Newton fiziğinde kütleyi nasıl ele aldığımızdan daha önce bahsetmiştik. Newton fiziği, her ne kadar günlük hayatımızda işimize yarasa da ışık hızına yaklaştıkça yanlış tahminlerde bulunmaktadır. Bu tarz durumlarda, Newton fiziğinin çok daha genel bir hali olan özel görelilik teorisini kullanmamız gerekir.

Özel görelilik teorisi, 1905 yılında Einstein tarafından ortaya atıldığında uzay ve zaman anlayışımız üzerinde devrimsel bir değişim yarattı. Uzay ve zaman dediğimiz kavramların, sezgilerimizin bize söylediğinin aksine, değişmeyen mutlak şeyler olarak değil; ama farklı hızlardaki gözlemciler tarafından farklı ölçülen kavramlar olduğu ortaya çıktı. Dahası görelilik, sadece uzay ve zaman hakkındaki sezgilerimizin değil, ama aynı zamanda kütle hakkındaki sezgilerimizin de yanlış olduğunu bize gösterdi.

Yarın yine işe gideceksiniz. İş arkadaşlarınızın bir kısmıyla aranız iyi olabilir; ancak çoğuna tahammül edemiyorsunuz. Bu da normalden fazla aksileşmenize neden oluyor. Zaten işe gitmek de size zor geliyor, adeta hayatta kalmak için sürüne sürüne gidiyorsunuz. Size verilen işleri tamamlamakta zorlanıyorsunuz, çünkü enerjiniz yok ve yapmanız gerekene konsantre olamıyorsunuz. Tabii iyi bir iş başarsanız bile bu size keyif vermiyor, çünkü orada olmak istemiyorsunuz bile! Hatta tüm bunlarla başa çıkabilmek için kendinizi sigaraya, alkole, hatta uyuşturucuya verdiniz, kim bilir? Düzgün uyuyamıyorsunuz ve anlam veremediğiniz baş, karın, bağırsak ağrıları çekiyorsunuz. Tüm bunlar sizi tanımlıyorsa, tükenmiş olabilirsiniz.

Aşırı düzeyde çalışmakta olan, çalışmak dışındaki aktivitelere yeterince zaman ayırmayan, çalışmaya karşı düşkünlük gösteren, işine bağımlı ve çalışmadığı zaman dahi aklı işinde olan bireyler için “işkolik” tanımı kullanılmaktadır. İşkolikler, işlerine yüksek derecede bağlıdırlar ve aslında işin gereği olmamasına rağmen işleriyle ilgili aktivitelere ve bu konu hakkında düşünmeye sürekli ve önemli ölçüde vakit ayırmaktadırlar.

-Giriş

Öncelikle yeniden selamlar. Serimizin ikinci ve son bölümünde ise asıl mesele ve konumuz olan ''Kan Gruplarının Özellikleri''ni ele alacağız. Önceki yazımıza ''Hematoloji'' ve ''Kanın Yapısı''nı ele almıştık. Eğer ki önceki yazımızı okumadıysan önce okumanı öneriyor ve konuya başlıyorum.

Günümüzde gelişen teknoloji ile beraber gelen fayda ilişkisi yanında birtakım sorunları da beraberinde getiriyor. Bu sorunlar, doğada biyosfer ve ekosistemler üzerinde etkili olduğu gibi insan sağlığı ve yaşamı üzerinde direkt veya dolaylı yollardan etkili olabiliyor.

Geçmişten bugüne uzanan, bugünden geleceğe uzanacak olan teknolojik gelişmelerin insan ve çevresi üzerinde olan etkileri iyi veya kötü bir etkileşimi ifade eder. Sanayi devrimi ile başlayan ve diğer endüstri devrimleri ile günümüze uzanan gelişmelerin sonucunda bugün Yapay zekâ çağı olarak tanımlanan bir çağa adım atmış bulunuyoruz.

Evrim Ağacı olarak aşı konusundaki "tarafımız", bilimsel ortak görüşten yanadır: Aşıların faydaları ve zararları modern çalışmalar ışığında net olarak bilinmektedir ve eldeki tüm veriler, halk tarafından da özgürce erişilebilirdir. Bu akademik çalışmalar, tartışmasız bir şekilde göstermektedir ki aşılar, modern bilimin en büyük zaferlerinden birisidir; halk arasında yaygın olarak kullanılmalıdır ve bu konuda bilimsel verilere dayanmaksızın veya var olan bilimsel verileri çarpıtma yoluyla karşıtlık yapanlar kamu sağlığını kasten tehdit etmektedir!^{[1][2][3][4][5][6][7][8][9][10][11][12][13][14][15]} Aşılar hakkında aklınıza takılabilecek bütün soruların cevaplarını buradaki soru-cevap dizimizden okuyabilirsiniz.

