Belki şu meşhur soruyu duymuşsunuzdur: Diyelim ki bir yarışma programındasınız ve karşınızda 3 tane kapı var (üzerlerinde de 1, 2 ve 3 diye numaralar bulunuyor). Bu kapılardan bir tanesinin arkasında son model bir Bugatti Veyron, diğer ikisinin arkasında ise birer tane keçi var. Tek bir kapı seçme şansınız var ve içinizden geçen kapıyı, örneğin 2 numaralı kapıyı seçtiniz. Bu, tıpkı Türkiye'deki Var Mısın, Yok Musun? yarışmasında kendi kutunuzu seçmek gibi. O kutuda (veya kapıda) gerçekten büyük ödül olabilir; ama olmayabilir de...

Diyelim ki siz, 3 kapıdan 1 numaralı olanı seçtiniz. Sinsi sunucu, heyecanı arttırmak için sizin seçmediğiniz kapılardan bir tanesini, diyelim ki 3 numaralı kapıyı açtı. Ve tabii ki arkasında büyük ödül değil, keçi vardı. Dolayısıyla şu anda büyük ödül ya sizin kapınızda ya da sunucunun açmamış olduğu diğer kapıda... İşi daha da kızıştırmak için sunucu size şunu soruyor:

Evrimsel biyolojide değişim 2 temel seviyede incelenir: mikroevrim ve makroevrim. Bunların ne anlama geldiği, isimlerinden kolaylıkla anlaşılabilir: mikroevrim, dışarıdan kolay kolay görülemeyen; ancak detaylı incelemelerle varlığı anlaşılabilen evrimsel değişimlere verilen isimdir. Tıpkı bakteriler gibi canlıları normalde göremememiz; ancak mikroskop kullanarak bunları görebilmemiz gibi... Mikroevrim, genellikle bir türün kendi içerisinde meydana gelen değişimlere verilen isimdir. Çoğu zaman bu değişimler genler ve proteinler bazında olur (ki bu nedenle "mikro" denir); ancak mikroevrim, bu kimyasal değişimlerin fiziksel görünüm (fenotip) üzerindeki etkilerini de kapsayabilir. 

Mikroevrim gücünü genellikle evrimin resmi tanımından alır. Hatırlayacak olursanız evrim, bir canlı popülasyonu içerisindeki her bir özelliğin görülme sıklığının (frekans) nesiller içerisinde değişmesi demektir. Örneğin insan popülasyonlarında sarı saç renginin oluşmasını sağlayan genler 1940'ta %24, 1970'te %21 oranında bulunuyorsa, bu evrimsel bir değişimdir. Ancak örneğin bir bebeğin 1 yaşındayken saçlarının hayali bir renk skalasında %90 sarışın, 25 yaşındayken %10 sarışın olması evrim değildir. Bu, bireyin ömrü içerisinde yaşanan bir değişimdir ve bu nedenle evrimsel biyolojinin değil, gelişim biyolojisinin ilgi alanıdır. Öte yandan sarışınlığa neden olan genlerin görülme sıklığının popülasyon içerisinde nesilden nesle değişimi evrimdir. İşte mikroevrim de; aslında tam olarak budur. Dışarıdan baktığımızda sarışın veya kahverengi saçlara sahip olmasıyla ilgisi olmaksızın insanın "insan" olduğunu biliriz. Fakat "insan" dediğimiz bu canlı, gözlerimizin önünde evrimleşiyor olsa da, bu evrimsel değişim dikkatli bakılmazsa görülemez. Tıpkı bakteriler gibi... Bu nedenle buna mikroevrim denir.

Türdiriltimi (İng: "De-extinction") veya "diriltme biyolojisi", soyu tükenmiş türlerin bireylerine (genellikle genetik olarak) benzer canlı organizmaların yeniden oluşturulma sürecini ifade eder. Özellikle kuşlar gibi ekosistemlerde kritik roller üstlenen türlerin neslinin geri döndürülmesi, ekolojik dengeyi sağlama ve doğal yaşamın sürdürülebilirliğini artırma potansiyeli taşımaktadır. Bu çalışmalar, nesli tükenmiş kuş türlerinin genetik materyaliyle modern teknolojinin imkanlarının etkili bir şekilde birleştirilmesiyle gerçekleştirilmektedir. Bu yaklaşım, daha önce denenmemiş alanlara da adım atmayı ifade eder; çünkü kullanılan yöntemler, geleneksel sınırların dışında tamamen yeni ve yenilikçi yaklaşımları içermektedir. Bu yazımızda, özellikle kuşlar perspektifinden türdiriltimi konusunu ayrıntılı bir şekilde ele alacağız.

Türdiriltimi gerçekleştirilirken yapay seçilim yoluyla geri ıslah (İng: "back breeding"), genom düzenlemesi gibi teknikler kullanılır. Ancak bu noktada başka alternatif bir yolda, klonlama tekniğini tercih etmektir. 1990'lı yıllarda koyun Dolly'i üretmek için somatik hücre nükleer transferi (SCNT) isimli yöntem geliştirilmiş ve türdiriltimi çalışmaları yeni bir soluk kazanmıştır. Yakın süreçte, Kuzey Amerika türü olan karaayaklı gelinciklerin (Mustela nigripes) Elizabeth Ann isimli bireyinde başarılı bir klonlama çalışması yapılmıştır. Klonlanan gelincik, yaklaşık 30 yıl önce ölmüş, Willa isimli bireyin bir klonuydu. Willa öldüğü zaman bilim insanlarınca vücudu dondurulmuş ve bu sayede DNA bilgisi korunabilmişti. Bu ve bunun gibi örneklerden de anlayabileceğimiz gibi klonlama tekniği memeliler üzerinde uygulandığında başarılı sonuçlar vermektedir.^[1]

Biyolojik cinsiyet ile ilgili anatomik farklılıklar pelviste, halk arasındaki adıyla leğen kemiğinde kolayca ayırt edilebilmektedir. Erkek ve dişi Homo sapiens pelvisleri arasındaki yapısal farklılıklar, dişi pelvisi ile karşılaştırıldığında daha belirgin ve iyi işaretlenmiş kas ekleri ile birlikte daha büyük eklem yüzeyleri olan erkek pelvisinin daha kalın iskeleti ile ilgilidir.

