile bunlara inanırlar. Diğer patolojik yalancılar ise ancak yalanları kanıtlandığında yalan söylediklerini kabul ederler.

Merhabalar ben yakup yazımı okuduğunuz en azından okuyacağınızı düşündüğüm için teşekkür ederim .

Yine gecenin bir yarısı ve öyle saçma sapan şeyler düşünürken aklıma birşey takıldı. Şimdi sizden aklınızda uzayın 3 boyutlu bir görselini çizmenizi ve üzerine bir güneş koyup uzay zamanın aşşağıa doğru büküldüğünü düşünmenizi istiyorum. Bunu yaptıktan sonra karanlık maddeyi düşünün evrenimizin %80 inini kaplayan ne olduğu tam olarak bilinmeyen bir madde. Bu maddenin belki küçük bir alana yaydığımızda kütlesi az olabilir ama sonuçta var herneyse şimdi bu karanlık maddeyi aklımızdan oluşturduğumu güneşi olan 3 boyutlu uzaya yayalım ve nekadar azda olsa bu yaydığımız karanlık madde içinde bir kütleçekim alanı oluşturalım. Evet şimdiye kadar herşey normal gözüküyordu fakat böyle bir uzayda olması gereken şey herşeyin birbiri içerisine çöküp herşeyin yok olmasıdır. Ama bunu engelleyen birşey var. Karanlık enerji şimdi bahsettiğimiz bu karanlık enerjiyide aklımızda oluşturduğumuz uzaya ekleyelim fakat karanlık enerjinin bildiğimiz gibi uzay zamanı aşşağıya yani içine doğru çekme kuvveti yerine dışarı doğru itme özelliği vardır. Aklımızdaki uzaya şimdide üst tarafa doğru kütle çekim alanı ekleyelim bu sefer yukarı doğru bombeli. Evet herşey tamam şimdi benim kafama takılan şeyi konuşabiliriz. Bu bahsettiğimiz ve ne olduğunu tam olarak bilmediğimiz karanlık enerji ya başka bir evrendeki karanlık madde ise ? Şöyle izah edeyim şimdi aklımızda oluşturduğumuz uzaya bu sefer alt tarafa gelicek şekilde karanlık madde yayalım. Ne oldu ? Üstteki karanlık enerjilerin kütle itimi aslında bi bakımdan tersteki uzaydaki karanlık madde olabilir. Tabii ki böyle olunca aklada şu geliyor eee ? Ozaman karanlık maddenin kütle çekimini altta kalan karanlık maddenin tersen kütle çekimi nasıl sıfırlamıyor veya diğer tarafta hiçmi gezegen yıldı vb yokda tersten büyük bir kütle itimi uygulamıyor? İşte olayda burda patlıyor ya bahsettiğimiz uzayda sadece karanlık madde ve enerji çokluevren ler(aynaevren dersek kısmen daha doğru olur)arası çekim itim uygulayabiliyor ise ? Ve bahsettiğimiz aynaevrenlerde her evren bir diğerine kısmen etki ediyorsa. Yani bizim karanlık maddemiz başkasının karanlık enerjisi iken bir başkasının karanlık maddesi bizim karanlık enerjimiz ise ? Kara deliklerde belkide bu teoride her evrende 1 geçiş yapabildiğimiz uzay zamanı yırtan gökcisimleridir ?

“Öf, canım sıkıldı”.

Günlük hayatımızda sıklıkla karşılaştığımız bir ifade bu. Bu cümleyi sarf etmişsek demek istediğimiz şey, o anda çevremizdeki şeylerin bizi yeterince eğlendirmediği, zihnimizin veya bedenimizin daha fazla meşguliyete ihtiyaç duyduğudur. Öyle ya, kimse bir kuyrukta yarım saat beklemek istemez. Ya da randevulaştığınız birinin geciktiğini düşünün. Bunlar sıkıcı durumlar. Ancak bazı insanlar, bizim sıkıcı olarak gördüğümüz şartların çok daha şiddetlisini yaşadılar. 

Modern biyoloji ders kitapları, yalnızca bakterilerin atmosferden azotu alıp yaşam için kullanılabilir bir forma dönüştürebileceğini iddia eder. Baklagiller gibi azotu sabitleyen bitkiler, bunu kök nodüllerinde simbiyotik bakteriler barındırarak yaparlar. Ancak yeni bir keşif, bu kuralı altüst ediyor.

2024 yılında yayınlanan iki makalede, uluslararası bir bilim ekibi ökaryotik bir hücre içinde bilinen ilk azot sabitleyici organeli tanımlıyor. Bu organel, prokaryotik bir hücrenin ökaryotik bir hücre tarafından yutulduğu ve simbiyozun ötesinde bir organele dönüştüğü süreç olan birincil endosimbiyozun tarihteki dördüncü örneğidir. UC Santa Cruz'da doktora sonrası araştırmacı ve son iki makaleden birinin ilk yazarı olan Tyler Coale şöyle anlatıyor:

Halk arasında sıcakkanlı ve soğukkanlı olarak bilinen terimler, bilimsel literatürde aslında homeoterm (sıcakkanlı) ve poikiloterm (soğukkanlı) olarak kullanılır. Çünkü "sıcak" veya "soğuk" olan bir durum yoktur. Homeoterm olanlar adı üzerinde vücut sıcaklığını sabit tutacak metabolik aktivite (homeostaz) ile evrimleşmiştir. Genelde bu durum bulunduğu ortam sıcaklığından daha sıcak olur. Poikiloterm olanlarda ise vücut sıcaklığı ortam sıcaklığı ile birlikte değişkenlik gösterir. Yani sıcakkanlı yerine sabitsıcaklı; soğukkanlı yerine değişkensıcaklı kullanmak doğru olacaktır. Çünkü poikiloterm hayvanlar güneşlenirken vücut sıcaklıkları belirgin şekilde artar, daha sonra metabolik aktivite ile birlikte düşer. Öyle ki soğukkanlı denilen hayvanların bizden tek farkı vücut ısılarını ortamdaki sıcaklıktan daha yüksek tutamamaları değil; aynı zamanda ortamdan daha serin de tutamazlar. Bu yüzden literatürdeki gibi değişkensıcaklı anlamına gelen poikiloterm terimini kullanmak daha doğru olacaktır.