Bu yazımızda, aşıların temel mantığını ve çalışma prensiplerini anlatacağız, geçmişteki aşıların hastalıkları nasıl ortadan kaldırdığını izah edeceğiz, bu hastalık yok edici özelliğinin paradoksal sonuçlarını ele alacağız ve aşı karşıtlığının temel yanlışlarını ve problemlerini inceleyeceğiz. Özellikle COVID-19 salgınıyla gündeme gelen ancak öncesinde de farklı aşılar için aynı çürütülmüş argümanları tekrar tekrar gündeme getiren aşı karşıtlarıyla karşılaştıysanız (veya onlardan biriyseniz), bu yazının sizi bilimsel olarak doğru yönde bilinçlendirmesini ümit ediyoruz.

Şimdi ne istiyorum ve gerçekte ne istiyorum, sorularına aynı yanıtı veriyorsanız tebrik ederim anın içinde var olmayı keşfedebilecek kadar irade kontrolüne sahip olmuşsunuz. Peki şimdi istedikleriniz aslında bir kaçıştan ibaretse ve gerçekte istediklerinizle örtüşmüyorsa? Bu durumda sizin içinizdeki karmaşayı çözecek olan durum nedir sizce?

Hepimiz çoğu kez çok yaralar alıp bazen hayattan uzaklaşma isteği duyuyoruz. Konuşmak istemiyoruz, uyumak istemiyoruz ya da tam tersi çok konuşmak ve çok uyumak istiyoruz. Sıralayabilirim örneğin çok kahve seven biri olarak kahveyi istemez hale gelecek kadar isteksizleşiyor, tükeniyoruz. Farkındaysanız çoğumuz tükeniyoruz. Kendimizi o kadar harcayıp, koşturtup yoruyoruz ki tükeniyoruz. İnsan kendi kendini tüketirken neden kendi kendini üretmenin bir yolunu bulmuyor. Mizah severler için güzel bir cümle ama buradaki mantığı anlayanlar için kocaman bir alkış almak istiyorum. Neden hep tüketilmeye meyilliyiz? Tüketmekten başka bir şey mi öğrenmedik yoksa bir şeyleri ölçüsüz kitapsız anlık isteklerle peşinden koşarak elde etmenin bizde uyandırdığı heyecana mı kapılır olduk? Ya da hepimiz birbirimizi mi taklit ediyoruz? Fark ettiniz mi hiç herkes her şeyi aynı şekilde yaşıyor veya aynı süreç içinde (evrensel olgular pek tabii olacak) tıpkısının aynısı şeklinde ilerliyor. Belki de tüketilmemizin temelinde elimizden alınan bir yeteneğin kaybı vardır: Yaratıcılık.

Herkes yaşamının bir döneminde öfkeyi deneyimlemiştir. Bazılarımız ise (istatistiklere göre çoğunlukla erkekler) bu öfkeyi şiddete dönüştürür; muhtemelen bir hokey oyunu sırasında ya da barda bir sürü bira içtikten sonra yumruk atarak…

Bunun dışında bir de, kötülüğünün boyutu çok daha yüksek olan saldırganlık çeşidi vardır; cinayet, savaşlar ve soykırım gibi. Karşılıklı yumruklaşmadan ülkeler arası savaşa kadar değişebilen farklı derecelerdeki insan saldırganlığının ardında yatanları anlamak, insanı inceleyen biyologların zihnini uzun süredir meşgul etmektedir. Bu saldırgan eğilimlerimizi açıklayabilen evrimsel bir mantık var mıdır?

Orangutanlar ağaçtan yere indiler ve toprak seviyesinde eskiye nazaran daha çok vakit geçiriyorlar; fakat yeni bir çalışmanın bulgularına göre, bu davranışı kısmen insanlardan etkilendikleri için sergiliyor olabilirler.

Leicester Üniversitesi Coğrafya Bölümü’nde çalışan ve Orangutan Tropical Peatland Project’in (OuTrop) (Tropikal Turbalık Orangutan Projesi) Yönetim Müdürü olan Dr. Mark Harrison, çeşitli ülkelerden meslektaşlarıyla birlikte, yedi yıllık Borneo Orangutanları çalışmasının sonuçlarını Scientific Reports dergisinde yayınladı.