Duygusal zeka, hissedilen duyguları başkalarına doğru bir şekilde iletme yeteneği, başkalarının duygusal mesajlarını "okuma" yeteneği ve duyguların deneyimini ve ifadesini düzenleme ve kontrol etme yeteneği gibi bir dizi duygusal beceriyle temsil edilen zeka türüdür. Bu konuyla ilgili kapsamlı bir yazımızı buradan okuyabilirsiniz.

Sosyal zeka ise, insanları ve sosyal durumları anlama konusunda genel bir bilgi ve beceri olarak düşünmek mümkündür. Bazı insanlar bunu "sağduyu" veya "pratik zeka" şeklinde adlandırabilir; kimiyse bunu sadece "nezaket" olarak algılayabilir. Sosyal zeka unsurlarının örnekleri şunları içerir:

Bence günümüz Türkiye'sinin en büyük sorunu mesleklerin moda olmasıdır. Bunla hepiniz illaki karşılaşmışsınızdır. Bazı üniversite bölümleri popüler olurken bazıları unutuluyor, unutulan bölümlerin puanı düşüyor düşük puanlı bölümler puanı düşük diye popüler oluyor ve puanı hızla artıyor ve be sefer başka bir bölüm unutuluyor. Bu şekilde bir döngü içerisinde devam ediyor. Buna örnek olarak sınıf öğretmenliğini gösterebilirim

Bu fotoğrafta görüldüğü gibi 4 yıldır her yıl bölümün puanı hızla artıyor. Fotoğrafta göreceğiniz üzere Hacettepe Üniversitesi'nde 2020 yılında 64.600 sıralamaya girmek yeterken 2023 yılında 49.069 sıralamaya girmek gerekiyor ve başka üniversitelerde de durum aynı görünüyor. Bunun farklı sebepleri olduğu söylenebilir ama bence gerçek sebebi bu bölümün popülerleşmesidir. Kendi çevremden gördüğüm ve internet üzerinde dolaşan şeylerden gördüğüm kadarıyla 4 yıldır bu bölümün tercih edilme sebebi bölümün puanının düşük olması. Düşük puanlı olduğu için atanamamaktan korkan, puanı yüksek öğrenciler tercihlerine yazıyor ve dolayısıyla bölümün puanları artıyor. İşin sonunda herkes sınıf öğretmenliği menzunu oluyor ve işsizlik sorunları ortaya çıkıyor.

Sandra Bullock'un başrolünü oynadığı Netflix yapımı Bird Box filmi büyük yankı uyandırdı. Filmden türetilen memler her yerde! Kimi filme hayran kaldı, kimi ise yerden yere vurdu. Tıpkı geriye kalan tüm filmler gibi! Burada ise sorumuz şu: Bird Box, bize insan evrimin geleceği ile ilgili ne öğretebilir?

İnsanların halen evrimleştiğini biliyoruz; çünkü evrimleşmek zorundayız! Her ne kadar Doğal Seçilim'in etkisini kısmen kırabilmiş olsak da, Doğal Seçilim ne evrimin tek mekanizmasıdır, ne de evrimden söz edebilmek için sadece Doğal Seçilim'e odaklanmak yeterlidir. Evrimin matematiksel altyapısı, Hardy-Weinberg Dengesi'ne dayanır. Hardy-Weinberg Dengesi ise, şu 5 koşul sağlandığı sürece evrimin gerçekleşmeyeceğini öngörür:

İnsanlarda ahlaki durumun mevcut olduğu ancak insan-dışılarda mevcut olmadığı fikrini meşru kılan, insanlıkla ilgili ayırt edici bir şey var mıdır? [Ç.N. “non-humans”, yazı boyunca insanın dışındaki hayvan türleri anlamında kullanılmaktadır; E.N. "non-persons", yazı boyunca bilişsel melekeleri yerinde olmayan insanlar veya kişilik/birey hakları bulunmayan canlılar için kullanılmaktadır.]