Bu tanımlar sık sık yukarıdakiler ile karıştırılır. Halbuki farklı tanımlardır. Endotermik hayvanlar, sıcaklık kaynakları kendileridir. Ektotermik hayvanların sıcaklık kaynakları ise çevredir. Örneğin endotermik hayvanlar solunum ile krebs döngüsünden ATP sentezleyerek kaslarda yakıt olarak kullanırlar ve bu sayede kinetik enerji ile sıcaklık üretirler. Aynı zamanda pirüvat ve yağ asitlerini kullanırlar. Bu yüzden bu hayvanlar soğuk iklimlere daha iyi uyum sağlayabilirler. Dolayısıyla teorik olarak endotermik hayvanlar, homeoterm veya poikiloterm olabilir. Bunun en güzel örneği hepsinin ektotermik olduğu sanılan balıklarda opah (Lampris spp.) isimli endotermik bir tür tanımlanmasıdır! Kendisi, pektoral kasları ile sıcaklık üreterek kalbinden çıkan kanın sıcaklığını, solungaçlarında rete mirabile adı verilen damar ağı sayesinde çevrenin etkisiyle soğuyan toplar damarlardaki kanın daha düşük sıcaklığı (soğukluğu) ile değiştirebiliyor. Kısaca damar ağında karşılıklı bir sıcaklık düzenlemesi gerçekleşiyor. Ayrıca yoğun yağ katmanı sayesinde sıcaklık izolasyonu da sağlıyor. Fakat endotermik olarak sıcaklığını kendi üretmesine rağmen homeoterm (sabitsıcaklı) değil. Çünkü çevrenin etkisiyle bu stabilizasyonu sağlayabiliyor ve gün içerisinde sıcaklığında değişim gözleniyor.

Beynimiz düşündüğümüz kadar basit çalışmıyor. Geçtiğimiz birkaç yıl, tuhaf şeylere inanmanın oldukça yaygın olduğunu henüz fark etmeyen insanlar için bir uyandırma çağrısı görevi gördü. Donald Trump'ın başkanlığı sırasında ortaya çıkan aşırı sağ bir komplo teorisi olan QAnon'un yükselişinden, maske takma ve COVID-19 aşılarının güvenliği üzerine politikleşen tartışmalara kadar, düşüncelerimizin önyargılarımıza göre kolayca zikzak çizdiği çok açık bir hale geldi. Peki ya matematik için de aynı durum söz konusu olabilir mi?

Dan Kahan ve meslektaşları, çalışmalarında sıklıkla inançlar ve belli bir gruba üye olma arasındaki etkileşimleri inceliyorlar. Biz insanlar, doğamız gereği kuvvetli bir kabile bilincine sahibiz; dolayısıyla eğer kabilemiz bize en son gerçekleşen seçimlerde diğer kabile tarafından seçim sonuçlarına hile karıştırıldığına inanmamızı söylerse, kanıtlara bile bakmadan bu düşünceyi benimseyebiliriz. Peki, asıl soru şu: Gerçek olmayan bir inanca kapılmak mı daha vahimdir, yoksa kendi topluluğunuzun değer yargılarına ters düşerek dışlanmayı göze almak mı?

Ota Benga, 1883 (veya 1884) yılında doğmuş ve 20 Mart 1916 yılında intihar ederek ölmüş, bugünkü Kongo Demokratik Cumhuriyeti (o zamanki "Kongo Özgür Devleti") topraklarında yaşamış siyahi bir Mbuti pigmesidir. Mbuti insanları Kongo'da yaşayan yerli bir kabiledir ve pigmedirler; yani popülasyonlarının boy ortalaması 150 santimetrenin altındadır.

Bu kabileden olan Ota Benga'yı meşhur yapan konu ise, 1904 yılında ABD'nin Missouri Eyaleti'nin St. Louis kentinde düzenlenen Louisiana Alım-Satım Sergisi'nde, sonrasındaysa 1906 yılında Bronx Hayvanat Bahçesi'nde açılan ve büyük tartışmalar yaratan "İnsanat Bahçesi"nde sergilenmesidir.

Tahminen MÖ 4.500 - 2.500 yılları arasında, Avrupa ve Asya’da yaşayan ataların büyük bir kısmı, Proto – Indo – European (PIE) olarak isimlendirilen ortak bir anadil kullanıyordu. Bu diller hakkında herhangi bir yazılı kayıt bulunmamasına rağmen, son zamanlarda Arkeoloji dergisi için kendi PIE kayıtları üzerinde çalışan dil bilimci Dr. Andrew Byrd, araştırmasını bu alandaki 300 yıldır süren bir temel üzerine kuruyor.

Byrd, eski Indo-European dili uzmanı ve şu anda fonoloji üzerine odaklanıyor ve Kentucky Üniversitesi’nde öğretim görevlisi. Kaydı için, “Koyun ve Atlar” olarak bilinen bir fabl masalını yeniden düzenledi ve okudu, ayrıca bir Sanskritçe hikayesi olan “Tanrı ve Kral” da bu versiyonda.