Daha belirgin farklılıklar ise, elbette dişi pelvisinin doğuma uygun şekilde evrimleşmesinden kaynaklanmaktadır. Peki gerçekten öyle mi?

Zebra, Atgiller (Equidae) ailesine mensup olan, çizgilere sahip üç türü barındıran grubun adıdır. Safari yaparken veya belgesel izlerken (tabii zebraları doğal ortamlarında gözlemleyecek kadar şanslı olmadığınızı varsayarsak) çoğumuzun aklına bu soru gelmiştir: “Zebralar neden çizgilidir?”

Sadece zebraların değil, atların evrimi bilim insanlarının çok uzun süredir ilgi alanları arasında yer almıştır. Bunun sebebi, atların hayatımızdaki önemli rolü ve insanın evrimi ile mesafe kat etmesi konusundaki katkılarıdır. Burada, atların detaylı evrimine girmeyeceğiz, zira konumuzu çok uzatır ve dallandırır. Ancak kısaca, zebraların evrimine sebep olacak evrimsel dala bakabiliriz:

Kafası vücudundan ayrı şekilde bulunan, keşfedilen ilk tam boyutlu Pleistosen kurdu fosili Kuzey Yakutya'nın Abyisky bölgesinde gün yüzüne çıkarıldı.

Bölge sakini Pavel Efimov fosili, 2018 yazında Tirektyakh Nehri kıyısında buldu. Mamut benzeri kürkü ve etkileyici dişleri zarar görmeden günümüze kadar gelmeyi başarmış olan tarih öncesi kurtun öldüğünde iki ila dört yaşları arasında bir yetişkin olduğu düşünülüyor.

İlk bakışta fotoğrafta neyin olup bittiğini anlamayabilirsiniz. Dikkatli bakın, göreceksiniz. 

Bizler, cisimlerin görünümlerinin ve şekillerinin "içsel özellikleri" olduğunu varsayarız; çünkü yaşadığımız mezo-boyutta karşılaştığımız cisimler uzay-zamanı dikkate değer miktarda bükmezler. Dolayısıyla onlardan yansıyan ışık, pratik olarak dümdüz bir rota izleyerek gözümüze ulaşır; yol boyunca eğilip bükülmez. Bu nedenle o cisimlerin üretildikleri veya sahip olduğu şekli olduğu gibi görürüz. 

Rudolph Fentz’in hikayesi 10 yıl boyunca çözülemeyen bir gizem olarak kaldı ve bize zamanda yolculuğun olasılığını düşündürmüştü. 1950 yılı gecesi Times Meydanı’nda sağa sola bakarken arabanın çarptığı bir yaya belirdi ve orada öldü. 30 yaşındaki bu adamın cesedi daha sonra morgda polis tarafından incelendiğinde, durdurulan para, 1876 yılına ait bir mektup, üzerinde adının yazılı olduğu bir kart ve bir süredir kapatılan bir mağazanın etiketi bulunuyordu. Soruşturma sırasında Rudolph Fentz Jr.’ın ismi ortaya çıkana kadar böyle bir kişinin varlığına dair hiçbir kanıt bulunamadı. Birkaç yıl önce 60 yaşında ölen bu şahsın eşiyle konuştuktan sonra Jr. Rudolph’un babasının 1870’lerde yaklaşık 29 yaşındayken yürüyüşe çıktıktan sonra ortadan kaybolduğu tespit edildi. Bunlar ve diğer benzerlikler Fentz’in zamanda yolculuk yaptığını düşünülmesine neden oldu. Aslında bu okuduğunuz kişi bir kurgu karakteridir. Belki okurken siz de bunun gerçek olabileceğini düşündünüz. Bu ağızdan ağza olay aslında Jack Finney’nin yazdığı bir hikayeden kaynaklandı. Ralph Holland adlı bir yazar izinsiz olarak hikayeyi yeniden yazdı ve hikaye olan kısımları çıkardı. Bunun üzerine bir grup insan olayın gerçekten yaşandığını zannetmiş ve birçok kurum bununla ilgili yazılar yayınlamıştı.

If you've been in middle school or high school for at least a few days in your life and you have been in any of the boy groups for more than 10 minutes, you'll most likely find that it's about sexed. These young people, and sometimes even university students, try to prove their “manhood” to each other by talking about exaggerated sex times. These numbers can be exaggerated like 20-30 minutes, and sometimes they are even expressed in “hours”.

While this “sexual rivalry” is quite understandable in terms of animal behavior, it certainly does not change the objective average of the duration of sex. Moreover, the fact that the porn industry and popular culture fuel these exaggerated times creates pressure on the duration of sex, especially on young men, and can cause problems of self-confidence.