Bu soruya bulunacak bir yanıt filozoflar arasında olduğu kadar, felsefenin dışında kalıp da insan-dışı hayvanlara davranış şeklimizle ilgilenenler arasında da önemini giderek artırmıştır. Kimileri için bu soruya verilecek yanıt bizleri, insanların doğasını ve ahlaki zorunluluklarımızın makul kapsamını daha iyi kavramaya götürecektir. 

Şimdi ne istiyorum ve gerçekte ne istiyorum, sorularına aynı yanıtı veriyorsanız tebrik ederim anın içinde var olmayı keşfedebilecek kadar irade kontrolüne sahip olmuşsunuz. Peki şimdi istedikleriniz aslında bir kaçıştan ibaretse ve gerçekte istediklerinizle örtüşmüyorsa? Bu durumda sizin içinizdeki karmaşayı çözecek olan durum nedir sizce?

Hepimiz çoğu kez çok yaralar alıp bazen hayattan uzaklaşma isteği duyuyoruz. Konuşmak istemiyoruz, uyumak istemiyoruz ya da tam tersi çok konuşmak ve çok uyumak istiyoruz. Sıralayabilirim örneğin çok kahve seven biri olarak kahveyi istemez hale gelecek kadar isteksizleşiyor, tükeniyoruz. Farkındaysanız çoğumuz tükeniyoruz. Kendimizi o kadar harcayıp, koşturtup yoruyoruz ki tükeniyoruz. İnsan kendi kendini tüketirken neden kendi kendini üretmenin bir yolunu bulmuyor. Mizah severler için güzel bir cümle ama buradaki mantığı anlayanlar için kocaman bir alkış almak istiyorum. Neden hep tüketilmeye meyilliyiz? Tüketmekten başka bir şey mi öğrenmedik yoksa bir şeyleri ölçüsüz kitapsız anlık isteklerle peşinden koşarak elde etmenin bizde uyandırdığı heyecana mı kapılır olduk? Ya da hepimiz birbirimizi mi taklit ediyoruz? Fark ettiniz mi hiç herkes her şeyi aynı şekilde yaşıyor veya aynı süreç içinde (evrensel olgular pek tabii olacak) tıpkısının aynısı şeklinde ilerliyor. Belki de tüketilmemizin temelinde elimizden alınan bir yeteneğin kaybı vardır: Yaratıcılık.

Su döngüsünü hepimiz biliriz. Sıcaklığın etkisiyle su buharı atmosfere doğru yükselir. Yükselen su buharı soğuyarak yoğunlaşır ve su damlacıklarını oluşturur. Su damlacıkları da havada daha fazla tutunamayıp yağmur olarak yeryüzüne düşer. Düşen su, sıcaklığın etkisiyle tekrar buharlaşır ve bu döngü sürekli olarak devam eder. Peki Dünya üzerindeki ilk yağmurun nasıl yağdığını hiç merak ettiniz mi?

Büyük patlamanın ardından evrende 3 element meydana gelmiştir. Hidrojen, heylum ve lityum. Bu elementler bir arada toz bulutlarını oluşturmuşlardır. Yoğunlaşarak yıldızları meydana getirmişlerdir. İlk yıldızlar meydana geldiğinde içerdikleri hidrojen tükeninceye kadar milyarlarca yıl boyunca yandılar. Bu yanma yani füzyon sonucunda helyumdan demire kadar bu gün bildiğimiz bir çok element oluştu.^[3] Sonunda yanması biten yıldızlar ağır atomları birleştirecek güçleri sona erdiği için patlayarak söndüler. Bu patlama sonucu ortaya çıkan bulutlar birkaç farklı atomla beraber oksijen atomunu da oluşturdu. Su molekülleri de hidrojen ve oksijenin, patlama sonucu ortaya çıkardığı tozlara tutunarak oluştu. Bu gerçekleşmesi çok zor olan bir süreçti. Çünkü aynı anda oksijen ve hidrojen atomları birbirlerine tutunmalı ve etkileşime girmelilerdi. Belki de milyonlarca yıl devam eden bu süreçte toz tanecikleri birleşerek etrafındaki buz tabakasını büyütmüşlerdi. İşte uzayda buz bu şekilde oluşmuştu. Tamam buzu hallettik. Peki Dünya nerede?